Cơ hội của luật sư khi Đà Nẵng thành lập Khu Thương mại tự do

Khu thương mại tự do Đà Nẵng (FTZ) sẽ được thành lập tại thành phố Đà Nẵng theo Quyết định số 1142/QĐ-TTg ngày 13/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ.

FTZ được kỳ vọng sẽ là trung tâm kinh tế, logistics và công nghệ tầm khu vực với các khu chức năng: sản xuất, logistics, thương mại – dịch vụ, công nghiệp công nghệ số, công nghệ thông tin và đổi mới sáng tạo và các loại hình khu chức năng khác. FTZ được bố trí thành 7 vị trí tại phường Hải Vân và xã Bà Nà (trước đây thuộc phường Hoà Hiệp Bắc, xã Hoà Ninh và Hoà Nhơn, Đà Nẵng).

FTZ Đà Nẵng được quy hoạch và phát triển với mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế tầm khu vực, đóng vai trò cực tăng trưởng chiến lược của miền Trung và cả nước trong bối cảnh phát triển mới; về lâu dài sẽ trở thành mắt xích quan trọng trong mạng lưới chuỗi cung ứng toàn cầu và khu vực châu Á – Thái Bình Dương; trung tâm sản xuất, đầu mối trung chuyển hàng hóa quốc tế gắn kết với cảng Liên Chiểu, sân bay quốc tế Đà Nẵng và hành lang kinh tế Đông – Tây; thúc đẩy phát triển công nghiệp công nghệ đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đóng góp tích cực vào tiến trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Đà Nẵng sau sáp nhập với tỉnh Quảng Nam.

Khu chức năng sản xuất – logistics sẽ được phát triển thành trung tâm sản xuất và logistics hiện đại, tích hợp hạ tầng kỹ thuật và số hóa, nâng cao năng suất và khả năng kết nối với chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu.

Khu chức năng thương mại – dịch vụ sẽ hình thành không gian thương mại – dịch vụ đạt tiêu chuẩn quốc tế, phục vụ hoạt động giao thương, kinh doanh hàng miễn thuế, du lịch, nghỉ dưỡng, lưu trú, cung ứng dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp, logistics, thương mại điện tử, giáo dục, y tế, giải trí, thể thao và các loại hình dịch vụ phụ trợ khác, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế tri thức và kết nối khu vực.

Khu công nghiệp công nghệ số, công nghệ thông tin và đổi mới sáng tạo cùng các khu chức năng khác sẽ phát triển thành trung tâm công nghệ cao và đổi mới sáng tạo, quy tụ các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số, trung tâm nghiên cứu phát triển, khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi số, nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia và khu vực trong nền kinh tế số toàn cầu; phát triển các lĩnh vực công nghệ mới như Trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, dữ liệu lớn, điện toán đám mây…

FTZ dự kiến gắn liền với Trung tâm tài chính quốc tế tại thành phố Đà Nẵng sẽ được triển khai trong thời gian tới, hướng đến hình thành hệ sinh thái kinh tế hiện đại, thông minh, có tính cạnh tranh cao, tạo sức lan tỏa lớn, nâng cao vị thế của Việt Nam trong khu vực và quốc tế.

Vận hội này đến trong bối cảnh đất nước chuyển mình vào kỷ nguyên mới, sẽ là “thời cơ vàng” cho các luật sư tại Đà Nẵng nâng hoạt động nghề nghiệp lên tầm cao. Vậy những lĩnh vực pháp lý tiềm năng nào mà luật sư có thể phát triển đối với FTZ Đà Nẵng bên cạnh những dịch vụ pháp lý cơ bản khác?  

Đầu tư và thành lập doanh nghiệp

Hiểu rõ các quy định pháp luật phức tạp của Việt Nam và pháp luật quốc tế, các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam là thành viên, luật sư sẽ có vai trò then chốt trong việc tư vấn đầu tư và thành lập doanh nghiệp, hỗ trợ các nhà đầu tư trong và ngoài nước trong quá trình đầu tư vào FTZ. Việc tư vấn lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp đòi hỏi sự am hiểu sâu rộng về thủ tục pháp lý và kinh nghiệm xử lý các vướng mắc, đảm bảo nhà đầu tư tuân thủ các quy định pháp luật mà vẫn phù hợp với nhu cầu, năng lực của nhà đầu tư.

