Nguy cơ từ hàng siêu rẻ trên sàn thương mại điện tử

 Tuy nhiên, ngày càng có nhiều báo cáo cảnh báo những rủi ro phía sau mức giá hấp dẫn ấy, từ an toàn sản phẩm, tác động môi trường đến việc làm và sự bền vững của ngành bán lẻ.

Nhiều lo ngại cho người tiêu dùng và thị trường từ hàng giá rẻ.

Giá thấp, nguy cơ cao

Sự bùng nổ của các nền tảng bán hàng siêu rẻ đang tạo sức ép mạnh lên thị trường lao động và ngành sản xuất ở nhiều quốc gia. Tại Nam Phi, báo cáo của Quỹ Hỗ trợ Nội địa hóa (LSF) cho biết, chỉ trong giai đoạn 2020-2024, sự mở rộng của Shein và Temu đã khiến hơn 8.000 lao động Nam Phi trong ngành dệt may mất việc làm và làm ngành này thất thu hàng triệu rand, (tương đương hàng chục đến hàng trăm nghìn USD). Nếu tiếp tục tăng trưởng hơn 20% mỗi năm, 2 nền tảng này có thể chiếm tới 63% thị phần thương mại điện tử bán lẻ của Nam Phi vào năm 2030, đe dọa hàng chục nghìn việc làm nội địa. LSF cảnh báo, mô hình bán hàng giá rẻ dựa trên ưu đãi thuế và chi phí vận chuyển thấp đang bào mòn khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp bản địa.

Song song với tác động về kinh tế, hàng siêu rẻ cũng làm dấy lên lo ngại lớn về an toàn sản phẩm. Trong cuộc điều tra tại châu Âu, Ủy viên Tư pháp EU Michael McGrath cho biết, ông “thực sự bị sốc” khi phát hiện nhiều mặt hàng từ Shein và Temu không đáp ứng tiêu chuẩn tối thiểu, từ sản phẩm trẻ em dễ gây hóc nghẹn đến mỹ phẩm chứa chất Lilial đã bị EU cấm vì nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản. “Chúng ta có trách nhiệm bảo vệ người tiêu dùng châu Âu trước làn sóng sản phẩm không an toàn đang tràn vào” – ông McGrath nhấn mạnh.

Kết quả kiểm định tại Tây Ban Nha càng làm tăng thêm lo ngại: 66% sản phẩm giá rẻ không đạt chuẩn, trong đó nhiều mẫu trang sức chứa cadmium (kim loại nặng độc hại có thể gây ung thư và tổn hại thận) vượt ngưỡng cho phép tới hàng nghìn lần. Tại New Zealand, Tổ chức bảo vệ người tiêu dùng phát hiện, hơn 60% đồ chơi và đồ điện rẻ tiền không đáp ứng tiêu chuẩn an toàn, một số thậm chí tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư. Ở Đức, Hiệp hội Kỹ thuật Điện – Điện tử (VDE) cảnh báo, nhiều thiết bị điện giá rẻ có nguy cơ cháy nổ cao và không có tổ chức chịu trách nhiệm pháp lý khi xảy ra sự cố.

Thêm vào đó, dòng hàng giá rẻ tiếp tục tăng mạnh nhờ lạm dụng ưu đãi thuế. Năm 2024, EU ghi nhận 4,6 tỷ kiện hàng dưới 150 euro, chiếm khoảng 12 triệu kiện mỗi ngày, trong đó 90% đến từ Trung Quốc. EU cho rằng, khoảng 65% số kiện bị khai giá thấp để né thuế và tránh kiểm định.

Siết quản lý, tăng năng lực nội địa

Trước những rủi ro gia tăng, nhiều quốc gia đã thắt chặt quy định nhằm kiểm soát hàng siêu rẻ và bảo vệ thị trường nội địa. EU đang xem xét bãi bỏ ngưỡng miễn thuế 150 euro, áp phí xử lý cho mỗi kiện hàng và yêu cầu các nền tảng thương mại điện tử chịu trách nhiệm như “nhà nhập khẩu”.

Mỹ đã đình chỉ ưu đãi thuế đối với kiện hàng dưới 800 USD và áp mức thuế tối thiểu 30% hoặc 50 USD mỗi sản phẩm. Nam Phi tăng thuế nhập khẩu quần áo từ 20% lên 45% để hỗ trợ sản xuất trong nước. Một số quốc gia như Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ siết chặt quảng cáo và yêu cầu tiêu chuẩn môi trường cao hơn; Ấn Độ và Indonesia từng tạm cấm các nền tảng xuyên biên giới không tuân thủ quy định. Những biện pháp này cho thấy xu hướng chung: thời kỳ hàng siêu rẻ hoạt động mà không chịu kiểm soát đang dần kết thúc.

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, các doanh nghiệp nội địa cũng buộc phải chuyển đổi mạnh mẽ. LSF khuyến nghị các công ty tăng tốc số hóa chuỗi cung ứng, khai thác dữ liệu và ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) để dự báo nhu cầu, tối ưu tồn kho và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Theo ông Arthur Goldstuck – Giám đốc điều hành Hãng nghiên cứu thị trường World Wide Worx, “việc ứng dụng các công cụ AI tinh vi đã thay đổi căn bản thị trường bán lẻ Nam Phi và trở thành yếu tố sống còn trong cuộc cạnh tranh với các nền tảng giá rẻ”.

Nếu doanh nghiệp nội địa không đổi mới đủ nhanh, họ sẽ tiếp tục mất thị phần vào tay các nền tảng xuyên biên giới, dù các biện pháp thuế quan hay kiểm soát có được siết chặt đến đâu. Nghiên cứu tại châu Á và Nam Mỹ cho thấy, người tiêu dùng vẫn sẵn sàng chọn hàng nội địa khi giá và chất lượng tương đương, mở ra cơ hội phục hồi cho doanh nghiệp bản địa nếu họ nâng cấp công nghệ và quy trình. Khảo sát tại Australia năm 2025 cho thấy, người tiêu dùng ưu tiên sự tiện lợi và niềm tin hơn là giá rẻ, phản ánh việc uy tín, an toàn và dịch vụ hậu mãi ngày càng đóng vai trò quan trọng trong quyết định mua sắm.

Ngoài ra, các sản phẩm thời trang nhanh giá rẻ thường gắn với mức tiêu thụ lớn, vòng đời ngắn và lượng rác thải tăng mạnh, tạo sức ép lên môi trường. Một số quốc gia châu Âu đang xem xét đánh thuế môi trường đối với hàng thời trang siêu rẻ để phản ánh đúng chi phí thật của việc sản xuất hàng hóa ngắn hạn và mức tiêu hao tài nguyên.

Hàng siêu rẻ mang lại lợi ích trước mắt về giá, nhưng đi kèm nhiều rủi ro cho người tiêu dùng và thị trường. Khi các quốc gia siết chặt kiểm soát và người mua đặt nặng tiêu chí an toàn và minh bạch, thị trường thương mại điện tử sẽ dịch chuyển theo hướng chất lượng và trách nhiệm cao hơn.

Hồng Nhung

Nguồn: daidoanket.vn

Bài viết gốc: Xem tại đây