Thương mại điện tử đang bước vào kỷ nguyên “thanh lọc” và “xanh hóa”

Phóng viên: Thưa ông, xu hướng tiêu dùng trên thương mại điện tử trong năm vừa qua có những diễn biến đáng chú ý nào, đặc biệt là về tăng trưởng và các xu hướng nổi bật?

Ông Tạ Hoài Nam: Hiện tại, nói về thị trường thương mại điện tử, có rất nhiều yếu tố, nhưng tôi nghĩ một trong những xu hướng hiện tại mà hầu hết các kênh thương mại điện tử đang rất quan tâm là xu hướng về tiếp thị nội dung liên quan đến social commerce (thương mại xã hội). Yếu tố về social commerce đang có tiềm năng để phát triển và bứt phá vì nó có hai lợi điểm lớn. Một là nó đang rất matching với xu hướng mua sắm của người tiêu dùng, tức là họ đang tiếp cận, họ đang thích cái xu hướng mua sắm giải trí rất là lớn. Và cái thứ hai là social commerce đã giải quyết bài toán về một trải nghiệm mua sắm liền mạch không gián đoạn.

Tức là từ việc họ tiếp cận với thông tin về giải trí, sau đó họ quan tâm đến sản phẩm, sau đó họ thực hiện các thao tác thanh toán – tất cả trên một platform, trên một nền tảng. Họ không phải rời sang một nền tảng thứ hai hoặc thứ ba. Đây là một trải nghiệm mà gần như là người tiêu dùng sẽ giúp cho việc kích cầu, xu hướng mua sắm của social commerce trong thương mại điện tử rất lớn.

Phóng viên: Vậy, ông có nhận thấy sự gia tăng hay tăng trưởng như thế nào về hành vi mua sắm của người tiêu dùng trên thương mại điện tử trong năm qua?

Ông Tạ Hoài Nam: Thực ra như tôi nói, hiện tại thì nếu mà thông qua thương mại điện tử và thông qua các nền tảng về social commerce thì câu chuyện liên quan đến việc khách hàng sẽ tiếp cận được 70% người dùng mua hàng bị động. Trước giờ là họ có thể chưa phát sinh nhu cầu mua sắm. Khi mà họ tiếp cận đối với các thương hiệu trên các kênh thương mại điện tử hoặc thông qua các hoạt động livestream, hoặc thông qua các hoạt động của các kênh về thương mại xã hội điện tử thì 70% người dùng đấy bản chất họ chưa phát sinh nhu cầu, nhưng khi mà thông qua các kênh đó thì họ sẽ bắt đầu có phát sinh nhu cầu mua sắm.

Ông Tạ Hoài Nam, Giám đốc Thương mại xã hội của Tập đoàn Novaon (Ảnh: Phan Chính)

Như vậy là khách hàng đã tiếp cận được 70% khách hàng bị động trước đó. Và thứ hai, với tốc độ tăng trưởng đâu đó trung bình rơi vào khoảng 35 đến 40% hiện nay đối với các kênh về social commerce, thì nếu như các doanh nghiệp không chủ động đón đầu và tiếp cận với kênh bán hàng này thì gần như họ sẽ bị mất vị thế, mất thị phần và mất khách hàng vào tay đối thủ mà họ thích nghi nhanh hơn.

Phóng viên: Hiện nay, chúng ta thấy có rất nhiều biến động trên thị trường địa chính trị thế giới cũng như các chính sách liên quan đến việc quản lý người bán hàng trên thương mại điện tử. Vậy điều này sẽ tác động như thế nào đến thị trường thương mại điện tử trong thời gian vừa qua và trong thời gian tới, thưa ông?

Ông Tạ Hoài Nam: Có thể nói là những chính sách liên quan đến thuế quan hoặc các chính sách liên quan đến, thậm chí là những biến động vừa rồi về địa chính trị, đang tác động đến thị trường về thương mại điện tử nói chung và đặc biệt là các nhà bán hàng rất là lớn.

Có thể nói là trong kênh về bán thương mại điện tử và trong các nhà bán hàng trên điện tử, họ đang nói với nhau về khái niệm “thanh lọc”. Nhưng thanh lọc đúng ở góc độ là những nhà bán hàng mà họ không có lợi thế về sản phẩm, họ không có lợi thế về những chuỗi cung ứng thì đâu đó những áp đặt về chính sách thuế mới, cách tính thuế mới hoặc cách tính về kiểm soát về mặt chất lượng hàng hóa hiện tại, nó sẽ giúp cho những nhà bán hàng mà không khẳng định được về chất lượng sản phẩm sẽ bị thải loại, sẽ bị đào thải.

Hoặc các biểu phí của các sàn thương mại điện tử về việc tăng phí của các nền tảng đối với các phí từ phí về bán hàng, phí hoa hồng hay là các loại biểu phí áp dụng đối với người bán thì nó sẽ làm cho các nhà bán hàng nhỏ và những nhà bán hàng mà không có thực sự có lợi thế cạnh tranh sẽ dần dần phải tìm một kênh bán hàng hiệu quả và tối ưu về mặt lợi nhuận. Thế nên là chúng ta có thể nhìn thấy cái tỷ lệ đâu đó khoảng 10 đến 15% những nhà bán hàng trong năm 2025, trong 6 tháng đầu năm, là giảm so với 2024.

Tức là những nhà bán hàng nhỏ lẻ và không có yếu tố cạnh tranh sẽ bị đào thải khỏi thị trường và nhường sân cho những nhà bán hàng mà họ có những lợi thế cạnh tranh đặc biệt rõ ràng về sản phẩm hoặc những lợi thế về bán hàng.