Sau giai đoạn tư vấn, luật sư sẽ trực tiếp tham gia thực hiện các thủ tục thành lập và đăng ký doanh nghiệp, từ việc chuẩn bị hồ sơ pháp lý kỹ lưỡng cho đến việc nộp hồ sơ tại Ban Quản lý FTZ và theo dõi sát sao tiến độ trong toàn bộ tiến trình xin cấp Giấy chứng nhận Đăng ký Đầu tư (IRC) và Giấy chứng nhận Đăng ký Doanh nghiệp (ERC), đồng thời hoàn tất các thủ tục sau thành lập như đăng ký các loại giấy phép con cần thiết và các thủ tục về con dấu, thuế, tài khoản ngân hàng…

Không chỉ dừng lại ở đó, luật sư còn là người đồng hành trong việc soạn thảo và đàm phán các loại hợp đồng, từ hợp đồng liên doanh, thuê đất, mua bán sáp nhập (M&A) đến hợp đồng lao động và hợp đồng dịch vụ, đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho các bên. luật sư còn đóng vai trò quan trọng trong việc tư vấn về cơ cấu tổ chức và quản trị doanh nghiệp, giúp xây dựng nội quy, quy chế nội bộ, phân định rõ ràng quyền hạn và nghĩa vụ của các bộ phận, phòng ban và cá nhân trong cơ cấu doanh nghiệp, cũng như thiết lập các chính sách tuân thủ pháp luật. Trong quá trình hoạt động, luật sư cũng sẽ là người tư vấn giải quyết các tranh chấp, từ những mâu thuẫn nội bộ đến các vấn đề phát sinh với cơ quan nhà nước, khách hàng, đối tác, người lao động… giúp doanh nghiệp tránh được những rủi ro pháp lý và giảm thiểu thiệt hại của tranh chấp. Để nắm bắt trọn vẹn những cơ hội này, các luật sư cần không ngừng nâng cao năng lực chuyên môn, đặc biệt là khả năng ngoại ngữ và kiến thức về các giao dịch quốc tế, để trở thành đối tác pháp lý đáng tin cậy cho các nhà đầu tư trong một môi trường đầu tư kinh doanh đang chuyển mình mạnh mẽ.

Thuế và hải quan

Các luật sư sẽ là người dẫn đường trong việc tư vấn chính sách thuế ưu đãi đặc thù. Họ sẽ phân tích cặn kẽ các mức thuế suất ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, thời gian miễn giảm thuế, tùy thuộc vào ngành nghề, quy mô và công nghệ dự án. Đặc biệt, đối với thuế giá trị gia tăng, luật sư sẽ làm rõ cách áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ giao dịch trong nội khu và với bên ngoài, cũng như các trường hợp được miễn, giảm hoặc áp dụng thuế suất 0%. Một trong những điểm hấp dẫn nhất là chính sách miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa phục vụ mục đích phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. luật sư sẽ hướng dẫn chi tiết về quy trình, điều kiện để doanh nghiệp hưởng ưu đãi này. Ngoài ra, họ cũng sẽ cập nhật các chính sách ưu đãi khác liên quan đến tiền thuê đất, thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt hoặc các loại phí, lệ phí được miễn giảm trong FTZ.

Bên cạnh thuế, thủ tục hải quan tinh gọn cũng là một trọng tâm mà luật sư cần am hiểu sâu sắc, nhất là các quan hệ xuất khẩu, nhập khẩu giữa các khu chức năng của FTZ và khu vực bên ngoài, đảm bảo doanh nghiệp nắm vững các thủ tục thông quan ưu tiên và nhanh chóng. Việc quản lý hàng hóa tại kho, bao gồm lưu giữ, bảo quản, kiểm kê và báo cáo tồn kho trong các kho ngoại quan hay các khu vực kho bãi đặc thù, cũng như quy định về xử lý phế liệu, phế phẩm sẽ được luật sư tư vấn kỹ lưỡng. Đặc biệt, luật sư sẽ hỗ trợ doanh nghiệp hiểu và đáp ứng các tiêu chí về quy tắc xuất xứ hàng hóa (ROO) để được cấp Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O), yếu tố then chốt giúp hưởng ưu đãi thuế quan theo các FTA.

