“Sim rác” vẫn tràn lan trên sàn thương mại điện tử

Mặc dù các cơ quan chức năng, nhà mạng và ngân hàng đã triển khai nhiều biện pháp chuẩn hóa thông tin và siết chặt quy trình xác thực, nhưng trên thực tế “sim rác” và tài khoản ảo vẫn tràn lan. 

Cơ quan quản lý đang siết chặt chặt và phòng ngừa tội phạm lừa đảo trực tuyến. “Sim rác” và tài khoản không chính chủ vẫn ngang nhiên tồn tại, bất chấp nhiều giải pháp ngăn chặn đã được áp dụng trong thời gian qua.

Tại cuộc họp ngày 17/5/2025 với Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và Đề án 06, Thủ tướng Phạm Minh Chính giao Bộ Công an, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ngân hàng Nhà nước cùng các cơ quan, doanh nghiệp liên quan triển khai chiến dịch tổng rà soát tài khoản ngân hàng và Sim Điện thoại. 

“Sim rác” là  công cụ cho lừa đảo

“Sim rác” trở thành công cụ đắc lực để tội phạm ẩn danh và thực hiện hành vi lừa đảo qua mạng. Từ “sim rác”, nhiều cá nhân, tổ chức lập ra nhiều tài khoản ngân hàng ảo, không chính chủ. Các tài khoản ngân hàng “ảo” đóng vai trò trung gian nhận, chuyển tiền từ những hoạt động phi pháp. Hậu quả khiến  người dân có thể mất hàng tỷ đồng chỉ sau một cuộc gọi điện thoại và các thủ đoạn tinh vi.

Thủ đoạn phổ biến hiện nay của kẻ gian là sử dụng “sim rác” để gọi điện, mạo danh các tổ chức như công ty tài chính, điện lực, ngân hàng, đơn vị vận chuyển hoặc thậm chí cơ quan công an, viện kiểm sát. Với giọng điệu đe dọa, chúng dẫn dụ nạn nhân làm theo hướng dẫn – từ việc cung cấp thông tin cá nhân đến truy cập vào các trang mạng cho chúng nắm quyền quản trị. Chỉ một vài thao tác sai lầm, tiền trong tài khoản có thể “bốc hơi” ngay lập tức.

Không chỉ vậy, các tổ chức này còn kết hợp “sim rác” với dữ liệu cá nhân bị rò rỉ, khiến nạn nhân càng dễ bị mắc bẫy. Nhiều người dân cho biết họ bị gọi điện và kẻ lừa đảo đọc đúng tên, địa chỉ, thậm chí cả số CCCD, CMND. Từ đó thấy được lộ thông tin cá nhân đang rất nghiêm trọng. Khi thông tin này rơi vào tay kẻ gian, các cuộc gọi giả mạo trở nên vô cùng thuyết phục, khiến người dân khó phân biệt thật – giả.

Hiện nay, nhiều vụ lừa đảo không chỉ dừng lại ở cuộc gọi. Sau khi chiếm được lòng tin qua điện thoại, các đối tượng còn cử người giả danh đến tận nhà nạn nhân, tạo cảm giác “thật” để hoàn tất hành vi lừa đảo. Những vụ việc như vậy càng khẳng định Sim rác là mắt xích đầu tiên và quan trọng trong chuỗi hành vi lừa đảo hiện nay.

Sim rác được công khai rao bán

Bất chấp hàng loạt quy định siết chặt từ cơ quan chức năng, tình trạng mua bán “sim rác” không chính chủ vẫn diễn ra công khai. Thậm chí rầm rộ hơn nhờ mạng xã hội và các nền tảng TMĐT. Các chiến dịch lọc thuê bao không chính chủ chỉ diễn ra mạnh theo từng đợt, sau đó lại tạm lắng.  Ngoài ra, cần cơ chế kiểm tra, giám sát xuyên suốt các sàn TMĐT, qua đó phát hiện thị trường “sim rác” và xử lý.

Theo ghi nhận, khi gõ cụm từ “sim nghe gọi mãi mãi” sẽ ra được hàng loạt các cửa hàng trên sàn TMĐT. Cửa hàng chuyên bán sim  kích hoạt sẵn với lời quảng cáo như “mua về là sử dụng ngay”, “không cần đăng ký”, “gọi điện mãi mãi, không khóa số”. Chỉ với vài chục nghìn đồng, bất kỳ ai cũng có thể mua được một chiếc sim giao tận nhà. Người dùng không cần cung cấp bất kỳ thông tin cá nhân nào. Có những cửa hàng trên sàn TMĐT đã bán hàng ngàn chiếc sim như vậy, những hoạt động sau đó bài viết đã nêu.

