Đừng để AI chỉ là từ khóa thời thượng

Trong bối cảnh các doanh nghiệp ở Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, đang vật lộn với việc biến lý thuyết AI (Trí tuệ nhân tạo) thành lợi thế cạnh tranh thực tế, sự kiện CEO Talks 2025 đã hướng đến vấn đề cốt lõi mà hầu hết các tổ chức đang gặp phải: “khoảng cách thực thi” – khoảng cách giữa tham vọng AI và khả năng thực thi.

Theo Phó giáo sư Burkhard Schrage – Chủ nhiệm nhóm bộ môn Quản trị (Khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam), thách thức không nằm ở việc hiểu AI là gì, mà ở việc “biến tầm nhìn thành giá trị” một cách có trách nhiệm. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Đông Nam Á, nơi các doanh nghiệp đang cố gắng bắt kịp làn sóng công nghệ toàn cầu nhưng phải đối mặt với những thách thức riêng về nhân lực, hạ tầng và văn hóa tổ chức.

Ba góc nhìn, một chân lý: Con người là trung tâm

Ông Fabian Singer – Giám đốc điều hành Siemens Healthineers Việt Nam đã mang đến một góc nhìn đầy thuyết phục về vai trò của AI trong y tế. Thay vì theo đuổi câu chuyện về “AI thay thế bác sĩ”, ông định vị AI như một “cặp mắt thứ hai” – một công cụ hỗ trợ mạnh mẽ giúp nâng cao khả năng ra quyết định và giảm bớt gánh nặng công việc.

Điều đáng chú ý trong cách tiếp cận của Siemens Healthineers là nhận thức rõ ràng về tầm quan trọng của yếu tố con người. Công nghệ AI tiên tiến nhất cũng không thể tạo ra giá trị nếu các chuyên gia y tế không có kỹ năng và sự tự tin để sử dụng chúng hiệu quả. Đây là bài học quan trọng cho tất cả các ngành: đầu tư vào công nghệ phải đi đôi với đầu tư vào con người.

Chiến lược “trao quyền thay vì thay thế” không chỉ giúp xây dựng niềm tin mà còn tạo ra một môi trường làm việc bền vững, nơi AI và con người bổ trợ lẫn nhau thay vì cạnh tranh. Đây có thể là mô hình tham khảo (mô hình mẫu) cho nhiều ngành nghề khác đang băn khoăn về cách tích hợp AI.

Bà Hoàng Tri Mai – Tổng giám đốc Airbus Việt Nam – Lào – Campuchia mang đến một góc nhìn khác nhưng không kém phần quan trọng: vai trò của hạ tầng dữ liệu trong việc đảm bảo thành công của các ứng dụng AI. Từ bảo trì dự đoán đến phân tích hình ảnh vệ tinh, Airbus đã chứng minh rằng AI có thể tạo ra giá trị thực tế trong việc nâng cao an toàn và thúc đẩy phát triển bền vững.

Tuy nhiên, điểm mấu chốt mà bà Tri Mai nhấn mạnh là “sức mạnh của AI phụ thuộc vào nền tảng dữ liệu đáng tin cậy và được tích hợp tốt”. Đây là một nhận định sâu sắc cực kỳ quan trọng cho các doanh nghiệp đang muốn triển khai AI: không thể bỏ qua giai đoạn chuẩn bị dữ liệu để vội vàng ứng dụng các công cụ AI sành điệu.

Chiến lược của Airbus trong việc đầu tư vào mạng lưới cảm biến, hệ thống giám sát theo thời gian thực và nền tảng dữ liệu mở cho thấy một cách tiếp cận hệ thống. Thay vì tập trung vào từng ứng dụng AI riêng lẻ, họ xây dựng một hệ sinh thái dữ liệu mạnh mẽ có thể hỗ trợ nhiều ứng dụng AI khác nhau trong tương lai.

Ông Warrick Cleine – Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành KPMG Việt Nam – Campuchia đưa ra góc nhìn có lẽ táo bạo nhất về tác động của AI: việc tái cấu trúc hoàn toàn mô hình kinh doanh. Trong lĩnh vực dịch vụ chuyên nghiệp, AI không chỉ thay đổi cách thực hiện công việc mà còn thay đổi cả cách định giá và cấu trúc nhân sự.

Khái niệm “nhân sự kỹ thuật số” mà ông Cleine đề cập đến một tương lai không xa, nơi các tác nhân AI sẽ đảm nhận những tác vụ trước kia do con người thực hiện. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về tương lai của nhiều ngành nghề và yêu cầu các doanh nghiệp phải suy nghĩ lại về cách tạo ra và đo lường giá trị.

Thách thức mà ông Cleine nêu ra – “thiết kế lại toàn bộ bộ máy doanh nghiệp” – có thể khiến nhiều lãnh đạo doanh nghiệp cảm thấy choáng ngợp, nhưng đây cũng chính là cơ hội để tạo ra những lợi thế cạnh tranh mới. Những doanh nghiệp nào có thể thích ứng nhanh và hiệu quả với sự thay đổi này sẽ có được lợi thế đáng kể.

