Đầu tư vào AI: Hướng tới hệ thống ngân hàng an toàn và trách nhiệm

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại ngành ngân hàng, từ tự động hóa quy trình, tăng cường bảo mật, cá nhân hóa dịch vụ đến phát hiện gian lận trong mili-giây. Dự báo đầu tư vào AI của ngành này sẽ đạt 96 tỷ USD vào năm 2027. Các ngân hàng lớn như HSBC, Citibank và Commonwealth Bank đã xây dựng các hệ sinh thái AI toàn diện.

Báo cáo của Business Insider cho thấy, gần 80% các ngân hàng nhận thức được những lợi ích tiềm năng của AI trong lĩnh vực ngân hàng. Theo báo cáo gần đây của McKinsey, ngân hàng là một trong những ngành có thể hưởng lợi lớn nhất từ AI. Báo cáo kết luận, AI có thể có ảnh hưởng lớn đối với ngành Ngân hàng, tạo ra giá trị từ sự tăng năng suất từ 2,8 – 4,7% doanh thu hằng năm của ngành, hoặc tăng thêm giá trị vốn hóa lên 200 – 340 tỷ USD.

Mặc dù sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo đang mở ra kỷ nguyên mới cho ngành ngân hàng, nơi dữ liệu và công nghệ trở thành động lực chính thúc đẩy đổi mới, tuy nhiên, không phải ngân hàng nào cũng đạt được mức độ áp dụng AI toàn diện.

Đa phần các ngân hàng đang ở giai đoạn “hoạt động” (bắt đầu thử nghiệm A.I trong một số lĩnh vực cụ thể, nhưng chưa có chiến lược A.I toàn diện), một số đã bước sang giai đoạn “vận hành” (A.I được tích hợp vào các quy trình kinh doanh chính, nhưng chưa tối ưu hóa) và đang chuẩn bị cho các giai đoạn tiếp theo. 

Theo Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, thời gian qua các ngân hàng đang tích cực ứng dụng AI trong 2 lĩnh vực chính, gồm phát hiện rủi ro gian lận, rửa tiền; quản trị và phân tích dữ liệu phục vụ cho công tác dự báo và điều hành kinh doanh. Cụ thể, Vietcombank, Techcombank, VPBank, ACB, BIDV, TPBank đã áp dụng AI vào chatbot, eKYC cho đến phát triển gian lận và kiểm soát chất lượng tín dụng.

Năm nay, rất nhiều ngân hàng thông báo sẽ dành hàng ngàn tỷ đồng để đầu tư công nghệ nhằm cắt giảm chi phí, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Điều này cho thấy, cạnh tranh giành “khách hàng số” giữa các ngân hàng sẽ ngày càng khốc liệt. Trong cuộc đua này, các ngân hàng vừa phải cạnh tranh với nhau, vừa phải ngăn chặn rủi ro gian lận, lừa đảo ngày càng tinh vi trên môi trường số.

Với tốc độ phát triển rất nhanh của AI trong vài năm qua, các ngân hàng Việt Nam đang tăng tốc nhờ tiếp cận công nghệ mới nhất. Tại một sự kiện ngành tài chính – ngân hàng gần đây, ông Wong Tran, Giám đốc A.I khu vực châu Á của VAST Data, cho biết hiện các ngân hàng sẽ dùng các dịch vụ mã nguồn mở như DeepSeek, ChatGPT và kết hợp với Retrieval Augmented Generation (RAG) – phương pháp kết hợp khả năng truy xuất thông tin từ các nguồn dữ liệu bên ngoài với sức mạnh tạo nội dung của mô hình ngôn ngữ lớn.

Ông Hà Quang Thái – Giám đốc Tư vấn AI FPT Digital, Tập đoàn FPT cho biết, để bắt kịp với tốc độ ứng dụng A.I đang rất mạnh mẽ trên toàn cầu, các doanh nghiệp Việt cần tăng tốc tối đa. Trong bức tranh toàn cảnh về sự phát triển của AI, ngân hàng nào nắm bắt được xu hướng, đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ và biết tận dụng cơ hội sẽ là ngân hàng thành công trong thời đại này.

Hiện nay tại Việt Nam, đa số các ngân hàng đang ở cấp độ 1 hoặc cấp độ 2 trong hành trình ứng dụng AI. Điều này có nghĩa là họ đang triển khai các công nghệ cơ bản, rời rạc như chatbot, voice bot, hoặc một số giải pháp đơn lẻ trong hệ thống. Tuy nhiên, những giải pháp này vẫn chỉ là những mảnh ghép riêng lẻ, chưa tạo thành một hệ thống đồng bộ.

Để tiến lên cấp độ 3 và cấp độ 4, các ngân hàng cần cung cấp những dịch vụ mới cho khách hàng, thậm chí thay đổi mô hình kinh doanh, như chuyển sang “Banking as a Service” (BaaS – Ngân hàng như một dịch vụ). 

“Đây là bước ngoặt quan trọng để tận dụng tối đa tiềm năng của AI”, ông Thái nói.

An Mai (t/h)