Đây chính là mảnh đất màu mỡ để tội phạm công nghệ cao lợi dụng nhằm che giấu danh tính, thực hiện hành vi lừa đảo, giả mạo cơ quan nhà nước, hoặc đánh cắp dữ liệu. Những kẻ xấu có thể dễ dàng gọi điện, nhắn tin, gửi mã OTP hoặc điều hướng người dùng truy cập các đường link độc hại mà không để lại dấu vết.

Bên cạnh “sim rác”, tài khoản ngân hàng ảo cũng là một mắt xích quan trọng trong chuỗi hoạt động của tội phạm công nghệ cao. Theo ghi nhận từ nhiều vụ việc, các đối tượng thường thuê hoặc mua lại tài khoản ngân hàng từ những người “nhẹ dạ”, thiếu hiểu biết – điển hình là sinh viên hoặc người lao động. Mức giá dao động khoảng vài trăm ngàn đồng/tài khoản, các tổ chức lừa đảo có thể sở hữu một danh sách tài khoản được sử dụng như “vỏ bọc”. Hành vi này khiến hàng loạt cá nhân trở thành “người hỗ trợ” cho các hoạt động lừa đảo, rửa tiền.

Nhiều người mua sim  không chính chủ vì nhu cầu tạm thời như lướt web, tạo tài khoản mạng xã hội,… Vì không cần khai báo thông tin cá nhân, người dùng cảm thấy yên tâm vì tránh rò rỉ dữ liệu.

Đáng nói hơn, yếu tố giá rẻ là một trong những lý do khiến “sim rác” trở thành lựa chọn phổ biến. Chẳng hạn, với cùng một gói cước của nhà mạng MOBIFONE 6GB/ngày, thời hạn một năm. Tuy nhiên, đối với sim chính chủ có thể có giá gần 1,8 triệu đồng, trong khi “sim rác” chỉ gần 130.000 đồng. Khoảng chênh lệch quá lớn khiến nhiều người tiêu dùng lựa chọn “sim rác” để tiết kiệm chi phí. 

Cơ chế xử lý, giám sát còn rời rạc đối với sàn TMĐT

Cơ quan chức năng đã tổ chức nhiều đợt truy quét, thu giữ hàng chục nghìn “sim rác”, nhưng số lượng sim trôi nổi ngoài thị trường vẫn rất lớn. Trong khi đó, các tổ chức có nhiều cách lách luật, buôn bán trên sàn TMĐT. Tình trạng kéo dài, mua bán số lượng “sim rác” ngày càng lớn và diễn ra công khai.

Thêm vào đó, mức xử phạt các trường hợp mua bán, sử dụng “sim rác” để sử dụng cho bất kỳ mục đích gì đều vi phạm pháp luật. Hành vi này có thể bị phạt tối đa đến 50 triệu đồng theo quy định tại Nghị định 15/2020/NĐ-CP ngày 3/2/2020 của Chính phủ. Với các tổ chức, đại lý kinh doanh “sim rác” số lượng lớn, khoản phạt này chỉ như một phần rất nhỏ trong lợi nhuận, khiến họ vẫn sẵn sàng tái phạm. 

Cần đồng bộ chặn đứng “sim rác” và tài khoản ảo.

Về phía của sàn TMĐT cần phải siết chặt cơ chế kiểm duyệt và xử phạt đối với hành vì bán rim rác. Không thể để mặt hàng vi phạm pháp luật tồn tại như những món hàng thông thường, “giao tận nơi”, “sử dụng trọn đời”. 

Song song đó, khi mua sim mới, cần áp dụng các hình thức định danh điện tử thay cho giấy tờ truyền thống dễ bị giả mạo. Điều này sẽ giúp việc xác thực người dùng chặt chẽ hơn, ngăn chặn các hành vi mượn danh, mua hộ hoặc đăng ký gian dối.

Đặc biệt, các nhà mạng phải chịu trách nhiệm nếu để sim rác tồn tại trong hệ thống mà không ngăn chặn kịp thời. Cùng với đó, ngân hàng cũng cần nâng cấp hệ thống giám sát tài khoản, có thể phát hiện những giao dịch bất thường. Chủ động cảnh báo, khóa tài khoản không chính chủ để phòng ngừa rủi ro lừa đảo.

Đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu rõ tác hại của việc sử dụng sim  không chính chủ. Người dân cần chủ động tố giác các điểm vi phạm và hành vi rao bán, bán “sim rác”.

Hiền Thục