Trong những trường hợp phát sinh vấn đề pháp lý, các luật sư sẽ là người đồng hành trong việc giải quyết tranh chấp thuế và hải quan. Họ sẽ đại diện doanh nghiệp làm việc với cơ quan thuế, hải quan để giải quyết khiếu nại, vướng mắc, hay các quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Hỗ trợ thực hiện các thủ tục hoàn thuế, miễn thuế, hỗ trợ trong quá trình kiểm tra, thanh tra thuế/hải quan và đại diện doanh nghiệp trong tố tụng hành chính tại Tòa án để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp. Để cung cấp dịch vụ chất lượng cao trong lĩnh vực này, luật sư cần liên tục cập nhật các văn bản pháp luật, thông tư, nghị định hướng dẫn mới, và tích lũy kinh nghiệm thực tiễn làm việc với cơ quan thuế và hải quan, biến sự am hiểu sâu sắc về FTZ thành lợi thế cạnh tranh vượt trội.

Thương mại quốc tế và logistics

Với kỳ vọng trở thành một cửa ngõ giao thương quan trọng, FTZ sẽ chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ các hoạt động xuất nhập khẩu và chuỗi cung ứng toàn cầu – là những giao dịch rất dễ phát sinh tranh chấp. Theo đó, nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý sẽ gia tăng tương ứng, nhất là trong bối cảnh hợp tác quốc tế ngày càng sâu rộng và doanh nghiệp ngày càng nhận thức sâu sắc hơn vai trò của luật sư trong việc nhận diện và phòng tránh rủi ro pháp lý cũng như giải quyết các tranh chấp một cách đúng pháp luật.

Trong lĩnh vực này, các luật sư sẽ đóng vai trò không thể thiếu trong việc đảm bảo các giao dịch xuyên biên giới diễn ra suôn sẻ và an toàn về mặt pháp lý từ việc tư vấn, soạn thảo, đàm phán và kiểm soát thực hiện các hợp đồng thương mại quốc tế cho đến tham gia giải quyết các tranh chấp thương mại. Công việc này đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về các điều khoản thương mại quốc tế, các phương thức thanh toán quốc tế, các quy tắc và tập quán thương mại.

Bên cạnh đó, nhu cầu tư vấn về logistics và vận tải cũng sẽ tăng cao đáng kể. luật sư sẽ tham gia sâu vào quá trình đàm phán, soạn thảo các hợp đồng vận chuyển hàng hóa bằng đường biển, đường hàng không, đường bộ, cũng như hợp đồng dịch vụ logistics tổng thể, bao gồm kho bãi, phân phối và quản lý chuỗi cung ứng. Sự am hiểu về luật hàng hải, luật hàng không, các công ước quốc tế về vận tải và trách nhiệm của người vận chuyển là vô cùng cần thiết. Đặc biệt, đối với vận tải đa phương thức, các luật sư sẽ phải nắm vững quy định pháp lý khi hàng hóa di chuyển qua nhiều phương thức khác nhau, từ khâu nhận hàng đến giao hàng cuối cùng, cũng như các vấn đề pháp lý liên quan đến kho ngoại quan và các loại hình kho bãi đặc thù trong FTZ.

Sở hữu trí tuệ và công nghệ

Với việc Đà Nẵng xây dựng FTZ, đặc biệt là sự tập trung phát triển công nghiệp công nghệ số, công nghệ thông tin và đổi mới sáng tạo, nhu cầu về tư vấn Sở hữu trí tuệ (SHTT) và Công nghệ sẽ tăng cao và phát triển rất nhanh. Doanh nghiệp và nhà đầu tư sẽ rất chú trọng đến việc bảo vệ và quản lý tài sản trí tuệ bởi đây là một trong những yếu tố sống còn của doanh nghiệp trong thời đại số.

