Siết thuế thương mại điện tử bằng dữ liệu và AI

Tại phiên chất vấn sáng 19/6 trong khuôn khổ kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã trả lời nhiều câu hỏi liên quan đến công tác quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử – một lĩnh vực đang bùng nổ mạnh mẽ nhưng cũng đặt ra không ít thách thức về chính sách và thực thi.

Đặt vấn đề, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận) cho rằng việc thu thuế trên các nền tảng thương mại điện tử hiện nay còn gặp nhiều khó khăn. Không ít vụ việc gian lận thuế đã được phát hiện, gây thất thoát ngân sách và tạo ra sự cạnh tranh không công bằng với các hộ kinh doanh truyền thống, tiểu thương, thậm chí cả siêu thị và trung tâm thương mại.

Đáng chú ý, Quốc hội vừa thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 9 luật trong lĩnh vực tài chính – ngân sách, trong đó có các quy định cụ thể về quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng số. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cập nhật tình hình triển khai thực tế và các giải pháp căn cơ để quản lý hiệu quả lĩnh vực này.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, thời gian qua, Bộ Tài chính đã triển khai quyết liệt nhiều giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả quản lý thuế trong thương mại điện tử. Các hộ, cá nhân kinh doanh đã có thể ủy quyền cho các sàn thương mại điện tử lập hóa đơn điện tử, giúp việc kê khai trở nên minh bạch và thuận tiện hơn.

Bên cạnh đó, Bộ đã phối hợp chặt chẽ với các nền tảng trong và ngoài nước để truyền thông chính sách tới đúng đối tượng. Việc ứng dụng công nghệ – đặc biệt là Trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý thuế cũng được đẩy mạnh. Nhờ đó, nhiều kết quả tích cực đã được ghi nhận.

 95% cơ sở dữ liệu dân cư đã được chuẩn hóa, kết nối và chia sẻ thông tin hiệu quả với ngân hàng và các nền tảng thương mại điện tử. 158 nhà cung cấp nước ngoài đã kê khai và nộp 23.000 tỷ đồng tiền thuế. 106.000 hộ kinh doanh cá nhân kê khai thuế qua cổng điện tử, đóng góp 1.200 tỷ đồng. 5 tháng đầu năm 2025, thuế thương mại điện tử tăng trưởng mạnh, đạt trên 75.000 tỷ đồng, tăng 55% so với cùng kỳ.

Bộ trưởng cho biết, thời gian tới Bộ Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý để xác định rõ ràng hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, định danh tổ chức và cá nhân hoạt động trên các nền tảng số. Đồng thời, hệ thống kê khai – nộp thuế điện tử sẽ được nâng cấp, đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và dễ sử dụng.

Đặc biệt, Bộ sẽ tăng cường rà soát, ứng dụng công nghệ để phát hiện sớm hành vi gian lận thuế, mở rộng tiếp cận dữ liệu từ các nền tảng nước ngoài không có trụ sở tại Việt Nam – hướng tới một môi trường kinh doanh số công bằng, minh bạch và bền vững hơn.