Hàng Việt ‘bay cao’ nhờ thương mại điện tử xuyên biên giới

Thương mại điện tử xuyên biên giới đang trở thành “đường cao tốc số”, giúp hàng Việt Nam nhanh chóng tiếp cận các thị trường quốc tế. Nhờ công nghệ số, logistics tối ưu và chiến lược bán trực tiếp, doanh nghiệp Việt không chỉ nâng cao giá trị thương hiệu mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu tri thức, dịch vụ và sản phẩm “Made in Vietnam” ra toàn cầu.

“Đường cao tốc số” giúp hàng Việt vươn ra thế giới

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động khó lường, việc xuất khẩu sang các thị trường truyền thống đang tiềm ẩn nhiều rủi ro. Điều này thúc đẩy Việt Nam phải chủ động tìm kiếm những lối đi mới để tiếp cận người tiêu dùng ở khắp nơi trên thế giới.

Trong xu hướng đó, thương mại điện tử xuyên biên giới nổi lên như một “đường cao tốc số”, mở ra cơ hội để hàng hóa Việt Nam nhanh chóng tiếp cận các khu vực từ châu Á, châu Âu đến châu Mỹ, châu Phi, vượt qua mọi rào cản về địa lý và chi phí.

Bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), nhận định: thương mại điện tử không chỉ là động lực tăng trưởng mà còn là nền tảng vững chắc cho sự bứt phá của nền kinh tế số. Sự hiện diện ngày càng nhiều của hàng hóa Việt Nam trên các nền tảng quốc tế đang mở ra cơ hội để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao khả năng thích ứng trước biến động toàn cầu và gia tăng giá trị thương hiệu quốc gia.

Công nghệ số đang trở thành đòn bẩy quan trọng cho thương mại điện tử. Việc ứng dụng AI, Big Data và IoT giúp doanh nghiệp tối ưu vận hành, cắt giảm chi phí, phân tích xu hướng thị trường chính xác và xây dựng chiến lược tiếp cận thông minh. Nhờ đó, chất lượng sản phẩm được nâng cao, đáp ứng yêu cầu khắt khe của khách hàng quốc tế.

Ông Nick Chai, Chủ tịch ACBC Malaysia, đánh giá Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế để trở thành trung tâm thương mại điện tử xuyên biên giới của khu vực nhờ vị trí địa lý chiến lược, nguồn cung hàng hóa phong phú, lực lượng dân số trẻ và chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ. Đây được coi là bàn đạp để doanh nghiệp Việt nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Các chuyên gia cũng nhận định Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để thúc đẩy xuất khẩu nhờ mô hình thương mại điện tử đa kênh. Lấy kinh nghiệm từ Trung Quốc, quốc gia đạt 2,71 nghìn tỷ NDT kim ngạch thương mại điện tử xuyên biên giới năm 2024 việc phát triển logistics, kho ngoại quan và nền tảng công nghệ hiện đại là yếu tố then chốt. Doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể học hỏi để nhanh chóng nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Đa dạng hóa thị trường là yếu tố quyết định thành công. Thay vì chỉ tập trung vào Hoa Kỳ hay Trung Quốc, các doanh nghiệp nên mở rộng sang ASEAN, Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh.

Đồng thời, chuyển từ mô hình OEM (gia công thiết bị gốc) sang D2C (bán trực tiếp tới người tiêu dùng) và xây dựng thương hiệu “Made in Vietnam”, kết hợp khai thác hiệu quả các nền tảng như Amazon, TikTok Shop, Lazada, Shopee hay JD.com sẽ giúp tăng độ phủ và tối ưu doanh thu. Đầu tư vào logistics quốc tế và đào tạo nhân lực thương mại điện tử xuyên biên giới cũng là nền tảng then chốt để hàng Việt vươn xa.

Đặc biệt, ASEAN được xem là “biên giới số” cho doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã và hộ kinh doanh tham gia thương mại điện tử. Đây là thị trường xuất khẩu lớn thứ tư của Việt Nam với kim ngạch đạt 32 tỷ USD năm 2023, dự báo thương mại điện tử khu vực này sẽ đạt 330 tỷ USD vào năm 2025. ASEAN không chỉ là vùng năng động với sức mua tăng cao mà còn là điểm đến đã được kiểm chứng cho hàng hóa Việt Nam, đặc biệt tại Singapore, Thái Lan và Malaysia.