Các luật sư sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tư vấn đăng ký và bảo vệ các quyền SHTT. Họ sẽ hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện các thủ tục phức tạp để đăng ký các đối tượng sở hữu công nghiệp như nhãn hiệu, sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp. Đặc biệt, với sự bùng nổ của công nghệ, việc bảo hộ sáng chế và giải pháp hữu ích sẽ ngày càng được chú trọng. Đồng thời, luật sư cũng sẽ tư vấn về việc đăng ký quyền tác giả và quyền liên quan cho các phần mềm, nội dung số và các tác phẩm sáng tạo khác. Gia hạn và duy trì hiệu lực của các quyền SHTT đã đăng ký; tham gia đại diện hoặc bảo vệ doanh nghiệp trong các tranh chấp về SHTT cũng là một phần công việc quan trọng mà luật sư sẽ đảm nhiệm trong khu vực này.

Bên cạnh đó, tại FTZ là khu vực định hướng công nghệ cao, các giao dịch chuyển giao công nghệ và li-xăng sẽ diễn ra rất phức tạp. luật sư sẽ giúp các doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty công nghệ, soạn thảo và đàm phán các hợp đồng chuyển giao công nghệ, bao gồm cả bí quyết công nghệ, sáng chế hoặc phần mềm. Điều này đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về các điều khoản kỹ thuật, bảo mật, phạm vi sử dụng và giá trị chuyển giao. Tương tự, họ cũng sẽ tư vấn và soạn thảo các hợp đồng cấp phép sử dụng SHTT cho bên thứ ba, đảm bảo quyền và lợi ích của cả bên cấp phép và bên được cấp phép. Các hợp đồng nhượng quyền thương mại cũng là một mảng dịch vụ tiềm năng khi các mô hình kinh doanh dịch vụ phát triển.

Nhu cầu được tư vấn về pháp luật công nghệ và đổi mới sáng tạo trong FTZ cũng không thể thiếu. luật sư sẽ tư vấn các quy định liên quan đến công nghệ thông tin, an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân, pháp luật về thương mại điện tử cũng như các chính sách hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.

Lĩnh vực SHTT và công nghệ cũng là khu vực thường xuyên xảy ra tranh chấp pháp lý liên quan đến quyền SHTT, bảo hộ thương hiệu, chuyển giao công nghệ, nhượng quyền. Đây là mảnh đất màu mỡ cho dịch vụ pháp lý nhưng cũng là thách thức đối với luật sư bởi đây là lĩnh vực đặc thù mà không phải luật sư nào cũng có đủ năng lực tư vấn và tham gia giải quyết các tranh chấp.

Để có thể cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp trong lĩnh vực đầy thách thức nhưng cũng rất hứa hẹn này, luật sư cần không chỉ nắm vững pháp luật SHTT và công nghệ của Việt Nam mà còn phải liên tục cập nhật các quy định và thông lệ quốc tế, đồng thời có kiến thức nhất định về công nghệ để thực sự là đối tác pháp lý đáng tin cậy cho các doanh nghiệp tại FTZ Đà Nẵng.

Lao động và nhân sự

Đối với nhà đầu tư và doanh nghiệp muốn phát triển bền vững, yếu tố con người luôn được xem trọng hàng đầu. Đội ngũ nhân sự là vấn đề mà doanh nghiệp luôn quan tâm xây dựng bài bản, quy củ ngay từ đầu. Các luật sư sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp xây dựng nền tảng pháp lý vững chắc cho hoạt động của doanh nghiệp. luật sư giúp xây dựng hệ thống văn bản nội bộ chặt chẽ, đảm bảo quyền lợi cho các bên tham gia quan hệ lao động, nhất là các quản lý cấp cao hay chuyên gia nước ngoài. luật sư tư vấn xây dựng nội quy lao động và các quy chế nội bộ khác để đảm bảo tính hợp pháp và khả thi tuỳ đặc thù của mỗi doanh nghiệp, giúp hoạt động của doanh nghiệp được suôn sẻ.

FTZ hứa hẹn sẽ là nơi thu hút nhiều chuyên gia và quản lý cấp cao từ nước ngoài, tạo ra nhu cầu lớn về các dịch vụ pháp lý chuyên biệt cho lao động nước ngoài. luật sư sẽ hỗ trợ doanh nghiệp và cá nhân thực hiện các thủ tục về WP, TRC, visa, thuế thu nhập cá nhân và các vấn đề liên quan đến người lao động nước ngoài.

