Thương mại điện tử Việt Nam bùng nổ, dự kiến tăng trưởng 25,5% năm nay – Tạp chí Kinh tế

Tiềm năng đi kèm thách thức

Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), trong tuần cuối tháng 9/2025, bức tranh thương mại điện tử (TMĐT) toàn cầu và Việt Nam tiếp tục ghi nhận nhiều chuyển động đáng chú ý. Trên thế giới, OpenAI đã chính thức đưa GPTPro bước sang một kỷ nguyên mới với tính năng Buy Direct in Chat, cho phép người dùng mua sắm trực tiếp ngay trong cuộc hội thoại. Đây được xem là bước khởi đầu của “AI Commerce” – nơi Trí tuệ nhân tạo không chỉ tư vấn mà còn thực hiện giao dịch, cạnh tranh trực tiếp với các nền tảng như TikTok Shop, Amazon và Meta.

Cùng thời điểm, TikTok Shop đang thử nghiệm mô hình kết hợp video ngắn và livestream tại Nhật Bản – thị trường TMĐT lớn thứ 4 thế giới, với kỳ vọng mở rộng sang các quốc gia phát triển nếu mô hình thành công. Tại Trung Quốc, các “ông lớn” như Meituan, Pinduoduo và JD.com đang đẩy mạnh mô hình TMĐT tức thời (instant commerce), cam kết giao hàng trong 30 phút cho các mặt hàng thiết yếu. Xu hướng này đã bắt đầu lan sang Đông Nam Á và được dự báo sẽ sớm có mặt tại Việt Nam.

Trong nước, Bộ Công Thương đã nâng dự báo tăng trưởng TMĐT B2C năm 2025 lên 25,5%, với tổng giá trị giao dịch ước đạt 26–28 tỷ USD, hướng tới mục tiêu 50 tỷ USD vào năm 2030. Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ các nền tảng như Shopee, TikTok Shop và Lazada, đặc biệt nhờ xu hướng mua sắm qua video, bao gồm livestream và video commerce.

Tuy nhiên, thị trường TMĐT trong nước cũng đối diện nhiều thách thức mới, đặc biệt khi Dự thảo Luật TMĐT yêu cầu định danh người bán bằng VNeID và siết chặt trách nhiệm của các sàn thương mại trong kiểm soát hàng giả, vi phạm kéo dài. Theo thống kê từ Metric, trong 6 tháng đầu năm 2025, khoảng 80.000 gian hàng đã rời khỏi các sàn TMĐT.

Trong bối cảnh đó, Bộ Công Thương đã ban hành Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026–2030, trong đó TMĐT xuyên biên giới được xác định là chiến lược trọng tâm. Kế hoạch này tập trung vào đầu tư hạ tầng logistics, bao gồm hệ thống logistics hub, kho ngoại quan và trung tâm xử lý đơn hàng nhằm đưa Việt Nam tiến gần hơn tới vai trò như Ấn Độ trong xuất khẩu dịch vụ số. Việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu TMĐT cũng được thúc đẩy, không chỉ tập trung vào Mỹ hay Trung Quốc mà còn hướng tới ASEAN, Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh.

Tạo dựng hệ sinh thái thương mại điện tử bền vững

Trước nhu cầu phát triển bền vững trong bối cảnh thị trường TMĐT tăng trưởng mạnh nhưng cũng đối diện nhiều thách thức về chi phí, quản lý và nguồn nhân lực, Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã xây dựng và triển khai bộ giải pháp “4 Go” gồm: GoRight, GoOnline, GoExport và GoAI nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và hộ kinh doanh trên toàn quốc chuyển đổi số hiệu quả.

Cụ thể, GoRight tập trung phổ biến hệ thống pháp lý, tiêu chuẩn hóa quy trình, hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ luật TMĐT, từ đó giảm thiểu rủi ro pháp lý. GoOnline giúp doanh nghiệp nâng cao hiện diện số, kỹ năng bán hàng trực tuyến, livestream và tận dụng hiệu quả các công cụ số. GoExport mở ra cánh cửa TMĐT xuyên biên giới, cung cấp kiến thức và công cụ giúp doanh nghiệp tham gia các sàn quốc tế như Amazon, Alibaba, JD.com. GoAI hỗ trợ ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phân tích dữ liệu, giám sát livestream, tối ưu hóa vận hành và nâng cao trải nghiệm khách hàng thông qua AI Agent, chatbot tự động, trợ lý ảo…

Ông Nguyễn Hữu Tuấn – Giám đốc eComDX cho biết, các chương trình như GoOnline, GoAI, GoExport và GoRight nếu được triển khai đồng bộ sẽ không chỉ giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức hiện tại mà còn tạo dựng hệ sinh thái TMĐT bền vững, góp phần khẳng định vai trò của Việt Nam trong dòng chảy kinh tế số toàn cầu.

Có thể nói, khi TMĐT Việt Nam bước vào giai đoạn bùng nổ với các xu hướng mới như AI Commerce, Livestream/Video commerce và TMĐT xuyên biên giới, việc đầu tư bài bản vào nguồn nhân lực, hạ tầng số và triển khai đồng bộ các giải pháp chuyển đổi số là nền tảng then chốt giúp doanh nghiệp, địa phương và cơ quan quản lý phát triển bền vững, đưa thương mại điện tử Việt Nam vươn xa trên bản đồ kinh tế số khu vực và thế giới.