Xử lý hơn 11.000 gian hàng TMĐT vi phạm trong 6 tháng

Gỡ vi phạm, siết hậu kiểm

Tại buổi họp báo thường kỳ chiều 19/6/2025, ông Hoàng Ninh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết: trong nửa đầu năm 2025, Cục đã yêu cầu các sàn thương mại điện tử gỡ bỏ hơn 33.000 sản phẩm vi phạm và xử lý hơn 11.000 gian hàng có dấu hiệu sai phạm. Con số này cho thấy thực trạng vi phạm ngày càng phức tạp, đòi hỏi nỗ lực quản lý mạnh mẽ hơn từ phía cơ quan chức năng.

Cũng tại buổi họp, ông Ninh nhấn mạnh: dự thảo Luật Thương mại điện tử (sửa đổi) đang được Bộ Công Thương đẩy nhanh hoàn thiện. Ngày 18/6, các chính sách lớn trong dự thảo đã được Thường trực Chính phủ thông qua, hướng tới việc tăng cường bảo vệ người tiêu dùng trong môi trường số.

Theo ông Hoàng Ninh, Luật Thương mại điện tử sửa đổi sẽ tập trung vào ba trọng tâm đột phá, bao gồm: Định danh người bán, khắc phục tình trạng một người bán vi phạm có thể “ve sầu thoát xác”, đóng gian cũ, mở gian mới. Việc định danh cá nhân và tổ chức kinh doanh sẽ giúp truy xuất nguồn gốc, xử lý dứt điểm vi phạm và phục vụ quản lý thuế hiệu quả hơn; Tăng trách nhiệm của sàn TMĐT. 

Dù Nghị định 85/2021/NĐ-CP đã yêu cầu sàn chịu trách nhiệm, nhưng thực tế cho thấy nhiều sàn chỉ xử lý bị động, khi có phản ánh hoặc chỉ đạo từ cơ quan chức năng. Luật sửa đổi sẽ yêu cầu các sàn chủ động rà soát, phát hiện và ngăn chặn hành vi sai phạm thay vì chỉ phản ứng; Siết nền tảng TMĐT xuyên biên giới, áp dụng cho các nền tảng lớn chưa có hiện diện pháp lý tại Việt Nam, bắt buộc đăng ký pháp nhân hoặc ủy quyền cho đơn vị đại diện trong nước. Điều này nhằm đảm bảo trách nhiệm pháp lý nếu xảy ra tranh chấp hoặc vi phạm.

Cùng với việc hoàn thiện khung pháp lý, Bộ Công Thương đang triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp công nghệ và xã hội nhằm ngăn chặn hiệu quả các hành vi vi phạm trên môi trường thương mại điện tử. Trong đó, ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ chuỗi khối (blockchain) đang được đẩy mạnh để hỗ trợ truy xuất nguồn gốc hàng hóa và phát hiện gian lận. Nhiều hệ thống tự động có khả năng nhận diện hàng giả, hàng nhái đang được xây dựng theo định hướng của Nghị quyết Trung ương 57, góp phần gia tăng hiệu quả quản lý.

Bên cạnh yếu tố kỹ thuật, công tác truyền thông và giáo dục người tiêu dùng cũng được xem là trụ cột then chốt. Đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số từng nhấn mạnh rằng, không thể có sản phẩm hàng hiệu chỉ với giá 15.000 – 20.000 đồng. Việc nâng cao nhận thức và sự cảnh giác của người tiêu dùng chính là điều kiện tiên quyết để từng bước tạo lập một hệ sinh thái thương mại số minh bạch và lành mạnh từ gốc.

Ở tầm quốc tế, Việt Nam cũng đang thúc đẩy mạnh mẽ việc thiết lập các cơ chế xử lý tranh chấp xuyên biên giới – điều đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nhiều nền tảng lớn như Shopee, Lazada, TikTok hay Amazon vẫn chưa có pháp nhân đại diện chính thức tại Việt Nam. Việc yêu cầu các nền tảng này đăng ký hoặc ủy quyền pháp lý là bước đi cần thiết để đảm bảo trách nhiệm trong trường hợp phát sinh vi phạm.

Song song đó, Bộ Công Thương đang tích cực phối hợp với các lực lượng như Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các cơ quan chức năng địa phương, nhằm hình thành một mạng lưới giám sát và kiểm soát thương mại điện tử đa tầng. Chỉ khi có sự phối hợp đồng bộ từ nhiều phía, môi trường số mới có thể đạt được mức độ minh bạch và an toàn cần thiết để phát triển bền vững.

Cảnh báo KOL vi phạm, hành vi “ve sầu thoát xác”

Một nội dung được Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh tại buổi họp là hiện tượng KOL quảng cáo sai sự thật, bao bì – nhãn mác gây hiểu lầm, hay thậm chí hành vi thao túng giá qua livestream.

Nhiều trường hợp hiện đang trong quá trình xử lý hình sự, đặc biệt với các KOL cố tình tiếp tay cho hàng nhái, hoặc nhận quảng cáo từ các gian hàng không rõ nguồn gốc. Ông Tân cũng cảnh báo hiện tượng “ve sầu thoát xác”, khi gian hàng vi phạm đổi tên, đổi người đại diện để tiếp tục hoạt động sẽ bị đưa vào danh sách giám sát đặc biệt.

Bộ Công Thương khẳng định: Thương mại điện tử là hình thức giao dịch mới, nhưng hàng hóa vẫn phải đảm bảo kiểm định vật lý, kiểm soát kho bãi, đánh giá chất lượng thực tế, không thể chỉ dựa vào thông tin trên mạng. Mọi vi phạm, từ gian lận đến quảng cáo sai đều sẽ bị xử lý nghiêm bằng cả công cụ pháp lý lẫn kỹ thuật.

“Niềm tin thị trường là nền tảng của TMĐT. Để duy trì được điều đó, chúng tôi tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, nâng cao năng lực kiểm tra và bảo vệ người tiêu dùng là trọng tâm”, ông Tân khẳng định.

Với hơn 11.000 gian hàng sai phạm bị xử lý chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, TMĐT Việt Nam đang phải đối mặt với thách thức lớn về quản lý. Tuy nhiên, sự quyết liệt trong hoàn thiện luật, ứng dụng công nghệ và phối hợp liên ngành cho thấy định hướng của Chính phủ là rõ ràng: kiên quyết làm sạch không gian số để phát triển bền vững.

Minh Hoàng