Trong một môi trường lao động năng động, việc phát sinh tranh chấp là điều khó tránh khỏi. luật sư sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và giải quyết tranh chấp lao động hiệu quả. Khi tranh chấp lao động cá nhân hay tập thể phát sinh, luật sư sẽ đại diện doanh nghiệp hoặc người lao động tham gia quá trình hòa giải, tố tụng. Đồng thời, họ cũng hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình thanh tra và kiểm tra về lao động của cơ quan quản lý, đảm bảo tuân thủ pháp luật. Để thành công trong lĩnh vực này, các luật sư không chỉ cần nắm vững luật Lao động và các văn bản hướng dẫn mà còn phải liên tục cập nhật các quy định mới, đặc biệt là những quy định đặc thù có thể áp dụng trong FTZ cùng với khả năng giao tiếp hiệu quả trong môi trường đa văn hóa.

Như vậy, có thể thấy FTZ Đà Nẵng sẽ là “thỏi nam châm” thu hút các nhà đầu tư nước ngoài và các tập đoàn đa quốc gia. Đây là cơ hội vàng để các luật sư chuyên sâu về các lĩnh vực đầu tư, thương mại quốc tế, sở hữu trí tuệ, lao động quốc tế và giải quyết tranh chấp quốc tế khẳng định tên tuổi của mình, hướng tới xây dựng được thương hiệu luật sư quốc tế. Điều này đòi hỏi các luật sư phải có khả năng cung cấp dịch vụ pháp lý không chỉ tuân thủ pháp luật Việt Nam mà còn phải am hiểu pháp luật và các thông lệ quốc tế; đồng thời có khả năng sử dụng ngoại ngữ như một ngôn ngữ thứ hai.

Bên cạnh đó, làm việc với các nhà đầu tư và doanh nghiệp nước ngoài trong FTZ sẽ giúp luật sư tiếp xúc và xây dựng mối quan hệ với nhiều đối tác đa quốc gia, các hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài và các văn phòng luật sư quốc tế. Việc tham gia các hội nghị, hội thảo chuyên đề về đầu tư, thương mại quốc tế được tổ chức tại Đà Nẵng hoặc FTZ sẽ là kênh hiệu quả để mở rộng mạng lưới này. Những mối quan hệ này không chỉ mang lại cơ hội hợp tác kinh doanh mà còn là nguồn trao đổi kiến thức và kinh nghiệm quý giá, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn và uy tín của luật sư Đà Nẵng, là cơ hội để học hỏi các phương pháp quản lý, quy trình làm việc chuyên nghiệp và các tiêu chuẩn dịch vụ pháp lý quốc tế.

FTZ Đà Nẵng không chỉ là một động lực kinh tế mạnh mẽ cho thành phố mà còn mở ra những cánh cửa cơ hội chưa từng có cho cộng đồng luật sư khu vực. Từ việc tư vấn đầu tư và thành lập doanh nghiệp, xử lý các vấn đề thuế quan và hải quan phức tạp, hỗ trợ thương mại quốc tế, logistics, bảo vệ quyền SHTT, giải quyết các vấn đề về quan hệ lao động cho đến tham gia giải quyết các tranh chấp, mỗi lĩnh vực đều hứa hẹn một lượng công việc dồi dào và chuyên sâu mà nếu không có sự đầu tư, chuẩn bị, trang bị kỹ càng thì khó có thể đáp ứng hết nhu cầu của thị trường đặc biệt này. FTZ Đà Nẵng sẽ là một “sân chơi” lớn, đòi hỏi các luật sư phải không ngừng học hỏi, thích nghi và đổi mới để có thể khẳng định vị thế, vươn mình trở thành những đối tác pháp lý đáng tin cậy không chỉ trong nước mà còn trên bản đồ kinh tế toàn cầu.

Nguồn tham khảo

https://datafiles.chinhphu.vn/cpp/files/vbpq/2024/7/136qh.signed.pdf

https://datafiles.chinhphu.vn/cpp/files/vbpq/2025/6/1142-ttg.signed.pdf

Luật sư PHAN THỤY KHANH – Luật sư LÊ HOÀNG TRIỀU

Văn phòng luật sư Phong & Partners

PV