Câu hỏi “Sinh viên học Văn thì làm gì với AI?” từng khiến không ít người cười trừ. Nhưng thời của AI tạo sinh – thời mà câu chữ, hình ảnh, giọng nói có thể tự động hóa và cá nhân hóa – đã cho thấy sinh viên Khoa Văn hoàn toàn có thể không chỉ dùng AI mà còn làm chủ nó để bật lên giữa kỷ nguyên công nghệ số.
Từ viết lách đến vận hành ý tưởng: Văn chương không lỗi thời trong kỷ nguyên AI
Sinh viên Khoa Văn thường được đào tạo sâu về tư duy ngôn ngữ, cảm thụ thẩm mỹ, và khả năng diễn đạt mạch lạc – đây chính là nền tảng quan trọng khi tiếp cận AI tạo sinh. Nếu như các ngành kỹ thuật tập trung vào lập trình và thuật toán, thì sinh viên Văn lại có lợi thế lớn khi làm việc với các công cụ như ChatGPT, Claude hay Gemini – vốn được thiết kế để hỗ trợ và cộng tác bằng ngôn ngữ tự nhiên.
Thay vì chỉ dùng AI để “hỏi-đáp”, sinh viên Văn có thể tận dụng các công cụ AI tạo sinh để gợi ý ý tưởng viết lách, phát triển nhân vật cho truyện ngắn, thậm chí tạo khung kịch bản phim, hoặc xây dựng nội dung mạng xã hội. Họ không chỉ sử dụng AI như người dùng mà còn biết “hướng dẫn AI” bằng chính năng lực ngôn ngữ của mình.
Tái định nghĩa nghề nghiệp: Kỹ năng Văn học trong các vai trò mới
Sự bùng nổ của nội dung số và truyền thông đa nền tảng đã làm tăng mạnh nhu cầu về biên tập viên nội dung, chuyên viên sáng tạo kịch bản, người viết nội dung AI-first (content prompt engineer)… Trong đó, sinh viên Khoa Văn nổi bật nhờ khả năng chuyển hóa dữ liệu thô thành nội dung truyền cảm.
Ví dụ, một sinh viên Văn có thể đảm nhận vai trò là “chuyên viên thiết kế lời thoại cho AI voice” – công việc liên quan đến viết kịch bản nói tự nhiên, dễ hiểu, phục vụ các ứng dụng trợ lý ảo. Hoặc, trong vai trò quản trị nội dung cho chatbot ngành dịch vụ, họ có thể xây dựng các phản hồi thông minh, lịch sự, và gần gũi – thứ mà AI cần học từ con người chứ không thể tự nghĩ ra.
Theo Thạc sĩ Võ Thị Mỹ Duyên – Chuyên gia Đào tạo Ứng dụng AI tạo sinh, người thường xuyên chia sẻ trên các diễn đàn giáo dục và báo chí: “Sinh viên khối xã hội – đặc biệt là các bạn học Văn – nếu hiểu và ứng dụng tốt AI tạo sinh, sẽ trở thành người lập trình cảm xúc cho máy móc. Đó là kỹ năng cực kỳ có giá trị trong thời đại mà sự thấu cảm và cá nhân hóa ngày càng quan trọng.”
Từ thụ động sang chủ động: Tư duy thiết kế nội dung với AI
Một điểm mạnh khác của sinh viên Khoa Văn là khả năng phân tích, tổng hợp và diễn đạt rõ ràng – những yếu tố rất phù hợp với việc thiết kế nội dung gợi ý (prompt design). Khi biết đặt đúng câu hỏi cho AI, sinh viên có thể “ra lệnh” cho công cụ tạo ra đúng kiểu nội dung họ cần: từ thơ, truyện ngắn, bài phân tích văn học, đến bài truyền thông thương hiệu.
Không chỉ thế, sinh viên có thể học cách chỉnh sửa, biến tấu, và phối hợp giữa nội dung do AI tạo ra với cảm quan văn chương của mình để tạo sản phẩm cuối cùng mang chất riêng. Họ không sợ AI thay thế mình, vì họ biết cách làm việc với AI như một cộng sự sáng tạo.
Giáo dục lại vai trò: Khi sinh viên Văn dạy AI dùng ngôn ngữ nhân văn
AI ngày nay tuy mạnh, nhưng vẫn cần con người “huấn luyện”. Với nền tảng kiến thức văn hóa – xã hội, sinh viên Khoa Văn có thể tham gia vào các dự án xây dựng chatbot cho giáo dục, y tế, du lịch… và đóng vai trò như người đảm bảo AI sử dụng ngôn ngữ phù hợp với ngữ cảnh, tránh thiên lệch, và giữ sự tôn trọng văn hóa.
Ngoài ra, nhiều dự án AI ngôn ngữ hiện nay cần người kiểm duyệt nội dung (AI content evaluator), người gợi ý nâng cao chất lượng dữ liệu đầu vào (prompt trainer) – những vai trò hoàn toàn phù hợp với sinh viên Khoa Văn khi được đào tạo thêm về kỹ năng số.
Tự tin chuyển mình: Không chỉ dùng AI, sinh viên Văn còn dạy người khác dùng AI
Một hướng đi mới đầy tiềm năng là đào tạo kỹ năng sử dụng AI cho cộng đồng. Với lối trình bày rõ ràng, tư duy hệ thống và khả năng thấu hiểu người học, sinh viên Khoa Văn hoàn toàn có thể trở thành người hướng dẫn AI cơ bản cho phụ huynh, giáo viên, hoặc nhân viên văn phòng – những nhóm có nhu cầu nhưng còn e dè với công nghệ.
Không ít bạn sinh viên đã bắt đầu các lớp chia sẻ miễn phí về ChatGPT, về cách soạn giáo án bằng AI, hoặc giúp các tiểu thương viết nội dung bán hàng bằng ngôn ngữ gần gũi. Đây là cách tuyệt vời để khẳng định giá trị bản thân và tạo ảnh hưởng tích cực trong xã hội.
Trong kỷ nguyên AI, sinh viên Khoa Văn không đứng ngoài cuộc chơi. Họ chỉ cần thêm một chút kiến thức về công cụ, giữ vững bản lĩnh ngôn ngữ và tinh thần sáng tạo, là đã có thể “cầm cọ” vẽ nên sự nghiệp mới với Trí tuệ nhân tạo. Không có ngành học nào lỗi thời, chỉ có cách tiếp cận cần được làm mới cùng thời đại.
Bài viết do AI tổng hợp dựa theo một phần giáo trình VTALK
https%3A%2F%2Fvietnambusinessinsider.vn%2Fsinh-vien-khoa-van-ung-dung-ai-tao-sinh-nhu-the-nao-a45168.html
