Gần 170.000 doanh nghiệp Việt Nam đã ứng dụng AI nhưng phần lớn vẫn ở mức cơ bản

Tính đến nay, cả nước có gần 170.000 doanh nghiệp, chiếm khoảng 18% tổng số doanh nghiệp, đang ứng dụng AI, tăng mạnh so với tỷ lệ 13% của năm trước, tương ứng tốc độ tăng trưởng 39% theo năm.

Việc ứng dụng AI bước đầu mang lại nhiều kết quả tích cực. Có tới 61% doanh nghiệp ghi nhận doanh thu tăng trung bình 16%, trong khi 58% cho rằng họ đã tiết kiệm được khoảng 20% chi phí nhờ áp dụng công nghệ này. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp mới dừng lại ở việc sử dụng AI cho các tác vụ cơ bản. Khoảng 74% doanh nghiệp chủ yếu dùng AI để cải thiện hiệu quả vận hành và tinh giản quy trình, thay vì khai thác AI để tạo ra sản phẩm mới hay chuyển đổi mô hình kinh doanh.

Chỉ một tỷ lệ nhỏ bước vào giai đoạn ứng dụng sâu hơn. Hiện có 17% doanh nghiệp đạt mức trung cấp, trong khi chỉ 9% coi AI là yếu tố trung tâm, đóng vai trò then chốt trong phát triển sản phẩm, ra quyết định và định hình chiến lược kinh doanh. Đáng chú ý, các startup tỏ ra năng động và sáng tạo hơn với 55% đã ứng dụng AI ở mức độ nhất định, trong đó 35% phát triển sản phẩm hoàn toàn mới dựa trên công nghệ này. Ngược lại, ở khối doanh nghiệp lớn, dù 41% đã triển khai AI, chỉ 11% tạo ra sản phẩm hay dịch vụ mới từ AI và chỉ 12% có chiến lược ứng dụng toàn diện.

Quá trình ứng dụng AI cũng đi kèm nhiều thách thức. 55% doanh nghiệp cho biết tình trạng thiếu hụt kỹ năng và nhân lực là rào cản lớn nhất; dù có công nghệ và chiến lược rõ ràng, họ vẫn thiếu đội ngũ chuyên môn để khai thác AI ở mức sâu hơn. 34% doanh nghiệp coi chi phí đầu tư ban đầu là trở ngại lớn, trong khi các vấn đề về khung pháp lý chưa hoàn thiện cũng khiến nhiều đơn vị e ngại. Doanh nghiệp mong muốn một môi trường pháp lý rõ ràng và ổn định hơn, với 50% kỳ vọng điều đó sẽ giúp tăng niềm tin của khách hàng và 47% tin rằng sẽ hỗ trợ hoạt động kinh doanh. Hiện nay, khoảng 18% ngân sách doanh nghiệp phải dành cho chi phí tuân thủ pháp lý và có tới 71% dự báo chi phí này sẽ tăng thêm trong ba năm tới.

Để vượt qua các rào cản, báo cáo đề xuất ba hướng đi quan trọng gồm phát triển nguồn nhân lực số thông qua đào tạo theo ngành, xây dựng khung pháp lý minh bạch và ổn định, đồng thời thúc đẩy vai trò dẫn dắt của chính phủ trong ứng dụng AI, đặc biệt trong các lĩnh vực then chốt như y tế, giáo dục và chính sách mua sắm công. Các chuyên gia nhận định, với tốc độ tăng trưởng hiện tại, cùng sự đồng hành của chính sách và đầu tư đúng hướng, ứng dụng AI trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng mạnh mẽ trong những năm tới, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia.