400.000 công chức Anh được học về AI

Trong một bước đi chưa từng có tiền lệ, Chính phủ Anh vừa thông báo hơn 400.000 công chức nước này sẽ được trang bị kiến thức nền tảng và kỹ năng sử dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) thông qua chương trình đào tạo diện rộng, giúp họ có khả năng ứng dụng công nghệ này vào công việc hàng ngày. Đây là một phần của sáng kiến cải cách hành chính do Bộ trưởng Văn phòng Nội các Anh Pat McFadden chủ trì, bắt đầu triển khai từ mùa thu năm nay.

Chương trình đào tạo nằm trong khuôn khổ dự án “One Big Thing” – sáng kiến mỗi năm tập trung vào một kỹ năng trọng điểm của nền công vụ ở Anh. Mục tiêu của năm nay là AI, công nghệ đang định hình lại cách thức quản trị và vận hành trong toàn bộ hệ thống chính phủ Anh.

Tăng năng suất bằng cách ứng dụng AI vào công vụ

Việc đào tạo AI cho công chức Anh sẽ được thực hiện song song với quá trình tinh giản bộ máy thông qua chính sách nghỉ việc tự nguyện và không tuyển dụng thay thế người rời vị trí. Theo đó, chính phủ Anh yêu cầu công chức chủ động tìm kiếm giải pháp ứng dụng AI vào công việc hàng ngày, giúp giảm bớt quy trình, rút ngắn thời gian xử lý công việc mà vẫn đảm bảo chất lượng.

Các cơ quan đã bắt đầu thí điểm bộ công cụ AI có tên Humphrey – lấy cảm hứng từ nhân vật Sir Humphrey Appleby, công chức cấp cao nổi tiếng trong loạt phim Yes, Minister của Anh thập niên 1980. Công cụ này từng được chính quyền Scotland sử dụng thử để phân tích phản hồi của người dân về quy định phẫu thuật thẩm mỹ, cho thấy hiệu quả tương đương với xử lý thủ công nhưng thời gian được rút ngắn lại đáng kể.

Chính phủ Anh ước tính rằng nếu áp dụng công cụ Humphrey cho khoảng 500 cuộc tham vấn hàng năm, có thể tiết kiệm tới 75.000 ngày công, tương đương 20 triệu bảng chi phí nhân sự mỗi năm.

Bên cạnh đó, Bộ Việc làm và Hưu trí Anh cũng đang áp dụng AI để xử lý khối lượng lớn thư từ – công việc từng mất nhiều tuần, nay có thể được thực hiện trong thời gian ngắn hơn. Thậm chí, AI còn giúp nhận diện sớm các trường hợp dễ bị tổn thương để hỗ trợ kịp thời.

Đổi mới tư duy trong nền công vụ

Trước những chuyển động này, Chánh Văn phòng Nội các, người đứng đầu Cơ quan Hành chính nhà nước Anh Chris Wormald đã gửi thông điệp đến toàn bộ công chức, khẳng định: “Thủ tướng đã giao cho chúng ta một nhiệm vụ quan trọng: xây dựng một nhà nước năng suất và linh hoạt, đồng thời bảo tồn và phát huy những giá trị cốt lõi của nền công vụ khi bước vào kỷ nguyên số hóa”.

Ông cũng nhấn mạnh: “Chúng ta cần nắm bắt cơ hội từ trí tuệ nhân tạo và các tiến bộ công nghệ khác để hiện đại hóa mọi mặt hoạt động”.

Trước đó hồi tháng 3 năm nay, Chính phủ Anh đã ban hành một phương châm hành động mới trong công vụ: “Không ai nên dành thời gian làm những việc mà AI hoặc công nghệ số có thể thực hiện nhanh hơn, tốt hơn, và vẫn bảo đảm chất lượng”.

Đây là dấu hiệu cho thấy một sự thay đổi sâu sắc trong tư duy quản lý: thay vì lo ngại công nghệ thay thế con người, hệ thống công quyền Anh đang lựa chọn hướng tiếp cận chủ động – coi AI là công cụ hỗ trợ, chứ không phải là mối đe dọa.

Cần đề phòng rủi ro

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số với sự hiện diện ngày càng lớn của AI cũng đi kèm nhiều thách thức. Các chuyên gia và giới quan sát đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ AI có thể gây ra sai sót nếu không được kiểm soát kỹ lưỡng.

Tờ The Guardian từng tiết lộ vào cuối năm 2024 rằng, một hệ thống AI do Chính phủ Anh sử dụng trong phát hiện gian lận phúc lợi đã thể hiện sự thiên lệch dựa trên độ tuổi, tình trạng hôn nhân và quốc tịch của người dân.

Điều này đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt về giám sát, đạo đức và sự can thiệp của con người trong mọi khâu ứng dụng AI – đặc biệt trong các lĩnh vực liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người dân.