TP.HCM hướng tới xây dựng xã hội số nơi AI trở thành kỹ năng phổ thông

Mục tiêu trang bị kiến thức AI cho 3 triệu người dân

Tại hội thảo “Thực thi ESG bằng AI, doanh nghiệp cần làm gì?” chiều ngày 14/08 do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và báo Dân trí tổ chức, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM Lê Thanh Minh cho biết, từ đầu năm đến nay, TP.HCM đã tổ chức chuỗi sự kiện Ngày Chuyển đổi số Quốc gia 2025, AI Challenge và AI.Star 2025, thu hút sự tham gia của hàng trăm nhóm nghiên cứu, startup, doanh nghiệp công nghệ trong và ngoài nước. Đây là cơ hội quan trọng để các ý tưởng đổi mới sáng tạo được giới thiệu, thử nghiệm và kết nối với nhà đầu tư.

Ông Minh cho biết, hoạt động kết nối cung – cầu công nghệ AI cũng được triển khai mạnh mẽ, tạo cầu nối giữa trường – viện – doanh nghiệp, thúc đẩy thương mại hóa các kết quả nghiên cứu, rút ngắn khoảng cách từ phòng thí nghiệm đến thị trường.

Về đào tạo và phát triển nhân lực, nhận thức rằng nhân lực là yếu tố quyết định thành công của chiến lược AI, Sở đã triển khai đồng bộ nhiều chương trình đào tạo gồm: 04 lớp bồi dưỡng AI dành cho gần 500 cán bộ, công chức, với 93,2% học viên hài lòng và 88,4% cho rằng kiến thức được nâng cao rõ rệt; 04 lớp AI thí điểm cho 203 học sinh đạt giải thưởng các cuộc thi cấp Thành phố, khơi dậy niềm đam mê công nghệ ngay từ lứa tuổi phổ thông.

Đồng thời khởi động Chương trình AI for Citizens với mục tiêu đào tạo 3 triệu người dân có kiến thức AI vào năm 2030, hướng tới xây dựng xã hội số nơi AI trở thành kỹ năng phổ thông

Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết, việc ứng dụng AI đã tạo ra nhiều tác động và giá trị. Về kinh tế, ứng dụng AI đã góp phần nâng cao năng suất lao động, giảm chi phí vận hành, đồng thời mở rộng thị trường cho các sản phẩm và dịch vụ công nghệ cao.

Về xã hội AI giúp nâng cao chất lượng dịch vụ công, giảm thời gian xử lý thủ tục và mở rộng cơ hội tiếp cận tri thức công nghệ mọi tầng lớp.

Về quản trị, AI tăng cường minh bạch, giúp các cơ quan tạo ra quyết định dựa trên dữ liệu thời gian thực, nâng cao hiệu quả quản lý và khả năng dự báo.

Về môi trường, AI hỗ trợ giám sát phát thải khí nhà kính, quản lý tài nguyên thiên nhiên, tối ưu hóa sử dụng năng lượng, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng xanh.

Phương hướng giai đoạn tới, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết TP.HCM sẽ tập trung hoàn thành các nhiệm vụ của Kế hoạch 4738/KH-UBND trong năm 2025; Tích hợp mục tiêu ESG vào các dự án AI của Thành phố, biến ESG trở thành tiêu chí bắt buộc trong đánh giá và lựa chọn nhiệm vụ KH&CN; Thành lập và vận hành Trung tâm Hỗ trợ, Phát triển và Chuyển giao AI (HAIS) cùng Cổng thông tin giải pháp AI phục vụ cộng đồng; Tăng cường hợp tác quốc tế, thu hút đầu tư từ các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới, tiếp nhận chuyển giao công nghệ tiên tiến.

Thách thức khi phát triển AI tại Việt Nam

TS Bùi Thanh Minh, Phó giám đốc chuyên môn, Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) nhận định, thế giới đang trải qua nhiều thay đổi căn bản trong hệ thống thương mại.

Theo vị chuyên gia,hời kỳ toàn cầu hóa, nơi các quốc gia chuyên môn hóa sản xuất và tự do xuất khẩu, đang dần kết thúc, nhường chỗ cho xu hướng khu vực hóa, nơi các yếu tố kinh tế, an ninh và chuỗi cung ứng được gắn kết chặt chẽ. Theo đó, dẫn đến sự gia tăng của các hàng rào phi thuế quan và các chính sách mang tính bảo hộ.

Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu đều siết chặt rào cản kỹ thuật, môi trường, từ tín chỉ carbon đến luật lao động, báo cáo bền vững, buộc doanh nghiệp muốn xuất khẩu sang Mỹ (123 tỷ USD) hay châu Âu phải đáp ứng. Đồng thời, các cường quốc như Mỹ, Trung Quốc, Đức đẩy mạnh sản xuất thông minh, tối ưu quy trình và ứng dụng chuyển đổi số.

Trong bối cảnh đó, AI không còn là một khái niệm xa vời. Ứng dụng AI để quản lý chuỗi cung ứng, minh bạch hóa dữ liệu và thực hành ESG chính là giải pháp để doanh nghiệp Việt Nam ứng phó, giữ vững và mở rộng thị trường

Tại Việt Nam, áp lực chuyển đổi cũng không hề nhỏ. Xét về tổng phát thải, nền kinh tế Việt Nam đứng thứ 26 thế giới. Điều này đặt ra nguy cơ đáng báo động: chúng ta có thể đối mặt các vấn đề môi trường nghiêm trọng trước khi trở nên giàu có.

Quốc gia đang đứng trước 2 mục tiêu chiến lược: Đến năm 2045 trở thành nước phát triển, có thu nhập cao và đến năm 2050 đạt phát thải ròng bằng không (Net Zero) theo cam kết quốc tế.

TS Bùi Thanh Minh chỉ ra thách thức tại Việt Nam khi phát triển AI là áp lực môi trường và bẫy thu nhập trung bình. Để đạt mục tiêu này, Việt Nam phải vượt qua thách thức trên – giai đoạn mà rất ít quốc gia có thể bứt phá thành công.

Lối thoát duy nhất là thay đổi mô hình tăng trưởng, chuyển từ thâm dụng tài nguyên sang thâm dụng khoa học công nghệ, tăng hiệu quả phân bổ nguồn lực và phát triển các ngành công nghiệp sáng tạo. AI chính là một trong những ngành được ưu tiên hàng đầu trong chiến lược này.

Thời điểm để doanh nghiệp tích hợp AI vào thực thi ESG

TS Bùi Thanh Minh cho rằng, bất chấp thách thức, đây là thời điểm để doanh nghiệp hành động, tận dụng cơ hội và tất yếu tích hợp AI vào thực thi ESG. Doanh nghiệp có thể hưởng lợi từ các chính sách mới của Nhà nước.

Cụ thể, về môi trường (E), luật Bảo vệ môi trường 2020; Quyết định số 1658/QĐ-TTg Phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn 2050; Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Quy định tiêu chí môi trường và việc xác nhận dự án đầu tư thuộc danh mục phân loại xanh, tạo ra một khung khổ chung cho các dự án xanh tiếp cận vốn.

Về xã hội (S), AI có thể hỗ trợ giám sát việc tuân thủ Bộ luật Lao động, đảm bảo an toàn lao động, hay phân tích dữ liệu để xây dựng chính sách lương thưởng và phúc lợi công bằng, thúc đẩy bình đẳng giới.

Về quản trị (G), Luật Doanh nghiệp 2020; Luật Chứng khoán 2019; Thông tư 96/2020/TT-BTC hướng dẫn công bố thông tin trên thị trường chứng khoán là nền tảng của sự minh bạch.

Ông Minh khuyến nghị doanh nghiệp dùng AI phân tích quy định, tiêu chuẩn ngành, yêu cầu nhà đầu tư; tích hợp ESG vào chiến lược và tài chính; tự động hóa, nâng độ tin cậy báo cáo ESG; tránh “làm ít nói nhiều” hay “rửa xanh”.

Trong mô hình tăng trưởng mới, ESG cần xuất phát từ nhu cầu nội tại. Tích hợp AI mang lại tư duy mới, hành động dựa trên dữ liệu, minh bạch, nhất quán – tạo lợi thế tiên phong, giúp doanh nghiệp giữ vững thị trường và vươn xa.