Phóng viên: Hiện nay thì tất cả các chuỗi cung ứng, đặc biệt là những chuỗi cung ứng offline đã chuyển đổi xanh rồi. Vậy thì trên thương mại điện tử, ông nhận thấy có những sự chuyển đổi như thế nào về những nhà bán hàng để có thể xanh hóa được môi trường kinh doanh trên thương mại điện tử?

Ông Tạ Hoài Nam: Thực sự là sự chuyển đổi xanh trên thương mại điện tử, nếu mà nhìn ở góc độ về những tác động rõ ràng để người dùng hoặc mọi người có thể nhìn thấy thì tại thời điểm này nó đang chưa thực sự rõ ràng. Nhưng đâu đó trong câu chuyện tương lai gần thôi thì chúng ta sẽ nhìn thấy. Sự thay đổi đầu tiên đến từ sản phẩm.

Thương mại điện tử đang thay đổi theo xu hướng mới.

Trong đó, các yếu tố liên quan đến sản phẩm xanh, sản phẩm sạch, sản phẩm organic hoặc những sản phẩm có những chứng nhận thân thiện với người dùng hay thân thiện với môi trường sẽ là một trong những sản phẩm được ưu tiên lựa chọn và ưu tiên được các nền tảng họ đẩy bán. Yếu tố thứ hai là bản thân khi người dùng họ tiếp cận với những sản phẩm mà đảm bảo yếu tố về xanh, sạch và thân thiện thì bây giờ người dùng họ thông minh hơn, họ thông thái hơn, họ có nhiều tiêu chuẩn lựa chọn hơn. Bên cạnh giá cả, giá thành thì những sản phẩm hoặc những thương hiệu mà đáp ứng được những tiêu chuẩn đấy sẽ là những doanh nghiệp và những sản phẩm được lựa chọn.

Phóng viên: Vậy thì ông có thể cập nhật những xu hướng mua sắm trên thương mại điện tử cho năm 2025-2026 sẽ là như thế nào?

Ông Tạ Hoài Nam: Thời điểm này thì thực tế nói về câu chuyện của 2026 cũng là một câu chuyện mà còn đâu đó chúng ta còn cả một quý 4 để chúng ta nhìn có những xu hướng update mới.

Nhưng đâu đó có hai cái bước chân mà chúng ta có thể thấy nó đã tương đối rõ nét. Một là xu hướng ứng dụng về AI, ứng dụng về chuyển đổi số trong việc sản xuất các nội dung về content bán hàng trên các kênh thương mại điện tử. Đây là xu hướng không thể khác được, vì bây giờ rất nhiều các doanh nghiệp và rất nhiều các đơn vị sản xuất nội dung đã bắt đầu áp dụng những xu hướng đấy rồi. Yếu tố thứ hai là yếu tố về việc lựa chọn những sản phẩm mà thực sự hướng đến trải nghiệm của người dùng và hướng đến giá trị thực của sản phẩm đó. Sẽ là một trong những yếu tố mà các doanh nghiệp, thay vì mở ra rất nhiều SKU, mở ra rất nhiều sản phẩm thì phải tập trung vào những sản phẩm cốt lõi, những sản phẩm mà tạo được giá trị cạnh tranh lớn thì nó mới có sự bứt phá trên thương mại điện tử trong năm 2026.

Phóng viên:Từ nay đến cuối năm được xem là mùa cao điểm của mua sắm cũng như mùa cao điểm khuyến mãi trên thương mại điện tử. Vậy theo ông, cần làm như thế nào để có thể kiểm soát được giá cả hàng hóa cũng như tăng những chương trình hấp dẫn, kích cầu tiêu dùng?

Ông Tạ Hoài Nam: Thực ra hai yếu tố liên quan đến kiểm soát giá cả hàng hóa thì hầu hết các doanh nghiệp sẽ xuất phát điểm từ mục tiêu liên quan đến doanh thu và lợi nhuận của mình. Kiểm soát giá cả hàng hóa thì chủ yếu là kiểm soát về chuỗi cung ứng và phân phối. Nếu bản thân các doanh nghiệp mà bán hàng trực tiếp tới người dùng thông qua các kênh thương mại điện tử thì gần như việc kiểm soát hàng hóa của họ sẽ rất là dễ. Nhưng nếu họ bán một cách gián tiếp qua các kênh phân phối thì đấy là một yếu tố mà cần phải kiểm soát giá cả hàng hóa trong mùa cao điểm bán hàng cuối năm.

Còn yếu tố thứ hai về việc là những giải pháp mà cần phải chuẩn bị cho mùa siêu cuối năm thì gần như câu chuyện đứt gãy về chuỗi cung ứng sản phẩm là một câu chuyện gần như mùa cao điểm nào cũng gặp. Tức là việc dự kiến một số lượng stock hàng hóa tồn kho để có thể cung ứng, vận chuyển kịp đối với xu hướng mua sắm cuối năm là cái mà gần như các doanh nghiệp cũng phải tính toán rất là kỹ, dựa trên những benchmark của thị trường trong toàn bộ ba quý trước đó và của năm ngoái, thì để có dự kiến một lượng stock hàng hóa vừa đủ, không quá lớn và cũng không bị thiếu hụt để ảnh hưởng đến cả những tiêu chuẩn đánh giá về chất lượng vận hành trên thương mại điện tử.

Trân trọng cảm ơn ông!