Chuẩn bị hành trang để vươn ra thị trường quốc tế

Nhờ các chương trình như Shopee International Platform (SIP), hơn 350.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam đã tham gia xuất khẩu trực tuyến, tận dụng hệ sinh thái logistics, thanh toán và chăm sóc khách hàng tích hợp sẵn để “ngồi tại chỗ nhưng bán hàng khắp toàn cầu”.

Những dịch vụ gia tăng như dịch thuật tự động, tối ưu hiển thị sản phẩm, quản lý danh mục hàng hóa và chăm sóc khách hàng bằng ngôn ngữ bản địa đã giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản khi mở rộng ra thị trường quốc tế.

Theo thống kê, năm 2024, thị trường thương mại điện tử Việt Nam đạt quy mô trên 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong nước. Con số này đưa Việt Nam vào top 3 thị trường thương mại điện tử lớn nhất Đông Nam Á. Nhiều thương hiệu Việt và sản phẩm địa phương đã khẳng định chỗ đứng trên nền tảng nội địa và bắt đầu vươn ra các thị trường quốc tế thông qua các sàn toàn cầu.

Thương mại điện tử xuyên biên giới hiện được đánh giá không chỉ là xu hướng tất yếu của doanh nghiệp mà còn là động lực chiến lược cho xuất khẩu quốc gia, được lồng ghép trong Kế hoạch GoGlobal do Chính phủ chỉ đạo thực hiện.

Bà Nguyễn Thị Hoài An, Phó Chủ tịch Liên minh Thương mại điện tử xuyên biên giới toàn cầu (ACBC Global), nhấn mạnh: đây là thời điểm vàng để Việt Nam bứt phá, khi quốc gia sở hữu vị trí địa lý thuận lợi để trở thành trung tâm logistics khu vực, nguồn nguyên liệu dồi dào, lực lượng lao động trẻ và khả năng chuyển đổi số nhanh.

Thương mại điện tử xuyên biên giới giúp hàng hóa Việt Nam hiện diện khắp các thị trường quốc tế, đồng thời mở ra cơ hội xuất khẩu tri thức, dịch vụ chất lượng cao và định hình sản phẩm quốc gia trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Để tận dụng cơ hội này, doanh nghiệp Việt cần chuẩn bị kỹ lưỡng trên nhiều phương diện. Sản phẩm phải đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng cao, có câu chuyện thương hiệu rõ ràng và vận hành theo quy trình chuyên nghiệp. Thay vì chỉ gia công hoặc sản xuất theo đơn đặt hàng, doanh nghiệp cần xây dựng thương hiệu riêng để khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.

Một hướng đi quan trọng là bán trực tiếp tới người tiêu dùng cuối cùng, giúp sản phẩm đến tay khách hàng nhanh hơn, đồng thời tạo sự gắn kết và niềm tin lâu dài. Việc minh bạch nguồn gốc sản phẩm, ứng dụng công nghệ để chứng minh chất lượng và quy trình sản xuất, cùng các chứng nhận quốc tế uy tín, sẽ giúp sản phẩm Việt Nam chiếm được lòng tin và chinh phục khách hàng toàn cầu.

Đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ đã triển khai nhiều giải pháp nhằm xây dựng môi trường số văn minh, hiện đại và hiệu quả. Đồng thời phối hợp với các đối tác uy tín tổ chức chương trình đào tạo, tập huấn về thương mại điện tử xuyên biên giới, hỗ trợ doanh nghiệp khắp cả nước. Bộ cũng ưu tiên xây dựng Hệ sinh thái Xúc tiến thương mại số, thiết lập kênh tiêu thụ trong nước và quốc tế, đồng thời hoàn thiện cơ chế, chính sách để thúc đẩy xúc tiến thương mại trên môi trường số.

Theo kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026-2030, thương mại điện tử xuyên biên giới được xác định là trụ cột chiến lược. Mục tiêu là xây dựng hệ sinh thái xuất khẩu số bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế của doanh nghiệp Việt Nam và đưa hàng Việt vươn xa hơn trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Bộ Công Thương sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp: hoàn thiện thể chế, chính sách; hỗ trợ đào tạo và nâng cao năng lực; kết nối với các nền tảng thương mại điện tử lớn; phối hợp Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài để quảng bá và xúc tiến xuất khẩu hàng Việt thông qua thương mại điện tử.

Quang Anh