Xuất khẩu thời kinh tế số: Doanh nghiệp Việt “ngồi một nơi

Thương mại điện tử xuyên biên giới đang trở thành “cánh cửa vàng” giúp hàng hóa Việt vươn xa, không chỉ gia tăng doanh số mà còn khẳng định thương hiệu quốc gia trên bản đồ kinh tế số toàn cầu.

Trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động, sự hiện diện ngày càng nhiều của hàng hóa Việt Nam trên các nền tảng thương mại điện tử quốc tế không chỉ giúp đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, mà còn nâng cao khả năng chống chịu, tạo bước đệm cho chiến lược phát triển bền vững. Thay vì phụ thuộc quá nhiều vào một số thị trường truyền thống, doanh nghiệp có cơ hội mở rộng tầm nhìn sang những khu vực tiềm năng như ASEAN, Trung Đông, châu Phi hay Mỹ Latinh.

Các chuyên gia quốc tế đều nhìn nhận Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế cạnh tranh để trở thành trung tâm thương mại điện tử xuyên biên giới trong khu vực. Ông Nick Chai, Chủ tịch Liên minh Thương mại điện tử xuyên biên giới toàn cầu ACBC (Malaysia), nhấn mạnh vị trí địa lý chiến lược, nguồn cung hàng hóa phong phú, lực lượng dân số trẻ cùng chính sách hỗ trợ của Chính phủ là những yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp Việt gia tăng sức cạnh tranh quốc tế.

Kinh nghiệm từ Trung Quốc cũng mang lại nhiều gợi mở. Theo ông Xiao Qiuli, Tổng Giám đốc Công ty GGBingo (Quảng Đông), quốc gia này đã đạt tới 2,71 nghìn tỷ NDT kim ngạch thương mại điện tử xuyên biên giới nhờ đầu tư mạnh vào logistics, kho ngoại quan và nền tảng công nghệ. Việt Nam có thể học hỏi mô hình này để nhanh chóng nâng tầm vị thế, đồng thời chuyển dịch từ mô hình OEM (sản xuất cho thương hiệu khác) sang D2C (tự xây dựng thương hiệu), nhằm khẳng định giá trị “Made in Vietnam” trên thị trường toàn cầu.

Không chỉ dừng lại ở chiến lược sản xuất, doanh nghiệp Việt còn cần tận dụng tối đa các kênh bán hàng như Amazon, TikTok Shop, Lazada, Shopee hay JD.com để mở rộng độ phủ. Cùng với đó, đầu tư vào hệ thống logistics quốc tế và đào tạo nhân lực chuyên sâu cho thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ là nền tảng quan trọng để tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Từ góc độ khu vực, bà Vũ Xuân Linh, Giám đốc Quan hệ Đối tác Chiến lược (Việt Nam) của Tập đoàn Sea (Singapore), khẳng định ASEAN chính là “biên giới số” mới của hàng hóa Việt. Năm 2023, kim ngạch xuất khẩu sang ASEAN đạt 32 tỷ USD và khu vực này được dự báo sẽ có quy mô thương mại điện tử đạt 330 tỷ USD vào năm 2025. Với sức mua ngày càng tăng cùng sự năng động của thị trường, ASEAN không chỉ là nơi thử nghiệm mà còn là điểm đến thực sự giàu tiềm năng cho hàng Việt, đặc biệt tại các thị trường như Singapore, Thái Lan và Malaysia.

Các chương trình như Shopee International Platform (SIP) đã mở đường cho hơn 350.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia xuất khẩu trực tuyến, tận dụng trọn vẹn hệ sinh thái logistics, thanh toán và dịch vụ khách hàng tích hợp sẵn. Việc bổ sung thêm các dịch vụ hỗ trợ như dịch thuật tự động, hiển thị sản phẩm tối ưu hay chăm sóc khách hàng bằng ngôn ngữ bản địa đã giúp giảm đáng kể rào cản thâm nhập thị trường mới, để doanh nghiệp Việt thực sự có thể “ngồi một nơi – bán toàn cầu”.

Để biến lợi thế sẵn có thành bước đột phá, yếu tố công nghệ được coi là chìa khóa. Ông Phí Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Tin học TP.HCM, cho rằng với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, chuyển đổi số đã trở thành điều kiện sống còn. Dù gặp phải nhiều thách thức như chi phí cao, áp lực đổi mới công nghệ hay yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn xanh – sạch, song nếu biết khai thác các trụ cột con người, dữ liệu, quy trình và công nghệ, doanh nghiệp có thể nâng cao năng lực cạnh tranh bền vững.

Theo chuyên gia Vũ Ngọc Sỹ (Smart Skills Universe), ba xu hướng lớn đang định hình thương mại điện tử toàn cầu hiện nay là Trí tuệ nhân tạo và siêu cá nhân hóa, thương mại điện tử xuyên biên giới, cùng với social commerce kết hợp live shopping. Đây là sự thay đổi toàn diện, không chỉ trong công nghệ mà cả trong phương thức bán hàng và kết nối khách hàng.

Từ khối sản xuất, ông Nguyễn Đức Hiển, Tổng Giám đốc Next Robotics, chia sẻ rằng các ứng dụng AI và robot tự động trong quản lý sản xuất, giám sát chất lượng theo thời gian thực đã giúp nhiều doanh nghiệp tăng năng suất và đáp ứng được những tiêu chuẩn quốc tế khắt khe. Đây là một bước tiến lớn trong quá trình chuyển đổi số, đồng thời tạo lợi thế cạnh tranh khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thị trường Trung Quốc – nơi có nhu cầu ngày càng cao về sản phẩm an toàn, truy xuất nguồn gốc rõ ràng và thân thiện môi trường cũng mở ra cơ hội lớn cho hàng Việt. Chuyên gia Chen Jia, đại diện Hệ thống Thẩm định Sản phẩm Sinh thái Quốc gia (PEOP), cho rằng chứng nhận “hộ chiếu xanh” tích hợp công nghệ số như QR code hay AI sẽ là chìa khóa để nông sản Việt như cà phê, hạt điều, sầu riêng, thanh long nâng tầm thương hiệu, định vị ở phân khúc cao cấp và tiếp cận người tiêu dùng qua các kênh thương mại điện tử.

Thực tế cho thấy, sự kết hợp giữa lợi thế nội tại và giải pháp công nghệ hiện đại đang mở ra cơ hội vàng để Việt Nam không chỉ đẩy mạnh xuất khẩu, mà còn từng bước khẳng định vị thế trung tâm thương mại điện tử xuyên biên giới trong khu vực. Khi xu hướng “ngồi một nơi – bán toàn cầu” ngày càng trở thành chuẩn mực, hàng Việt hoàn toàn có thể vươn xa, góp phần gia tăng giá trị thương hiệu quốc gia trên thị trường quốc tế.

Trần Huyền