Meta phát triển nền tảng AI tại Ấn Độ

Liên doanh có tên Reliance Enterprise Intelligence Limited (REIL) được thành lập ngày 24.10, với cam kết đầu tư ban đầu trị giá 855 crore rupee (khoảng 100 triệu USD).

Mục tiêu trọng tâm của REIL

Liên doanh này kết hợp các mô hình Trí tuệ nhân tạo (AI) mã nguồn mở của Meta, như Llama, cùng hạ tầng kỹ thuật số rộng lớn và tầm phủ thị trường của Reliance tại Ấn Độ.

Mục tiêu trọng tâm của REIL là xây dựng, tiếp thị và phân phối các dịch vụ AI cho doanh nghiệp, bao gồm mô hình nền tảng dưới dạng dịch vụ (PaaS) giúp các tổ chức có thể tùy chỉnh và triển khai các giải pháp AI tạo sinh.

Các gói dịch vụ của REIL sẽ bao gồm ứng dụng AI được cấu hình sẵn cho các lĩnh vực then chốt như bán hàng, marketing, vận hành CNTT, chăm sóc khách hàng và tài chính, có thể triển khai trên nền tảng đám mây, tại chỗ hoặc môi trường lai nhằm giảm chi phí sở hữu tổng thể.

Cơ cấu sở hữu của REIL được chia như sau: Reliance Intelligence Limited nắm 70% cổ phần chi phối, trong khi Facebook Overseas Holdings Unlimited Company – công ty con của Meta – sở hữu 30% còn lại.

Trong quá trình thành lập, Reliance Intelligence đã đầu tư 2 crore rupee để mua 2 triệu cổ phiếu phổ thông mệnh giá 10 rupee mỗi cổ phiếu. RIL khẳng định giao dịch này không thuộc loại giao dịch với bên liên quan, không có lợi ích trực tiếp hay gián tiếp từ các cổ đông sáng lập hay công ty trong cùng tập đoàn và không cần sự chấp thuận của các cơ quan quản lý.

Liên doanh này từng được ông Mukesh Ambani, Chủ tịch Reliance Industries, hé lộ tại Đại hội cổ đông thường niên hồi tháng 8.2025. Khi đó, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng các giải pháp “AI doanh nghiệp có chủ quyền, sẵn sàng phục vụ Ấn Độ”, và cho rằng sự hợp tác với Meta sẽ “khai thác sức mạnh của các mô hình AI mã nguồn mở tiên tiến để thúc đẩy đổi mới cho doanh nghiệp Ấn Độ”.

Mark Zuckerberg, CEO Meta, cũng mô tả liên doanh này là “một bước tiến quan trọng hướng tới việc phổ cập AI và tạo ra các công cụ thông minh phù hợp cho doanh nghiệp tại một trong những thị trường tăng trưởng nhanh nhất thế giới.”

Sáng kiến AI này tiếp nối mối quan hệ hợp tác lâu dài giữa hai tập đoàn, bắt đầu từ năm 2020 khi Meta đầu tư 5,7 tỉ USD vào Jio Platforms – công ty con của Reliance -nhằm thúc đẩy dịch vụ kỹ thuật số tại Ấn Độ.

RIL khẳng định thêm rằng việc thành lập REIL hoàn toàn tuân thủ pháp luật, không cần phê duyệt bổ sung từ các cơ quan quản lý, và được thiết kế để củng cố năng lực công nghệ doanh nghiệp cũng như mở rộng ứng dụng AI trong hoạt động kinh doanh.

Nước đi thông minh hay phiêu lưu?

Có thể xem hợp tác này là một bước đi chiến lược táo bạo, vừa khôn ngoan vừa tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt trong bối cảnh Ấn Độ đang trở thành “chiến trường” lớn của trí tuệ nhân tạo (AI) doanh nghiệp toàn cầu.

Từ góc độ chiến lược, Meta đã chọn đúng đối tác và đúng thời điểm. Sau nhiều năm tập trung vào sản phẩm tiêu dùng như Facebook, Instagram và gần đây là metaverse, Meta nhận ra rằng cuộc đua AI không còn chỉ là câu chuyện công nghệ, mà là vấn đề chủ quyền dữ liệu và hạ tầng quốc gia.

Ấn Độ, với hơn 1,4 tỷ dân và nền kinh tế số phát triển nhanh, là thị trường hiếm hoi có khả năng định hình “chuẩn AI” cho thế giới đang phát triển. Việc bắt tay với Reliance Industries – tập đoàn kiểm soát mạng viễn thông Jio, hệ sinh thái thương mại điện tử, thanh toán và dịch vụ đám mây – cho phép Meta tiếp cận một lượng dữ liệu khổng lồ, hợp pháp và bản địa hóa. Đây là lợi thế mà không một hãng công nghệ nước ngoài nào khác, kể cả Google hay Amazon, có được ở Ấn Độ.

Hơn nữa, REIL không chỉ là một dự án thương mại mà là nền tảng công nghiệp hóa AI. Thay vì tập trung vào người tiêu dùng, liên doanh này hướng tới AI doanh nghiệp (Enterprise AI) – lĩnh vực được dự báo có thể mang lại hàng trăm tỉ USD giá trị trong thập kỷ tới.

Bằng cách sử dụng các mô hình mã nguồn mở như Llama của Meta, kết hợp với hạ tầng đám mây và khách hàng doanh nghiệp sẵn có của Reliance, REIL có thể nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần trước khi các đối thủ toàn cầu như OpenAI, Anthropic hay AWS thâm nhập sâu vào thị trường Ấn Độ.

Về lâu dài, đây là cơ hội giúp Meta thoát khỏi sự phụ thuộc vào quảng cáo số – nguồn thu đang bão hòa – để bước sang lĩnh vực dịch vụ doanh nghiệp có biên lợi nhuận cao và ổn định hơn.

Tuy nhiên, đây cũng là một nước cờ đầy mạo hiểm. Ấn Độ đang xây dựng chính sách dữ liệu rất nghiêm ngặt, với các quy định về AI có chủ quyền (sovereign AI) và lưu trữ nội địa (data localization). Việc Meta, một tập đoàn Mỹ từng vướng nhiều bê bối về quyền riêng tư, tham gia sâu vào lĩnh vực này có thể làm dấy lên lo ngại về kiểm soát dữ liệu doanh nghiệp và người dùng Ấn Độ.

Ngoài ra, Reliance là một đối tác quyền lực nhưng cũng đầy tính chính trị, luôn gắn chặt với định hướng của chính phủ. Nếu mối quan hệ này thay đổi, Meta có thể mất chỗ đứng trong một thị trường chiến lược.

Cuối cùng, việc Meta chọn đầu tư qua liên doanh thay vì tự phát triển hạ tầng AI cho thấy họ đang đánh cược vào khả năng điều phối lợi ích giữa hai tập đoàn khổng lồ – điều chưa bao giờ dễ dàng. REIL sẽ chỉ thành công nếu hai bên duy trì được sự cân bằng giữa công nghệ toàn cầu của Meta và chủ quyền dữ liệu của Ấn Độ mà Reliance đại diện.