Ứng dụng AI trong báo chí cần tư duy chiến lược

Ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông phát biểu tại Diễn đàn. (Ảnh: Đức Anh)

Ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS), cho biết, theo khảo sát của IPS và Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Truyền thông số Việt Nam, tỷ lệ các cơ quan báo chí đã và đang ứng dụng AI hoặc có kế hoạch ứng dụng đã tăng gấp đôi so với năm 2023, đạt hơn 60% trong năm 2024. Tuy nhiên, phần lớn các ứng dụng AI hiện nay vẫn tập trung vào các khâu sản xuất nội dung như gợi ý, chỉnh sửa tiêu đề và tóm tắt thông tin, biên tập, kiểm tra chính tả, tạo hình ảnh/video hay dịch thuật.

Việc ứng dụng AI vào các hoạt động nghiên cứu sâu hơn hoặc để phục vụ bài toán kinh doanh, phân tích hành vi độc giả lại rất thấp. Điều này cho thấy sự tập trung chủ yếu vào vai trò cá nhân của nhà báo, thay vì định hướng chiến lược của toàn tòa soạn. Các công cụ AI được sử dụng nhiều nhất là ChatGPT, Gemini, Copilot, và các phần mềm nội bộ. Chi phí đầu tư cho AI của các tòa soạn còn rất thấp, đa phần dưới 1 triệu đồng/tháng hoặc sử dụng phiên bản miễn phí.

Ba vấn đề lớn đang tác động đến hiệu quả ứng dụng AI của các cơ quan báo chí Việt Nam, theo ông Nguyễn Quang Đồng là: Đặt sai trọng tâm (chú trọng sản xuất nội dung thay vì tập trung vào bài toán mô hình kinh doanh, hiểu độc giả và tạo nguồn thu); thiếu chiến lược tổng thể (việc ứng dụng AI còn mang tính tự phát, ở cấp độ cá nhân hoặc phòng ban, chứ chưa phải ở cấp độ tổ chức; thiếu hụt nguồn lực (bao gồm cả tài chính và nhân sự am hiểu AI). Việc thu thập, lưu trữ và phân tích dữ liệu hành vi độc giả để cá nhân hóa nội dung cũng là một thách thức lớn.

Phiên thảo luận “Trí tuệ nhân tạo và chiến lược chuyển đổi số của các tòa soạn báo chí Việt Nam” của Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025. (Ảnh: Đức Anh)

Theo ông Nguyễn Quang Đồng, để vượt qua những thách thức hiện nay, các cơ quan báo chí cần tiếp cận trí tuệ nhân tạo toàn diện và có chiến lược. Việc ứng dụng AI không chỉ nhằm tối ưu quy trình sản xuất tin bài, mà còn là công cụ quan trọng để thu hút, giữ chân độc giả và mở rộng nguồn thu mới trong bối cảnh quảng cáo truyền thống suy giảm, lưu lượng truy cập chuyển dịch từ công cụ tìm kiếm sang nền tảng AI tổng hợp. Mỗi tòa soạn cần xây dựng chiến lược tổng thể về ứng dụng AI, bao gồm kế hoạch đầu tư công nghệ, quy trình tổ chức sản xuất và chính sách nội bộ rõ ràng. Cùng với đó, việc quản lý rủi ro và đảm bảo đạo đức trong sử dụng AI là yêu cầu bắt buộc. Ông Đồng cũng đề xuất Hội Nhà báo Việt Nam cần ban hành một bộ quy tắc sử dụng AI có trách nhiệm, làm cơ sở định hướng chung cho toàn ngành báo chí.

Theo ông Lê Anh Dũng, Phó Giám đốc Công nghệ Got It Vietnam, việc tự phát triển và duy trì một mô hình AI đòi hỏi nguồn lực lớn, cả về phần cứng lẫn đội ngũ nghiên cứu. Ông đề xuất hướng đi khả thi hơn là sử dụng dịch vụ từ các tập đoàn công nghệ lớn để tiết kiệm chi phí, đảm bảo cập nhật công nghệ mới.

Kết thúc phiên thảo luận, các chuyên gia thống nhất rằng: điểm nghẽn lớn nhất hiện nay không nằm ở công cụ, mà là cách báo chí đặt bài toán phát triển. Chỉ khi xác lập được tư duy chiến lược và đầu tư bài bản, báo chí mới có thể thích nghi, chuyển đổi hiệu quả và phát triển bền vững trong thời đại trí tuệ nhân tạo.

Nguồn: https://thoidai.com.vn/ung-dung-ai-trong-bao-chi-can-tu-duy-chien-luoc-214349.html