Siêu máy tính AI của Tesla sụp đổ thế nào?

Nhiều năm trước, CEO Elon Musk không muốn Tesla chỉ là một nhà sản xuất ôtô mà kỳ vọng hãng trở thành công ty AI và phát triển xe tự lái. Musk cho rằng yếu tố then chốt để đạt mục tiêu này thiết kế siêu máy tính riêng để đào tạo hệ thống Tự lái hoàn toàn (FSD).

FSD khi đó chưa thể tự lái 100%. Hệ thống thực hiện được một số tác vụ lái xe tự động nhưng vẫn cần tài xế ngồi sau vô-lăng. Tesla tin rằng khi bổ sung nhiều dữ liệu, sức mạnh tính toán và chương trình đào tạo, hệ thống có thể đạt ngưỡng tự lái hoàn toàn.

Tại Ngày hội Tự động hóa tháng 4/2019, Tesla mời đội ngũ AI của mình lên sân khấu để thảo luận về hệ thống Tự lái (Autopilot), FSD, và AI hỗ trợ hai hệ thống này. Musk lần đầu đề cập đến Dojo, mô tả đây là máy tính đào tạo AI “siêu mạnh mẽ”. Ông cho biết, mọi xe Tesla đều trang bị đầy đủ phần cứng cần thiết cho khả năng tự lái hoàn toàn và chỉ cần cập nhật phần mềm.

Đầu năm 2020, Musk tiếp tục ca ngợi Dojo: “Dojo, siêu máy tính đào tạo của chúng tôi, có thể xử lý lượng lớn dữ liệu đào tạo video và vận hành hiệu quả các mảng dữ liệu đa chiều với lượng tham số khổng lồ, bộ nhớ dồi dào và băng thông cực cao giữa các lõi”.

Tháng 8/2021, Tesla chính thức công bố Dojo tại Ngày hội AI đầu tiên của công ty, sự kiện nhằm thu hút và chiêu mộ các kỹ sư AI. Tesla cũng giới thiệu chip D1 tự phát triển, dự kiến giúp vận hành Dojo cùng với bộ xử lý đồ họa (GPU) của Nvidia. Cụm AI của công ty sẽ chứa 3.000 chip D1.

Tại Ngày hội AI thứ hai diễn ra tháng 9/2022, Tesla tiết lộ đã lắp đặt tủ máy đầu tiên của Dojo, thử nghiệm tải 2,2 MW. Khoảng một năm sau, Musk cho biết siêu máy tính đã online và chạy các tác vụ tại trung tâm dữ liệu của Tesla. Tỷ phú này cũng hé lộ kế hoạch đầu tư một tỷ USD cho Dojo đến năm 2024 và coi siêu máy tính là một canh bạc mạo hiểm nhưng đáng đặt cược. Thậm chí, ông còn lên kế hoạch phát triển Dojo 2, Dojo 3.

Tuy nhiên, nhiều mục tiêu mà Musk đặt ra cho Dojo đã không trở thành hiện thực. Cuộc họp báo cáo tài chính quý 4 và cả năm 2024 của Tesla hoàn toàn không đề cập đến siêu máy tính này. Thay vào đó, tháng 8/2024, Tesla bắt đầu quảng bá Cortex, siêu cụm đào tạo AI mới được xây dựng tại cơ sở của Tesla ở Austin nhằm giải quyết những bài toán AI thực tế. Musk cho biết, Cortex sẽ có “bộ nhớ khổng lồ để đào tạo video cho FSD và robot hình người Optimus. Trong khi Dojo sử dụng chip do Tesla tự phát triển, Cortex dùng GPU của Nvidia.

Tháng 8, Bloomberg đưa tin gần 20 người trong nhóm Dojo, bao gồm cả trưởng nhóm, nghỉ việc để xây dựng startup riêng chuyên sản xuất chip AI, phần mềm và phần cứng. Dự án Dojo chấm dứt.

