Giải pháp trọng tâm nâng cao an toàn thương mại trực tuyến

Nhằm thúc đẩy một môi trường thương mại điện tử an toàn và minh bạch, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã tổ chức hội nghị chuyên đề về định danh và xác thực điện tử, với sự tham gia của đại diện các cơ quan quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp công nghệ lớn.

Tăng cường an toàn giao dịch – yêu cầu cấp bách của thương mại điện tử

Ngày 1/11, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã tổ chức Hội nghị “Ứng dụng định danh và xác thực để nâng cao an toàn trong hoạt động Thương mại điện tử”, trong khuôn khổ Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất – năm 2025 tại Hà Nội. Sự kiện quy tụ đại diện các cơ quan quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp công nghệ như Shopee, VVN AI, Softdream, cùng chia sẻ kinh nghiệm, giải pháp và góc nhìn đa chiều về phát triển hệ sinh thái thương mại điện tử an toàn.

Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số cho rằng, việc ứng dụng định danh và xác thực điện tử, ví dụ như qua nền tảng VNeID của Bộ Công an là yêu cầu cấp bách, giúp xác thực chính xác danh tính người dùng, ngăn chặn hành vi gian lận, đồng thời tăng cường niềm tin của người dân trong các hoạt động mua sắm trực tuyến và giao dịch điện tử nói chung.

“Theo thống kê của Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 – Bộ Công an), trong 8 tháng đầu năm 2025, Việt Nam ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo trực tuyến, thiệt hại 1.660 tỷ đồng. Điều này thể hiện sự cần thiết phải triển khai các giải pháp toàn diện nhằm đảm bảo an toàn, tin cậy cho các giao dịch điện tử, qua đó củng cố niềm tin của người dân đối với hoạt động thương mại điện tử”, ông Nguyễn Hữu Tuấn nhấn mạnh.

Thương mại điện tử Việt Nam đang duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ, trở thành một trong 5 thị trường phát triển nhanh nhất thế giới. Dự báo tăng trưởng đến năm 2025 đã được điều chỉnh từ 20% lên 25,5%, với mức chi tiêu bình quân 600 USD/người/năm cho mua sắm trực tuyến.

Song song đó, thanh toán số cũng đang bùng nổ mạnh mẽ. Hình thức QR Code có tốc độ tăng trưởng kép 40%, trong khi các phương thức thanh toán trực tuyến khác tăng hơn 100%/năm. “Khi thanh toán số trở nên phổ biến, việc định danh và xác thực điện tử là điều bắt buộc để đảm bảo an toàn cho người dùng và doanh nghiệp,” ông Tuấn khẳng định.

Tuy nhiên, cùng với sự tăng trưởng mạnh mẽ là nhiều rủi ro và hành vi gian lận trực tuyến. Các hình thức lừa đảo giả mạo cơ quan nhà nước, người thân, hay sử dụng deepfake để chiếm đoạt tài sản ngày càng tinh vi, với khoảng 6.000 vụ việc mỗi năm, tập trung ở lĩnh vực tài chính, tiền ảo và lừa đảo sinh viên.

Hạ tầng định danh – nền tảng của niềm tin và an toàn giao dịch

Đại diện Trung tâm Nghiên cứu, Ứng dụng dữ liệu dân cư và Căn cước công dân (RAR), bà Phạm Tuyết Trang, cho biết hệ thống định danh điện tử quốc gia đã thực hiện hơn 42,6 triệu lượt xác thực, trong đó có 17,8 triệu lượt xác thực khuôn mặt, đồng thời triển khai thành công giải pháp VN AI Verify tích hợp với 8 nhà cung cấp dịch vụ chính thức.

Theo bà Trang, định danh điện tử đã chứng minh hiệu quả rõ rệt trong tiến trình chuyển đổi số, giúp giảm gian lận giao dịch, đồng thời mở ra nền tảng cho các dịch vụ số an toàn và cá nhân hóa hơn. RAR hiện đang phối hợp với Bộ Công Thương để mở rộng kết nối dữ liệu, hoàn thiện hành lang pháp lý và tăng cường truyền thông hướng dẫn người dân sử dụng ứng dụng VNeID trong thương mại điện tử.

“Chúng tôi tin rằng với sự chung tay của các bộ, ngành và doanh nghiệp, hệ sinh thái định danh, xác thực điện tử quốc gia sẽ ngày càng hoàn thiện, góp phần xây dựng môi trường giao dịch số minh bạch, tin cậy và lấy người dân làm trung tâm,” bà Trang chia sẻ.

Không chỉ cơ quan quản lý, các sàn thương mại điện tử cũng đang tiên phong ứng dụng công nghệ định danh. Theo bà Vũ Xuân Linh, Giám đốc Quan hệ Đối tác Chiến lược của Shopee, từ tháng 6/2025, nền tảng này đã phối hợp với Cục C06 – Bộ Công an triển khai định danh toàn bộ người bán bằng căn cước công dân gắn chip.

Tính đến cuối tháng 10/2025, 81% nhà bán hàng trên Shopee đã hoàn tất định danh, và 100% người bán mới buộc phải thực hiện quy trình này trước khi được phép kinh doanh. “Định danh người bán không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà là cam kết của Shopee trong việc bảo vệ người tiêu dùng và nâng cao niềm tin vào giao dịch trực tuyến,” bà Linh khẳng định.

Giải pháp công nghệ và pháp lý đồng hành vì thương mại điện tử bền vững

Trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển mạnh, vấn đề gian lận, lừa đảo và giả mạo thông tin vẫn là thách thức lớn đối với doanh nghiệp và người tiêu dùng. Các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam cũng đang đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng nền tảng định danh và xác thực an toàn.

Theo ông Nguyễn Hoàng Tùng, Giám đốc VVN AI và Trusting Solution, công ty đã phối hợp cùng VNPT, Viettel, Mobifone để triển khai các hệ thống định danh và trùng hợp điện tử. Đồng thời, công ty cũng tham gia các dự án y tế ZICD và hợp tác với cơ quan an ninh Đức để phòng, chống gian lận ngân hàng, từ đó tích lũy nhiều kinh nghiệm quý giá.

Ông Tùng cho biết, các hình thức gian lận hiện nay như bán hàng giả, lập tài khoản ảo, chiếm đoạt thẻ tín dụng hoặc sử dụng dữ liệu định danh cũ để vay tiền online vẫn diễn ra phổ biến, đòi hỏi phải bổ sung chữ ký số và giám sát liên tục nhằm ngăn ngừa rủi ro. VVN AI và Trusting Solution đã ứng dụng các tiêu chuẩn này vào hệ thống ký kết hợp đồng điện tử, đảm bảo dữ liệu cá nhân, hình ảnh, video, giọng nói được lưu trữ an toàn, có dấu thời gian và có thể xác thực đầy đủ. 

Ở góc độ khác, ông Vũ Văn Luật, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc điều hành Công ty CP Đầu tư Công nghệ và Thương mại Softdream, nhấn mạnh rằng chúng ta không chỉ xây dựng nền tảng công nghệ, mà còn phải gắn kết với khung pháp lý. 

Theo ông, các rủi ro phổ biến như giả mạo thông tin, tấn công thay đổi dữ liệu hợp đồng, chiếm đoạt thanh toán đòi hỏi giải pháp công nghệ tiên tiến hơn. “Ứng dụng chữ ký số từ xa giúp mọi giao dịch được xác thực, chống chối bỏ và đảm bảo toàn vẹn dữ liệu, từ hợp đồng điện tử đến các thủ tục bảo hiểm hay giao dịch thương mại,” ông Luật nói.

Softdream đã triển khai giải pháp ký số từ xa qua thiết bị di động, giúp người dùng xác thực thông tin mà không cần giấy tờ, mỗi giao dịch đều gắn dấu thời gian và lưu trữ an toàn. Ông Luật khẳng định: “Chữ ký số từ xa là bước đi quan trọng để Việt Nam nâng cao năng lực thương mại điện tử, tăng tính minh bạch, tin cậy và tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp.”

Hội nghị “Ứng dụng định danh và xác thực để nâng cao an toàn trong hoạt động Thương mại điện tử” là bước đi cụ thể trong chiến lược chuyển đổi số toàn diện của ngành công thương, đồng thời tạo diễn đàn trao đổi giữa cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp.

Thông qua việc chia sẻ kinh nghiệm, giới thiệu mô hình và giải pháp thực tiễn, hội nghị đã góp phần định hình định danh và xác thực điện tử như một trụ cột hạ tầng quan trọng của thương mại số Việt Nam. Khi các công nghệ định danh, xác thực và chữ ký số được áp dụng rộng rãi, người tiêu dùng sẽ yên tâm hơn, doanh nghiệp được bảo vệ tốt hơn, và nền kinh tế số Việt Nam sẽ phát triển an toàn, minh bạch và bền vững.

Gia Huy