Chuyển đổi số trong quản trị, hoặc thay đổi hoặc bị loại khỏi cuộc chơi

Buộc phải thay đổi theo xu hướng

Sáng nay (30/9), báo Dân trí tổ chức tọa đàm “Chuyển đổi số trong quản trị – Kinh nghiệm thực thi ESG từ doanh nghiệp ngành tài chính”. Tọa đàm này là sự kiện vệ tinh của Diễn đàn ESG Việt Nam 2025 chủ đề “Khoa học công nghệ và động lực cho phát triển bền vững”. 

Ông Tuấn Nhan – Giám đốc điều hành Công ty cổ phần Chứng khoán Vietcap – cho biết trong một thị trường phát triển nhanh như Việt Nam, đầu tư vào chuyển đổi số giúp doanh nghiệp thay đổi toàn diện, năng động hơn, linh hoạt hơn, có lợi thế trong việc thích ứng với quy trình cũng như sản phẩm mới.

Ông cũng tiết lộ đã từng nhiều lần trao đổi nội bộ và thống nhất quan điểm: “Hoặc thay đổi, hoặc bị loại khỏi cuộc chơi”. Doanh nghiệp buộc phải thay đổi để thích ứng.

Theo ông, trong 5 năm tới, thị trường sẽ bước vào giai đoạn tái cấu trúc và sàng lọc. Chỉ những doanh nghiệp thực sự chuyển đổi số, áp dụng công nghệ mới mới có thể tồn tại và phát triển. Lý do đó khiến Vietcap xác định chuyển đổi số là ưu tiên hàng đầu.

Còn ông Phạm Hồng Hải – Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) – nói rằng xuất phát điểm của ngân hàng này là quy mô nhỏ. Nếu muốn tạo sự khác biệt với thị trường, OCB bắt buộc phải dùng động lực về tốc độ. Chuyển đổi số là lời giải rất tốt cho bài toán tốc độ của ngân hàng.

Đánh giá tổng quan, PGS.TS Nguyễn Đức Trung – Hiệu trưởng Trường Đại học Ngân hàng TPHCM – cho rằng khi các doanh nghiệp chuyển đổi số thành công, khách hàng sẽ có trải nghiệm tốt hơn. Khách hàng cũng sẽ là người quảng cáo tốt nhất cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp mở rộng thị phần, tiết kiệm được chi phí và tối ưu hoá lợi nhuận. Như vậy, chuyển đổi số sẽ mang lại lợi nhuận bền vững.

Ông Trung cũng nêu trong ngành ngân hàng, chuyển đổi số không còn là hô khẩu hiệu mà đã được thực hiện từ nhiều năm trước. Trong vòng 3 năm tới mọi sự thay đổi sẽ rất nhanh chóng. Ngân hàng nếu không đặt mục tiêu cao hơn thì sẽ bị tụt hậu.

Sức ép từ khách hàng chính là điều thuận lợi

Nói về quá trình thực thi chuyển đổi số, Tổng giám đốc OCB thừa nhận thuận lợi lại là sức ép từ phía khách hàng. Giới trẻ muốn cái gì cũng phải nhanh, có ngay và trải nghiệm phải tuyệt vời, nếu OCB không đưa được giải pháp thì sẽ không cạnh tranh được. Các giải pháp về công nghệ hiện nay tại Việt Nam có sẵn, đa dạng với chi phí rẻ, doanh nghiệp có thể lựa chọn.

Về khó khăn, ông Hải nghĩ các doanh nghiệp nói chung và ngân hàng nói riêng sẽ phải va vấp rất nhiều trong quá trình chuyển đổi số. Đầu tiên là không biết mình muốn gì, làm sao để phù hợp với chiến lược của ngân hàng. Thứ 2 là cái gì cũng muốn, “thấy nhà hàng xóm có cái chuyển đổi số gì mình cũng muốn bê hết tất cả vào nền tảng của mình”.

Một khó khăn nữa là vấn đề nhân lực. Nhân lực về công nghệ khá dồi dào nhưng nhân lực hiểu về công nghệ và hiểu về kinh doanh thì rất hiếm. Người hiểu kinh doanh thì không biết công nghệ và ngược lại. Do đó, doanh nghiệp cần đào tạo được đội ngũ vừa thạo công nghệ vừa am hiểu kinh doanh.

Cuối cùng là tư duy, cách nhìn cũng như văn hóa của bản thân người lãnh đạo và đội ngũ nhân viên. Thông thường, con người ai cũng ngại thay đổi, cứ cái gì thay đổi là thấy có rủi ro. Để giải quyết, OCB tạo nhiều nhóm nhỏ, nhân sự dễ dàng có được thẩm quyền ra quyết định trong quá trình thực hiện chuyển đổi số. 

Tăng trưởng 2 con số hàng tháng nhờ chuyển đổi số

Đồng tình với ý kiến của đại diện OCB, ông Tuấn Nhan – Giám đốc điều hành Vietcap – cho rằng một trong những thách thức lớn nhất của quá trình chuyển đổi số chính là sự khác biệt trong tư duy quản trị. Giữa tư duy kinh doanh và tư duy công nghệ thường tồn tại khoảng cách khá lớn và điều quan trọng là cả 2 bên phải đồng thuận, cùng nhìn về một hướng. 

Bên cạnh đó, chi phí cũng là một rào cản không nhỏ. Với các ngân hàng như OCB hay những doanh nghiệp có vốn hóa hàng tỷ USD, chuyển đổi số chỉ là một dự án trong kế hoạch và họ có đủ nguồn lực để thực hiện. Nhưng với doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), đây lại là một bài toán vô cùng khó khăn.

Thực tế cho thấy, một ứng dụng phục vụ 10.000 khách hàng hay 10 triệu khách hàng vẫn đòi hỏi cùng một đội ngũ và hạ tầng. Tuy nhiên, nếu chỉ phục vụ 10.000 khách hàng thì không đạt hiệu quả theo quy mô, khối lượng giao dịch không đủ lớn để bù đắp chi phí.

Do vậy, SMEs rất khó huy động vốn cho khoản đầu tư ban đầu vào chi phí vốn. Bởi cuối cùng, họ vẫn phải cân nhắc giữa rủi ro và lợi ích: Bỏ ra số tiền lớn thì bao giờ mới thu hồi được? Đây chính là thách thức lớn nhất với khối doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Tuy nhiên, ông Tuấn Nhan nhận định lợi ích từ chuyển đổi số là rất rõ ràng. Tại Vietcap, khi đầu tư vào quá trình này, doanh nghiệp đã ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ: Số người dùng ứng dụng tăng nhanh, quy mô giao dịch mở rộng, lượng tài khoản mở mới cũng tăng đột biến. Nhìn tổng thể, các chỉ số KPI đều duy trì mức tăng trưởng 2 con số hàng tháng.

Một điểm khác biệt nữa là tốc độ. Trước đây, để đưa một sản phẩm mới ra thị trường, công ty mất từ 3 đến 6 tháng nay mất 1-4 tuần. Trước kia, công nghệ là rào cản, nhưng nay lại trở thành động lực, cho phép doanh nghiệp liên tục thử nghiệm và triển khai ý tưởng mới. Đặc biệt, ứng dụng dữ liệu lớn (big data) đã thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận khách hàng.

Nếu trước đây khó có thể khai thác hành vi người dùng, thì nay có thể phân tích chi tiết: Khách hàng dành bao nhiêu thời gian cho một trang, sản phẩm nào được ưa chuộng, dịch vụ nào được quan tâm. Từ đó, doanh nghiệp có thể cá nhân hóa trải nghiệm, xây dựng hồ sơ chi tiết và tùy chỉnh sản phẩm, dịch vụ theo từng phân khúc, tạo ra giải pháp phù hợp.

Ông Tuấn Nhan cho rằng chuyển đổi số không phải là câu chuyện 1 hay 2 năm, mà là một hành trình liên tục. Doanh nghiệp buộc phải phát triển và đổi mới không ngừng để thích ứng. Chính vì thế, công việc này chưa bao giờ nhàm chán, bởi luôn có những điều mới mẻ để khám phá, thử nghiệm và triển khai.