Sự việc diễn ra vài tuần sau khi Tesla ký hợp đồng 16,5 tỷ USD với Samsung để sản xuất chip AI6 thế hệ tiếp theo. Musk viết trên X hôm 10/8: “Khi mọi con đường rõ ràng đều quy về AI6, tôi đã phải đóng cửa Dojo và đưa ra một số lựa chọn nhân sự khó khăn, vì Dojo 2 giờ đây là ngõ cụt tiến hóa”.

Theo Verge, suốt nhiều năm, Tesla đã quảng bá siêu máy tính AI Dojo như một nền tảng giúp hãng vượt trội hơn các nhà phát triển xe tự hành khác. Trong khi đa số đối thủ phụ thuộc vào nhà cung cấp bên ngoài về điện toán và chip, Tesla sẽ tự thiết kế phần cứng. Theo tầm nhìn của Musk, một nỗ lực AI tích hợp theo chiều dọc sẽ giúp công ty vượt lên trên các đối thủ vốn bị hạn chế về nguồn cung.

Tuy nhiên, những chậm trễ về kỹ thuật và sự ra đi của nhiều nhân tài có vẻ đã khiến mục tiêu của Musk trở nên xa vời. Jim Keller, nhà phát triển chip AI nổi tiếng, người đầu tiên được Tesla tuyển dụng để dẫn dắt nỗ lực sản xuất chip, rời đi vào năm 2018. Người kế nhiệm Ganesh Venkataramanan rời đi năm 2023 để thành lập startup Density AI. Trưởng nhóm Dojo tiếp theo, Peter Bannon, cũng “chia tay” Tesla để gia nhập startup này.

Quan điểm của Tesla rằng càng bổ sung nhiều dữ liệu, càng tiến gần tới khả năng tự lái hoàn toàn, cũng vấp phải sự hoài nghi của một số chuyên gia. Họ cho rằng phương pháp “nhồi nhét” dữ liệu vào một mô hình để mong nó thông minh hơn sẽ có hạn chế.

“Trước hết, có một giới hạn về kinh tế và việc này sẽ sớm trở nên quá tốn kém để tiếp tục”, Anand Raghunathan, giáo sư kỹ thuật máy tính và điện tại Đại học Purdue, giải thích với TechCrunch. “Một số người khẳng định, chúng ta thực sự có thể cạn kiệt dữ liệu hữu ích dùng cho đào tạo mô hình. Nhiều dữ liệu hơn không nhất thiết đồng nghĩa với nhiều thông tin hơn. Điều đó phụ thuộc vào việc dữ liệu có thông tin hữu ích để tạo ra mô hình tốt hơn không, và liệu quá trình đào tạo có thể chắt lọc thông tin đó thành mô hình tốt hơn không”.

Một vấn đề khác là Tesla cho rằng phần cứng và phần mềm nên được thiết kế để hoạt động cùng nhau. Do đó, công ty này nỗ lực thoát khỏi phần cứng GPU tiêu chuẩn và tự thiết kế chip riêng để vận hành Dojo. Tuy nhiên, đa số phần mềm AI hiện nay được viết để hoạt động với GPU. Việc sử dụng chip Dojo để đào tạo các mô hình AI đa năng sẽ đòi hỏi phải viết lại phần mềm, tạo ra thách thức không nhỏ.

Việc Dojo giải thể nhận được nhiều phản ứng trái chiều. Một số người coi đây là ví dụ cho thấy Musk đang đưa ra những hứa hẹn không thể hiện thực hóa trong bối cảnh doanh số xe điện giảm và việc triển khai robotaxi còn khá ảm đạm. Số khác lại cho rằng quyết định của Musk không phải một thất bại, mà là bước thay đổi chiến lược từ phát triển phần cứng tự chủ, rủi ro cao, sang một lộ trình hợp lý hơn, dựa vào đối tác để phát triển chip. Dù thế nào, quyết định này cũng thể hiện sự thay đổi lớn trong “công thức chiến thắng” của Tesla mà Musk ca ngợi nhiều năm qua.

Thu Thảo tổng hợp