Hướng tới mục tiêu xuất khẩu bền vững qua thương mại điện tử xuyên biên giới

Sự hiện diện ngày càng nhiều của hàng hóa Việt Nam trên các kênh thương mại điện tử (TMĐT) quốc tế đã và đang mở ra cơ hội lớn để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao khả năng chống chịu trước biến động toàn cầu và gia tăng giá trị thương hiệu quốc gia.

TMĐT nền tảng vững chắc cho sự bứt phá của nền kinh tế số

Tại “Hội nghị Thương mại điện tử – Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và Ứng dụng công nghệ số cho doanh nghiệp”, bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết, năm 2024, quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ tại Việt Nam đạt trên 25 tỷ USD, tăng hơn 20% so với năm trước và chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.

Lãnh đạo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số nhấn mạnh, TMĐT không chỉ là động lực tăng trưởng mà còn là nền tảng vững chắc cho sự bứt phá của nền kinh tế số quốc gia. Sự hiện diện ngày càng nhiều của hàng hóa Việt Nam trên các kênh TMĐT quốc tế đã và đang mở ra cơ hội lớn để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao khả năng chống chịu trước biến động toàn cầu và gia tăng giá trị thương hiệu quốc gia.

Bà Lại Việt Anh cũng cho rằng, công nghệ số chính là đòn bẩy quan trọng cho sự phát triển của TMĐT. Việc ứng dụng các công nghệ như AI, Big Data và IoT sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa vận hành, giảm chi phí, phân tích xu hướng thị trường chính xác và xây dựng chiến lược tiếp cận thông minh, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng những yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế.

Cùng góc nhìn này, ông Nick Chai, Chủ tịch ACBC Malaysia nhận định Việt Nam có nhiều lợi thế để trở thành trung tâm TMĐT xuyên biên giới của khu vực nhờ vị trí địa lý chiến lược, nguồn cung hàng hóa phong phú, lực lượng dân số trẻ và chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ. Đây được xem là “đòn bẩy” giúp doanh nghiệp Việt bứt phá và tăng sức cạnh tranh quốc tế.

Đa dạng hóa thị trường là yếu tố then chốt

Từ góc nhìn quốc tế, ông Xiao Qiuli – Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại điện tử Mua sắm Toàn cầu Quảng Đông (GGBingo) cho rằng Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để tăng tốc xuất khẩu nhờ mô hình TMĐT đa kênh. Ông Xiao Qiuli dẫn chứng từ kinh nghiệm Trung Quốc, quốc gia đạt 2,71 nghìn tỷ NDT kim ngạch TMĐT xuyên biên giới năm 2024 nhờ phát triển logistics, kho ngoại quan và nền tảng công nghệ hiện đại. Theo ông, doanh nghiệp Việt có thể tận dụng mô hình này để nhanh chóng nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Ông Xiao Qiuli nhấn mạnh, đa dạng hóa thị trường là yếu tố then chốt, không chỉ tập trung vào Mỹ hay Trung Quốc mà còn mở rộng sang ASEAN, Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh. Song song đó, việc chuyển dịch từ OEM sang D2C để xây dựng thương hiệu “Made in Vietnam”, kết hợp khai thác hiệu quả các kênh Amazon, TikTok Shop, Lazada, Shopee, JD.com… sẽ giúp gia tăng độ phủ và tối ưu doanh số.

Đặc biệt, đầu tư vào logistics quốc tế cùng đào tạo nhân lực TMĐT xuyên biên giới sẽ là nền tảng giúp hàng Việt vươn xa và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bà Vũ Xuân Linh, Giám đốc Quan hệ Đối tác Chiến lược (Việt Nam), Tập đoàn Sea, Singapore khẳng định thị trường ASEAN chính là “biên giới số” cho các doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã và hộ kinh doanh tham gia TMĐT xuyên biên giới.

ASEAN hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ tư của Việt Nam với kim ngạch đạt 32 tỷ USD năm 2023, đồng thời được dự báo có quy mô TMĐT đạt 330 tỷ USD vào năm 2025. Đây không chỉ là khu vực năng động với sức mua gia tăng, mà còn là điểm đến đã được kiểm chứng cho hàng hóa Việt Nam, đặc biệt tại các thị trường trọng điểm như Singapore, Thái Lan và Malaysia.

Thông qua các chương trình như Shopee International Platform (SIP), hơn 350.000 doanh nghiệp SMEs đã tham gia xuất khẩu trực tuyến, tận dụng hệ sinh thái logistics, thanh toán và chăm sóc khách hàng tích hợp sẵn để “ngồi một nơi – bán toàn cầu”. Các dịch vụ giá trị gia tăng như dịch thuật tự động, tối ưu hiển thị sản phẩm, kiểm soát danh mục hàng hóa và chăm sóc khách hàng bằng ngôn ngữ bản địa giúp giảm đáng kể rào cản khi mở rộng ra khu vực.

Ông Phí Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Tin học TP.HCM nhấn mạnh rằng công nghệ là đòn bẩy then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong kỷ nguyên số. Trong bối cảnh công nghệ phát triển thần tốc và sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), chuyển đổi số được xem là “chìa khóa sinh tồn”.

Theo ông Tuấn, mặc dù doanh nghiệp đối mặt với nhiều thách thức như vận hành kém hiệu quả, chi phí cao, áp lực thay đổi công nghệ số và yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn “Sạch – Xanh”, nhưng cần một cách tiếp cận toàn diện xoay quanh ba trụ cột: Con người, Dữ liệu & Quy trình, và Công nghệ, đồng thời nâng cao năng lực CNTT. 

Ông Vũ Ngọc Sỹ, chuyên gia Smart Skills Universe chỉ ra ba xu hướng lớn định hình TMĐT toàn cầu: AI và siêu cá nhân hóa, thương mại điện tử xuyên biên giới, và social commerce kết hợp live shopping.

Ông Nguyễn Đức Hiển, Tổng giám đốc Next Robotics đã chia sẻ giải pháp AI ứng dụng cho các mô hình quản lý hiện đại và robot tự động trong giám sát sản xuất, kiểm tra chất lượng sản phẩm theo thời gian thực, giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất và đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe quốc tế.

Bên cạnh những xu hướng này, ông Nguyễn Đức Hiển, Tổng giám đốc Next Robotics, người đã có kinh nghiệm làm việc với nhiều tập đoàn sản xuất lớn trên thế giới, cũng chia sẻ về những giải pháp AI ứng dụng cho các mô hình quản lý hiện đại.

Cụ thể, ông Hiển đã giới thiệu các công nghệ robot tự động trong giám sát sản xuất và kiểm tra chất lượng sản phẩm theo thời gian thực, giúp doanh nghiệp không chỉ nâng cao năng suất mà còn đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe quốc tế. Những giải pháp này đang tạo ra một bước tiến lớn trong việc chuyển đổi số và tối ưu hóa quy trình sản xuất, điều này đồng hành cùng xu hướng AI và tự động hóa đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu.

Anh Đào