Dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2026-2030 đã thu hút nhiều ý kiến đóng góp từ người dân, chuyên gia và các nhà khoa học.
Phóng viên Báo Hànộimới đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Lê Đức Thuận, chuyên gia giáo dục để lắng nghe những phân tích sâu sắc và các đề xuất thiết thực từ góc nhìn của một nhà nghiên cứu nhiều năm gắn bó với giáo dục và đổi mới sáng tạo.
– Sau khi nghiên cứu Dự thảo Báo cáo Chính trị, ông tâm đắc nhất với những nội dung nào?
– Báo cáo đã thể hiện một tầm nhìn chiến lược và tư duy đột phá, bắt kịp xu thế của thời đại. Tôi đánh giá cao việc xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là “động lực then chốt”, là “đột phá quan trọng hàng đầu” của Thủ đô.
Đây là một bước tiến vượt bậc về tư duy, từ chỗ coi khoa học công nghệ là một lĩnh vực hỗ trợ, giờ đã được xác định là nền tảng cốt lõi cho mọi sự phát triển. Tôi cũng rất tâm đắc với tư duy hệ sinh thái toàn diện mà báo cáo đề cập.
Thay vì tách biệt các yếu tố như trước, lần này đã có sự liên kết chặt chẽ giữa nguồn nhân lực chất lượng cao – khoa học công nghệ – đổi mới sáng tạo – chuyển đổi số. Việc nhấn mạnh kết nối giữa viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và các quỹ đầu tư thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về cách vận hành của nền kinh tế tri thức.
Ngoài ra, báo cáo đã đưa ra các mục tiêu rất cụ thể và tham vọng như: kinh tế số chiếm 30% GRDP, phát triển Khu công nghệ cao Hòa Lạc thành hạt nhân đổi mới sáng tạo, hình thành trung tâm dữ liệu điện toán đám mây, và đào tạo 100.000 nhân lực công nghệ cao. Những con số này thể hiện rõ quyết tâm chính trị và một lộ trình hành động cụ thể của thành phố.
– Bên cạnh những điểm tích cực, ông có điều gì băn khoăn hoặc cần làm rõ thêm trong báo cáo?
– Tôi có một số trăn trở. Trước hết, báo cáo chưa làm rõ được sự liên kết giữa giáo dục phổ thông và chiến lược phát triển kinh tế số. Hiện nay, báo cáo vẫn tập trung phần lớn vào giáo dục đại học và dạy nghề, trong khi giáo dục phổ thông lại là nền móng.
Để có 100.000 nhân lực AI vào năm 2030, chúng ta cần bắt đầu từ hôm nay, nghĩa là phải gieo mầm ở bậc tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông. Báo cáo cần làm rõ hơn chiến lược đưa tư duy lập trình, khoa học dữ liệu và kỹ năng giải quyết vấn đề phức hợp vào chương trình giáo dục phổ thông. Chỉ nói đến giáo dục STEM là chưa đủ sâu và chưa thể tạo ra một lực lượng nhân sự số mang tính nền tảng.
– Về chiến lược phát triển Trí tuệ nhân tạo, theo ông, Hà Nội nên đặt ra tham vọng như thế nào?
– Theo tôi, chiến lược AI hiện nay mới dừng ở mức “ứng dụng”, trong khi Hà Nội cần có khát vọng “làm chủ”. Thủ đô không thể chỉ là nơi sử dụng công nghệ giỏi, mà cần trở thành trung tâm nghiên cứu, phát triển và làm chủ công nghệ lõi về trí tuệ nhân tạo.
Chúng ta hoàn toàn có thể đặt ra các mục tiêu mạnh mẽ hơn, ví dụ như phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn, nền tảng AI “Made in Hanoi”, từ đó tạo ra hệ sinh thái công nghệ AI riêng biệt.