Ba trụ cột của Chuyển đổi AI thành công

Từ những chia sẻ của ba diễn giả, có thể rút ra 3 trụ cột cần thiết cho việc chuyển đổi AI thành công:

Thứ nhất là phát triển nhân tài, cụ thể là đầu tư vào con người, không chỉ công nghệ. Cả ba diễn giả đều nhấn mạnh tầm quan trọng của yếu tố con người trong quá trình chuyển đổi AI. Điều này không chỉ có nghĩa là tuyển dụng những chuyên gia AI giỏi, mà còn gồm cả việc đào tạo và nâng cao kỹ năng cho toàn bộ lực lượng lao động hiện tại.

Chiến lược “nâng cao kỹ năng” và “tái đào tạo” trở thành yêu cầu bắt buộc chứ không phải tùy chọn. Các doanh nghiệp cần tạo ra một văn hóa học tập liên tục, nơi nhân viên không sợ hãi AI mà coi đó là cơ hội để nâng cao giá trị bản thân.

Thứ hai là hạ tầng dữ liệu. Kinh nghiệm của Airbus cho thấy không thể có AI hiệu quả mà không có dữ liệu chất lượng cao. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải đầu tư nghiêm túc vào việc xây dựng hạ tầng dữ liệu, từ thu thập, lưu trữ đến xử lý và phân tích.

Nhiều doanh nghiệp mắc phải sai lầm khi muốn “nhảy cóc” trực tiếp đến các giải pháp AI mà bỏ qua giai đoạn chuẩn bị dữ liệu. Kết quả là họ có những mô hình AI đẹp về mặt lý thuyết nhưng không thể tạo ra giá trị thực tế.

Thứ ba là mô hình vận hành linh hoạt. Kinh nghiệm của KPMG cho thấy AI không chỉ là việc thêm một công cụ mới vào quy trình hiện tại, mà có thể đòi hỏi việc tái cấu trúc hoàn toàn cách thức hoạt động của doanh nghiệp. Điều này đòi hỏi sự linh hoạt và khả năng thích ứng cao từ phía lãnh đạo doanh nghiệp.

Các mô hình kinh doanh cứng nhắc, khó thay đổi sẽ gặp khó khăn trong việc tận dụng được tiềm năng của AI. Ngược lại, những tổ chức có văn hóa đổi mới và sẵn sàng thử nghiệm sẽ có nhiều cơ hội thành công hơn.

Bài học cho doanh nghiệp Việt Nam

CEO Talks 2025 mang đến những bài học quý báu cho các doanh nghiệp Việt Nam đang muốn triển khai AI:

Thứ nhất: không vội vàng, hãy chuẩn bị kỹ lưỡng. Thay vì vội vàng triển khai các giải pháp AI để “bắt trend”, các doanh nghiệp nên dành thời gian chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt nhân lực, dữ liệu và quy trình. Một nền tảng vững chắc sẽ đảm bảo thành công lâu dài hơn là những thành công tức thời.

Thứ hai: tập trung vào giá trị, không phải công nghệ. AI chỉ có ý nghĩa khi nó tạo ra giá trị thực tế cho doanh nghiệp và khách hàng. Các doanh nghiệp cần xác định rõ ràng những vấn đề cụ thể mà AI có thể giải quyết, thay vì áp dụng AI một cách mù quáng.

Thứ ba: xây dựng niềm tin và sự hợp tác. Cả ba diễn giả đều nhấn mạnh, thành công của AI phụ thuộc vào sự hợp tác giữa các bên liên quan khác nhau. Việc xây dựng niềm tin giữa nhân viên, khách hàng và đối tác là yếu tố then chốt quyết định thành bại.

Tương lai không như chúng ta nghĩ

CEO Talks 2025 đã làm rõ một điều: AI không tạo cuộc cách mạng trong tương lai, mà là quá trình chuyển đổi diễn ra ngay tại thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, hình dạng của cuộc cách mạng này phức tạp hơn nhiều so với những gì chúng ta tưởng tượng.

Thay vì một cuộc thay thế hàng loạt con người bằng máy móc, nhân loại đang chứng kiến sự tích hợp tinh tế giữa trí tuệ nhân tạo và trí tuệ con người. Thay vì những thay đổi đột ngột, chúng ta thấy những quá trình chuyển đổi từng bước, có chiến lược và bền vững.

Theo tiến sĩ Santiago Velasquez – Chủ nhiệm cấp cao chương trình MBA và MIB tại Đại học RMIT Việt Nam, chuyển đổi AI thành công “xoay quanh khả năng làm chủ sự giao thoa của dữ liệu, chiến lược và nhân tài”. Đây không chỉ là một nhận định học thuật mà là một lộ trình thực tế cho bất kỳ doanh nghiệp nào đang muốn thành công trong kỷ nguyên AI.