Cách các công ty AI Trung Quốc chinh phục người dùng toàn cầu: Giá rẻ hơn 17 lần, hiệu suất tương đương

Các công ty Trí tuệ nhân tạo (AI) Trung Quốc đang dần phá vỡ thế độc quyền toàn cầu của Hoa Kỳ, thách thức vị thế dẫn đầu và mở ra một cuộc chạy đua vũ trang công nghệ trên phạm vi toàn cầu. 

Từ châu Âu, Trung Đông, châu Phi đến châu Á, các tổ chức từ các ngân hàng đa quốc gia đến các trường đại học công lập đang chuyển sang sử dụng các mô hình ngôn ngữ lớn (large language models) của các công ty Trung Quốc như startup DeepSeek và gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba, thay vì các sản phẩm Mỹ như ChatGPT.

CÁC CÔNG TY AI TRUNG QUỐC ĐANG THÁCH THỨC SỰ THỐNG TRỊ CỦA MỸ

Theo Wall Street Journal, các ngân hàng lớn như HSBC và Standard Chartered đã bắt đầu thử nghiệm các mô hình của DeepSeek. Công ty dầu mỏ lớn nhất thế giới Saudi Aramco gần đây cũng đã cài đặt DeepSeek vào trung tâm dữ liệu chính của mình. Thậm chí, các nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn của Mỹ như Amazon Web Services, Microsoft và Google cũng cung cấp DeepSeek cho khách hàng, bất chấp lệnh cấm từ Nhà Trắng đối với DeepSeek này trên một số thiết bị chính phủ vì lo ngại về an ninh dữ liệu. 

ChatGPT của OpenAI vẫn là chatbot AI phổ biến nhất thế giới với 910 triệu lượt tải xuống toàn cầu, so với 125 triệu lượt của DeepSeek, theo số liệu từ công ty nghiên cứu Sensor Tower. AI Mỹ vẫn được xem là tiêu chuẩn vàng của ngành nhờ lợi thế về bán dẫn tính toán, nghiên cứu tiên tiến và khả năng tiếp cận vốn tài chính.

Tuy nhiên, như nhiều ngành công nghiệp khác, các công ty Trung Quốc đang thu hút khách hàng bằng cách cung cấp hiệu suất gần tương đương với giá thành thấp hơn nhiều. Một nghiên cứu về tính cạnh tranh toàn cầu trong các công nghệ then chốt do các nhà nghiên cứu Đại học Harvard công bố đầu tháng 6 cho thấy Trung Quốc có lợi thế trong hai yếu tố cốt lõi của AI: dữ liệu và nguồn nhân lực, giúp họ theo kịp đà phát triển.

Theo một số chuyên gia trong ngành, cuộc cạnh tranh này đã đưa thế giới vào con đường của một cuộc Chiến tranh Lạnh công nghệ, các quốc gia sẽ phải lựa chọn giữa hệ thống AI của Mỹ hoặc Trung Quốc. Yếu tố số một quyết định liệu Mỹ hay Trung Quốc sẽ thắng trong cuộc đua này là công nghệ của ai được áp dụng rộng rãi nhất trên thế giới.

Dù gặp phải nhiều rào cản từ Mỹ, các công ty AI Trung Quốc vẫn tiến bước mạnh mẽ. Lo ngại về việc Trung Quốc sử dụng công nghệ tiên tiến cho mục đích giám sát hoặc quân sự, Washington đã hạn chế các công ty AI Trung Quốc tiếp cận với chip máy tính, kiến thức chuyên môn và tài chính của Mỹ, đồng thời đe dọa siết chặt hơn nữa. Đáp lại, Bắc Kinh đang rót tiền vào việc xây dựng một chuỗi cung ứng AI ít phụ thuộc vào Mỹ nhất có thể.

STARTUP AI TRUNG QUỐC NHANH CHÂN ĐẾN NHIỀU NƠI TRÊN THẾ GIỚI, TRƯỚC ĐỐI THỦ MỸ VÀ CHÂU ÂU

Sự phân mảnh của AI toàn cầu đã khiến các nhà sản xuất chip và phần cứng phương Tây mất hàng tỷ USD doanh thu. Khi chính quyền Trump ngừng bán chip AI H20 của Nvidia – một bộ xử lý được tinh giản để đáp ứng yêu cầu kiểm soát xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc – nhà nghiên cứu Jefferies dự đoán động thái này sẽ khiến Nvidia mất 10 tỷ USD doanh thu.

