Sàn thương mại điện tử quản chặt để tránh thổi phồng

Không chỉ dừng ở các gian hàng chớp nhoáng, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên sàn TMĐT vẫn đang là vấn đề nổi cộm. Theo đánh giá của cơ quan quản lý, dù hệ thống pháp luật đã có quy định điều chỉnh hoạt động TMĐT, song nhiều quy định chưa theo kịp thực tiễn phát triển nhanh của môi trường số.

Theo báo cáo, trong năm 2025, toàn lực lượng quản lý thị trường (QLTT) đã kiểm tra 27.540 vụ; phát hiện, xử lý 23.402 vụ vi phạm; thu nộp ngân sách nhà nước gần 372 tỷ đồng; tổng trị giá hàng hóa vi phạm gần 290 tỷ đồng; giảm 31,76% so với cùng kỳ năm 2024. Thực tiễn kiểm tra, giám sát cho thấy, trên nhiều sàn TMĐT đã xuất hiện tình trạng gian hàng được lập ra trong thời gian rất ngắn, bán hàng với mức giá rẻ bất thường rồi nhanh chóng biến mất. Các gian hàng này thường không để lại đầy đủ thông tin liên hệ, khiến người tiêu dùng gặp khó khăn khi khiếu nại, phản ánh chất lượng hàng hóa.

Đối với các vụ việc kiểm tra, các hành vi vi phạm chủ yếu tập trung vào kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ; hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; vi phạm quy định về giá, điều kiện kinh doanh và an toàn thực phẩm. Các mặt hàng vi phạm gồm: thực phẩm đông lạnh, bánh kẹo, rượu bia, thuốc lá, mỹ phẩm, quần áo, giày dép, vật tư nông nghiệp, hàng điện tử và phụ kiện.

Đáng chú ý, vi phạm trong môi trường TMĐT tiếp tục gia tăng và diễn biến phức tạp, đặt ra nhiều thách thức cho công tác quản lý, kiểm soát thị trường. Bên cạnh đó, hoạt động livestream bán hàng trên mạng xã hội bị lợi dụng để tiêu thụ thực phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng, không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, với thủ đoạn quảng cáo thổi phồng, gắn mác “hàng xách tay”, “đặc sản vùng miền”, “nhà làm”, “sạch 100%” hoặc sử dụng KOL/KOC để tạo lòng tin. Một số gian hàng còn đăng tải thông tin sai sự thật, sử dụng giấy tờ, bản công bố chất lượng đã hết hạn, bị chỉnh sửa hoặc của thương nhân khác nhằm lừa dối người tiêu dùng.

Theo Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công thương), trong thương mại truyền thống, các yếu tố nhận diện khá rõ ràng: người bán có địa điểm cụ thể, người mua trực tiếp tiếp xúc, hàng hóa dễ kiểm chứng và giao dịch, thanh toán minh bạch. Ngược lại, trong môi trường mua sắm trực tuyến, hầu hết những yếu tố đó trở nên mơ hồ. Người mua không biết rõ người bán là ai, ở đâu; hàng hóa được lưu kho tại vị trí nào; thông tin về nguồn gốc, chất lượng sản phẩm khó xác thực. Khi xảy ra vấn đề, việc truy tìm, xác minh đối tượng liên quan cũng vô cùng phức tạp.

Đặc biệt, trên các nền tảng mạng xã hội và sàn TMĐT, việc xác định danh tính người bán và kiểm soát chất lượng sản phẩm là một thách thức lớn. Chính sự thiếu minh bạch này đã tạo kẽ hở cho hàng hóa kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái, hàng lậu len lỏi vào thị trường, gây rủi ro cho người tiêu dùng.