Tôi đề nghị bổ sung trong báo cáo mục tiêu rõ ràng: “Phát triển Hà Nội trở thành một trong những trung tâm hàng đầu khu vực về nghiên cứu và làm chủ công nghệ trí tuệ nhân tạo, hình thành các doanh nghiệp kỳ lân trong lĩnh vực này.” Mục tiêu này không chỉ mang tính biểu tượng mà còn tạo động lực cho hệ sinh thái công nghệ vươn lên mạnh mẽ.
– Trong bối cảnh chuyển đổi số, ông đánh giá thế nào về vai trò của dữ liệu và việc quản trị dữ liệu trong báo cáo?
– Dữ liệu là nền tảng, là tài nguyên chiến lược ngang hàng với đất đai, nhân lực và vốn. Tuy nhiên, trong báo cáo, dữ liệu vẫn chưa được nhìn nhận đầy đủ với tầm quan trọng đó. Việc chỉ đề cập đến “cơ sở dữ liệu” hay “dữ liệu dùng chung” là chưa đủ.
Chúng ta cần một khung pháp lý và cơ chế rõ ràng để quản trị, chia sẻ, và khai thác giá trị kinh tế từ dữ liệu, nhất là giữa khu vực công và tư. Đây sẽ là nền tảng cho việc triển khai chính quyền số, đô thị thông minh và kinh tế số một cách bền vững.
Trong phần “Các giải pháp trọng tâm” của báo cáo, tôi cho rằng nên bổ sung một mục riêng về “Xây dựng khung quản trị dữ liệu mở và an toàn”. Trong đó, cần đề cập tới ba nhiệm vụ trọng yếu: Một là ban hành chính sách chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp; hai là xây dựng Cổng Dữ liệu mở của thành phố, cung cấp các bộ dữ liệu quan trọng như giao thông, môi trường, quy hoạch cho cộng đồng nghiên cứu và khởi nghiệp; ba là thành lập Ủy ban Đạo đức AI và Dữ liệu để bảo đảm công nghệ được phát triển và ứng dụng một cách có trách nhiệm.
– Từ những phân tích vừa rồi, ông có đề xuất cụ thể nào để báo cáo hoàn thiện hơn, nhất là trong lĩnh vực giáo dục và đổi mới sáng tạo?
– Tôi đề xuất bổ sung một định hướng đột phá về thể chế giáo dục phổ thông. Có thể xây dựng một đề án có tên “Đưa khoa học dữ liệu và tư duy sáng tạo vào trường phổ thông Hà Nội”, với mục tiêu đến năm 2030, 100% học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông có kiến thức nền tảng về lập trình và phân tích dữ liệu. Đây sẽ là cuộc cách mạng trong tư duy giáo dục, mang tính dài hạn và bền vững.
Bên cạnh đó, trong phần phụ lục về các chỉ tiêu chủ yếu, cần bổ sung các chỉ số đo lường chiều sâu của đổi mới sáng tạo. Ví dụ như số lượng bằng sáng chế công nghệ cao được đăng ký quốc tế, hay số doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ được định giá từ 100 triệu USD trở lên. Đây là những thước đo thực chất, phản ánh chất lượng của đổi mới sáng tạo chứ không chỉ là số lượng doanh nghiệp hay tốc độ tăng trưởng.
Dự thảo Báo cáo Chính trị là một văn kiện có tầm nhìn xa và thể hiện khát vọng lớn. Tôi hy vọng những khát vọng đó sẽ được xây dựng trên nền móng vững chắc, bắt đầu từ con người và tư duy.
Hà Nội cần trở thành một Thủ đô trí tuệ, sáng tạo và nhân văn – xứng tầm vị thế trong kỷ nguyên mới.
– Trân trọng cảm ơn ông!
https%3A%2F%2Fhanoimoi.vn%2Fha-noi-can-dot-pha-trong-giao-duc-pho-thong-va-lam-chu-tri-tue-nhan-tao-715833.html
