‘Đô thị thông minh là hiện thân của chuyển đổi số địa phương’

Quan điểm này được ông Hoàng Hữu Hạnh, Phó cục trưởng Chuyển đổi số quốc gia – Bộ Khoa học và Công nghệ, nêu tại Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025, ngày 5/11.

Ông lý giải, quản trị đô thị theo phương thức truyền thống đang bộc lộ nhiều hạn chế như phân mảnh dữ liệu, thiếu liên thông, phản ứng chậm với các vấn đề phát sinh. Chuyển đổi số giúp khắc phục những điểm yếu này nhờ khả năng thu thập, phân tích dữ liệu thời gian thực, hỗ trợ ra quyết định chính xác, kịp thời và dựa trên bằng chứng khoa học.

Theo đó đô thị thông minh là không gian ứng dụng điển hình của chuyển đổi số – nơi các giải pháp công nghệ được triển khai toàn diện trong quản lý và phục vụ người dân. “Nếu coi chuyển đổi số là công cụ, đô thị thông minh là nơi công cụ ấy được vận hành và phát huy tác dụng mạnh mẽ nhất”, ông nói thêm.

Khái niệm đô thị thông minh là “đô thị lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực cốt lõi”, ông Hạnh cho hay. Nó tích hợp dữ liệu lớn, IoT, AI và các nền tảng số để nâng cao chất lượng dịch vụ công, cải thiện đời sống người dân, sử dụng hiệu quả nguồn lực và bảo vệ môi trường.

Các trụ cột của đô thị thông minh bao gồm hạ tầng kỹ thuật thông minh (giao thông, điện, nước, chiếu sáng), hạ tầng số và dữ liệu đô thị, quản trị dựa trên dữ liệu, sự tham gia của người dân và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Cục Chuyển đổi số quốc gia cũng khuyến nghị các địa phương khẩn trương lập đề án phát triển đô thị thông minh, phù hợp tiềm năng và định hướng riêng của từng tỉnh, thành phố. Công việc này cần được “hành động quyết liệt”, bằng cách triển khai ngay các dự án thí điểm, thử nghiệm công nghệ mới, xây dựng hạ tầng số và đào tạo đội ngũ cán bộ chuyên trách về đô thị thông minh.

Ông Hán Minh Cường, Viện trưởng Khoa học Công nghệ Xây dựng AIST, cho rằng quy hoạch là nền tảng của đô thị thông minh. Với tiến bộ của khoa học công nghệ, nhà quy hoạch có thể nhìn thấy đô thị qua các lớp dữ liệu thu thập được, nhờ cảm biến IoT, bản đồ GIS và mô phỏng 3D.

Về thực trạng hiện nay, ông Đặng Việt Dũng, Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, đánh giá việc phát triển đô thị thông minh ở Việt Nam đã đạt nhiều kết quả về thể chế, hạ tầng và nhận thức xã hội. “Người dân và doanh nghiệp ở nhiều thành phố cảm nhận rõ tiện ích, chất lượng sống được nâng cao, năng lực quản trị của chính quyền tăng lên”, ông cho hay, thêm rằng “AI sẽ là hạt nhân của sự phát triển đô thị thông minh giai đoạn tới”.

Theo Cục Phát triển đô thị – Bộ Xây dựng, 26 tỉnh, thành phố đã phê duyệt đề án hoặc kế hoạch phát triển đô thị thông minh. Tại nhiều nơi như Đà Nẵng, Huế, Bình Dương hay TP HCM, các trung tâm điều hành đô thị thông minh đã được hình thành, bước đầu tạo nền tảng dữ liệu phục vụ quản lý.

Tuy vậy, “con đường đi đến đô thị thông minh toàn diện còn nhiều thách thức”, theo Cục trưởng Phát triển đô thị Trần Quốc Thái. “Mỗi đô thị cần xác định bản sắc riêng để phát triển mô hình phù hợp, có thể là đô thị công nghiệp sáng tạo, đô thị di sản thông minh hay đô thị xanh sinh thái”.

Trọng Đạt