Chuyển đổi số – “Đòn bẩy” trong xúc tiến thương mại xuyên biên giới

Chuyển đổi số (CĐS) đang diễn ra mạnh mẽ, việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ số trong hoạt động xúc tiến thương mại, khai thác hiệu quả các nền tảng trực tuyến, cơ sở dữ liệu số và hệ thống phân tích thị trường thông minh là một bước tiến rất quan trọng. CĐS trong xúc tiến thương mại không chỉ giúp mở rộng kênh tiếp cận, kết nối nhanh chóng giữa doanh nghiệp trong nước với đối tác quốc tế, mà còn nâng cao tính minh bạch, hiệu quả, giảm chi phí và mở ra những cơ hội mới trong thương mại điện tử xuyên biên giới.

Ứng dụng tốt CĐS trong xúc tiến thương mại giúp nhiều mặt hàng tiềm năng của Việt Nam (đồ gỗ, dệt may, giày dép, hải sản, gạo, cà phê…) tiếp cận thị trường toàn cầu. Trong ảnh: Dây chuyền may áo sơ mi phục vụ xuất khẩu tại Công ty CP May Tây Đô.

Nỗ lực tiếp cận thị trường 

Theo ông Nguyễn Sinh Nhật Tân, Thứ trưởng Bộ Công Thương, những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS là một trong những động lực chủ yếu để phát triển đất nước nhanh và bền vững. Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành nhiều chiến lược, chương trình quốc gia về CĐS, phát triển thương mại điện tử, xúc tiến thương mại hiện đại gắn với kinh tế số. Đây là định hướng xuyên suốt nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu trong kỷ nguyên kinh tế số.

Để hỗ trợ doanh nghiệp, Bộ Công Thương đã ban hành nhiều chương trình lớn như chiến lược phát triển thương mại điện tử quốc gia 2026-2030, chương trình Go Export và gian hàng quốc gia Việt Nam trên Alibaba. Cục Xúc tiến thương mại thường xuyên đào tạo kỹ năng thực chiến cho doanh nghiệp, từ vận hành gian hàng, livestream bán hàng xuyên biên giới, đến ứng dụng AI trong quảng cáo và phân tích hành vi người tiêu dùng. Mỗi năm, hàng ngàn doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã đã tiếp cận các chương trình này, coi đây là bệ phóng để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Bà Nguyễn Thị Phương Uyên, Giám đốc Marketing Alibaba.com Vietnam, đánh giá: Các hiệp định thương mại tự do (FTA) của Việt Nam ký kết như EVFTA và RCEP đã tạo ra nhiều cơ hội giao thương cho doanh nghiệp Việt. Những năm gần đây, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến sản xuất hàng đầu trong khu vực và thế giới và nằm trong top 3 các nước xuất khẩu nhiều sản phẩm chủ lực như đồ gỗ, hàng dệt may, giày dép, hải sản, gạo và cà phê…

Bên cạnh kết quả đạt được, quá trình CĐS trong xúc tiến thương mại của Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn như trình độ ứng dụng công nghệ số của nhiều doanh nghiệp hạn chế; hạ tầng dữ liệu, hệ thống thông tin thị trường và các nền tảng xúc tiến thương mại số mới ở giai đoạn hình thành, chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng đa dạng của thị trường quốc tế. Bên cạnh đó, sự liên kết, phối hợp giữa các hiệp hội ngành hàng, cơ quan quản lý và doanh nghiệp trong triển khai các hoạt động số hóa xúc tiến thương mại chưa chặt chẽ, thiếu tính hệ thống. Đặc biệt, tư duy kinh doanh số và khả năng khai thác hiệu quả các kênh thương mại điện tử xuyên biên giới vẫn là thách thức với phần lớn doanh nghiệp xuất khẩu.

Phối hợp đa bên

Từ trở ngại trên, nhiều ý kiến cho rằng, sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước – Thương vụ – Doanh nghiệp sẽ quyết định thành công của thương mại điện tử Việt Nam. Theo Bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cần tăng cường chia sẻ thông tin về xu hướng tiêu dùng số, hành vi khách hàng và các nền tảng thương mại điện tử phổ biến tại từng thị trường, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp Việt kết nối với hệ sinh thái số bản địa. Với doanh nghiệp, cần chủ động nghiên cứu pháp lý, tiêu chuẩn hàng hóa, đầu tư xây dựng thương hiệu, ứng dụng công nghệ số trong quản trị, logistics và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Với cơ quan quản lý trong nước, cần tiếp tục hoàn thiện chính sách và chương trình đào tạo theo nhu cầu thực tiễn để gia tăng hiệu quả hỗ trợ.

Các chuyên gia nhận định, CĐS nói chung và CĐS trong xúc tiến thương mại nói riêng ngày càng quan trọng và không thể thiếu trong công tác phát triển thị trường của nhiều quốc gia. Bà Vũ Thị Thúy, Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Hong Kong (Trung Quốc), cho biết: Hong Kong (Trung Quốc) là một thị trường năng động, nhanh nhạy trong sử dụng các biện pháp CĐS trong mọi lĩnh vực kinh doanh, đặc biệt là trong xúc tiến thương mại. Để tiếp cận thị trường này cần phối hợp thống nhất giữa các chương trình CĐS trong các lĩnh vực thương mại điện tử, tài chính, logistics; tích cực triển khai kế hoạch hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ áp dụng CĐS nhanh chóng, hiệu quả, đặc biệt trong việc tham gia các chương trình xúc tiến thương mại; mở rộng khả năng hợp tác quốc tế trong lĩnh vực CĐS nhằm nâng cao tính liên kết quốc tế.

Để thúc đẩy toàn diện hoạt động CĐS trong xúc tiến thương mại xuyên biên giới, ông Nguyễn Sinh Nhật Tân yêu cầu Cục Xúc tiến thương mại điều phối và thiết kế các chương trình xúc tiến thương mại chuyên biệt, sáng tạo, phù hợp trên môi trường số. Xây dựng không gian số cho các sản phẩm, thương hiệu tiêu biểu của Việt Nam trên các sàn thương mại điện tử lớn trên thế giới như Amazon, Alibaba… nhằm quảng bá uy tín và sản phẩm chất lượng, hình ảnh và thương hiệu Việt Nam đến bạn bè quốc tế. Cùng với đó, tiếp tục tổ chức hiệu quả các hội nghị giao ban định kỳ giữa Bộ Công Thương, các cơ quan chức năng, hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, địa phương, hiệp hội ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp. Đây là kênh kết nối quan trọng để cập nhật kịp thời tình hình thị trường, chính sách mới tại nước sở tại, đồng thời ghi nhận và phản ánh các khó khăn, vướng mắc thực tế của doanh nghiệp, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp, hỗ trợ doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược sản xuất kinh doanh.

Về phía các hiệp hội ngành hàng tiêu dùng, cần phối hợp chặt chẽ với Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài để nâng cao khả năng cảnh báo sớm những thay đổi chính sách, rào cản kỹ thuật, giúp doanh nghiệp có những điều chỉnh phù hợp, sẵn sàng ứng phó các rủi ro thương mại. Đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp trong ngành nâng cao năng lực xây dựng thương hiệu, cải tiến phẩm phù hợp với thị hiếu từng thị trường, góp phần phát triển sản phẩm Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Bài, ảnh: MỸ THANH