Việc áp dụng các mô hình Trung Quốc trên toàn cầu cũng có thể dẫn đến mất thị phần và lợi nhuận cho các công ty AI liên quan của Mỹ như Google và Meta. Năm nay, OpenAI đã đẩy mạnh mở rộng ra nước ngoài, mở văn phòng tại châu Âu và châu Á.

OpenAI cho biết startup AI Trung Quốc Zhipu đang tiến hành hỗ trợ các quốc gia Đông Nam Á, Trung Đông và châu Phi xây dựng cơ sở hạ tầng AI. OpenAI cho rằng mục tiêu của startup này là “khóa chặt các hệ thống và tiêu chuẩn Trung Quốc vào các thị trường mới nổi trước các đối thủ Mỹ hoặc châu Âu”. OpenAI cũng có một dòng kinh doanh tương tự, cung cấp giải pháp AI cho các chính phủ trên toàn thế giới. 

Trong khi các công ty AI Mỹ ưu tiên theo đuổi những đột phá lớn trong cuộc đua xây dựng siêu trí tuệ nhân tạo (artificial superintelligence), ngành công nghiệp AI Trung Quốc tập trung nhiều hơn vào việc sử dụng AI để phát triển các ứng dụng thực tiễn – một ưu tiên có thể giúp họ nhanh chóng thu hút thêm người dùng. Các công ty AI hàng đầu Trung Quốc như Tencent và Baidu còn hưởng lợi từ việc phát hành các mô hình AI mã nguồn mở, cho phép người dùng tùy chỉnh theo mục đích riêng. Điều này khuyến khích các nhà phát triển và công ty trên toàn cầu áp dụng chúng.

Các nhà phân tích cho rằng điều này cũng có thể gây áp lực buộc các đối thủ Mỹ như OpenAI và Anthropic phải biện minh cho việc giữ kín mô hình của họ và các khoản phí cao mà họ áp dụng cho dịch vụ. 

DeepSeek được cho là có chất lượng tổng thể tương đương nhưng rẻ hơn 17 lần, điều này đặc biệt hấp dẫn với khách hàng tại các nơi như Chile và Brazil, nơi tiền bạc và sức mạnh tính toán không dư dả. Các nhà phát triển đã tạo ra hơn 100.000 mô hình phái sinh dựa trên mô hình AI mã nguồn mở chủ lực Qwen của Alibaba, theo công bố của Alibaba.

Abeja, một startup AI tại Tokyo, đã chọn Qwen thay vì các sản phẩm tương tự từ Google và Meta vào mùa thu năm 2024 khi được yêu cầu xây dựng một loạt mô hình tùy chỉnh cho Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản. Tại Đại học Witwatersrand ở Nam Phi, các nhà quản lý nghiên cứu đã chọn DeepSeek cho một dự án viết đề xuất tài trợ thử nghiệm vì tính mã nguồn mở và khả năng hoạt động ngoại tuyến, giúp bảo vệ dữ liệu của trường, theo Taariq Surtee, người đứng đầu nghiên cứu điện tử của trường.

Cách đây vài năm, các ngành AI của Mỹ và Trung Quốc vẫn gắn bó chặt chẽ với nhau. Năm 2018, các nhà đầu tư Mỹ tham gia vào các thương vụ bao phủ khoảng 30% tổng số 21,9 tỷ USD vốn đầu tư cho ngành AI Trung Quốc, theo PitchBook. Các sinh viên ưu tú Trung Quốc tràn vào các trường đại học Mỹ và các công ty Thung lũng Silicon.

Ngày nay, đầu tư mạo hiểm của Mỹ vào các công ty AI Trung Quốc gần như cạn kiệt. Các công dân Trung Quốc ngày càng khó khăn trong việc học tập và làm việc tại Mỹ. Khi các công ty AI Mỹ ngày càng mất đi vị thế dẫn đầu, Mỹ sẽ có ít quyền lực hơn trong việc đặt ra các tiêu chuẩn toàn cầu về cách sử dụng công nghệ, các nhà phân tích ngành cho biết.