Canada cải tổ bộ máy công vụ, thúc đẩy chuyển đổi số và AI

Ngày 4/11, Chính phủ của Thủ tướng Mark Carney đã công bố Dự thảo ngân sách nhằm chống lại chủ nghĩa bảo hộ ngày càng gia tăng ở quốc gia láng giềng phía Nam biên giới, đồng thời giúp thúc đẩy nền kinh tế đang trì trệ bằng các khoản ưu đãi thuế và cắt giảm chi tiêu công.

Dự thảo ngân sách này đã được Bộ trưởng Tài chính François-Philippe Champagne trình lên Hạ viện, trong đó đặt ra mức chi tiêu ròng là 89,7 tỷ CAD (63,55 tỷ USD) trong vòng 5 năm tới và mức tiết kiệm khoảng hơn 50 tỷ CAD thông qua cắt giảm chi tiêu đối với các chương trình và dịch vụ công.

Trong tuyên bố trước Hạ viện Canada, Bộ trưởng Tài chính François-Philippe Champagne nhấn mạnh, đó là những phản ứng của chính phủ đối với “một loạt những thay đổi mang tính nền tảng, với tốc độ và quy mô chưa từng thấy kể từ sau sự kiện Bức tường Berlin sụp đổ”.

Ông cho rằng các thách thức hiện nay rất lớn, song cơ hội dành cho Canada còn lớn hơn nhiều.

Thành lập Văn phòng Chuyển đổi số – Hạt nhân thúc đẩy Chính phủ số và AI

Dự thảo ngân sách cũng đề xuất áp dụng rộng rãi AI để giảm sự phụ thuộc và chi phí cho các chuyên gia tư vấn. Một trong những điểm nhấn nổi bật là kế hoạch thành lập Văn phòng Chuyển đổi số (Office of Digital Transformation), với sứ mệnh dẫn dắt việc triển khai AI và các công nghệ mới trong toàn bộ hệ thống chính phủ.

Ngân sách liên bang sẽ dành hơn 1 tỷ USD để thúc đẩy lĩnh vực AI và điện toán lượng tử tại Canada. Theo đó, Chính phủ sẽ tập trung triển khai các công cụ AI “do Canada tự phát triển” trong khu vực công, để tăng cường năng suất và hiệu quả, đồng thời mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp công nghệ trong nước.

Bộ trưởng Champagne khẳng định, văn phòng mới sẽ “kiến tạo một chính phủ hiệu quả hơn, thông minh hơn và phục vụ người dân nhanh hơn”. Cùng với đó, Chính phủ Canada hướng tới xây dựng một nền công vụ hiện đại, linh hoạt và hiệu quả.

Dự kiến Chính phủ của ông Carney sẽ cắt giảm 40.000 nhân sự trong lĩnh vực dịch vụ công trong vòng 5 năm như một phần trong kế hoạch ngân sách để tiết kiệm gần 60 tỷ CAD nội bộ. Việc cắt giảm sẽ bắt đầu từ năm tới nhằm giảm lực lượng lao động xuống còn khoảng 330.000 công chức vào tháng 3/2029.

Quy mô của dịch vụ công đã tăng đều đặn kể từ khi đảng Tự do thành lập chính phủ vào năm 2015 và tăng tốc trong suốt đại dịch và bị coi là vượt tốc độ tăng trưởng dân số Canada.

Chính phủ của Thủ tướng Mark Carney cho biết những thay đổi này, nếu được thông qua, sẽ tinh giản bộ máy dịch vụ công và giải phóng ngân sách để đầu tư.

“Đây là thời điểm mang tính chuyển đổi, để khu vực công xem xét lại cách làm việc, cải thiện dịch vụ cho người dân và xây dựng tương lai. Một bộ máy tinh gọn hơn sẽ là bộ máy năng suất và chủ động hơn”, tài liệu Ngân sách viết.

Trước đó, Chính phủ Canada đã công bố Kế hoạch Tham vọng số 2024 – 2025, một kế hoạch chiến lược nhằm hiện đại hóa các dịch vụ công để đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng tăng của người dân Canada.

Sáng kiến ​​này nhấn mạnh cam kết của chính phủ trong việc khai thác công nghệ và dữ liệu hiện đại để nâng cao khả năng cung cấp dịch vụ, đảm bảo khả năng tiếp cận, bảo mật và độ tin cậy trên toàn quốc.

Hướng tới cân bằng ngân sách và tăng đầu tư chiến lược

Trọng tâm của Dự thảo ngân sách là đánh giá chi tiêu toàn diện nhắm vào việc tiết kiệm 60 tỷ CAD trong 5 năm, với khoản tiết kiệm hàng năm đạt 13 tỷ CAD vào năm tài chính 2028 – 2029. Những cắt giảm đó, đạt được thông qua giảm biên chế, tự động hóa và hợp nhất các chức năng hỗ trợ, nhằm tài trợ cho 32,5 tỷ CAD chi tiêu vốn mới trong cùng thời kỳ.

“Chúng tôi sẽ duy trì tỷ lệ thâm hụt ngân sách trên GDP ở mức giảm dần, đảm bảo kỷ luật tài chính để đầu tư cho tương lai chung của đất nước,” Bộ trưởng Champagne nhấn mạnh.

Ngân sách cũng dành 30 tỷ CAD cho quốc phòng trong 5 năm tới, một phần sẽ được triển khai thông qua Cơ quan Đầu tư Quốc phòng mới thuộc Bộ Dịch vụ và mua sắm công Canada. Cơ quan này sẽ đảm nhiệm việc đẩy nhanh các dự án mua sắm ưu tiên, thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực công nghiệp quốc phòng trong nước, tạo việc làm và đổi mới công nghệ.

Cùng với đó, Chiến lược Công nghiệp Quốc phòng mới sẽ được xây dựng nhằm nâng cao năng lực và sức cạnh tranh của các doanh nghiệp quốc phòng Canada.

Cam kết mạnh mẽ với chuyển đổi xanh

Ngoài chuyển đổi số và quốc phòng, ngân sách lần này cũng đặt trọng tâm vào chống biến đổi khí hậu. Chính phủ Canada sẽ triển khai hệ thống ưu đãi thuế toàn diện cho đầu tư kinh tế xanh, đồng thời công bố Chiến lược cạnh tranh khí hậu nhằm củng cố vị thế dẫn đầu của Canada trong nền kinh tế carbon thấp.

Chiến lược cạnh tranh khí hậu của chính phủ liên bang hứa hẹn một hệ thống định giá carbon công nghiệp mạnh mẽ hơn và khả năng chấm dứt giới hạn phát thải đối với sản xuất dầu khí để thúc đẩy đầu tư vào tăng trưởng sạch./.