Những ứng dụng công nghệ AI nào sẽ tạo đột phá cho toà soạn?

Để có cái nhìn sâu sắc hơn về những công cụ này và cách chúng đang ‘cách mạng hóa’ phòng tin tức, chuyên gia Nguyễn Như Mai – CEO & Founder Học viện Trí tuệ nhân tạo Thịnh vượng đã chia sẻ một cách chi tiết về những ứng dụng đa dạng của AI, chia thành các nhóm chức năng chính, từ việc tạo nội dung đến phân tích dữ liệu và phân phối thông minh.

6 ứng dụng đột phá

Theo chuyên gia Nguyễn Như Mai, các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) tiên tiến như ChatGPT, Claude, Gemini và các hệ thống chuyên biệt như Jasper AI đang hỗ trợ nhà báo “viết nháp nhanh chóng, gợi ý tiêu đề hấp dẫn, phát triển khung bài viết và cá nhân hóa nội dung theo từng nhóm độc giả, rút ngắn thời gian sản xuất và nâng cao hiệu quả sáng tạo”.

Đặc biệt, bà nhấn mạnh về Grok 3 AI từ xAI, với khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên ưu việt, trả lời sáng tạo, tương tác hài hước và tích hợp sâu với X (Twitter), hứa hẹn cạnh tranh mạnh mẽ trong lĩnh vực AI hội thoại hỗ trợ báo chí.

Về khả năng phân tích dữ liệu (Data-driven Journalism Tools), bà Mai nhấn mạnh rằng các công cụ như DataRobot, MonkeyLearn và Trifacta đang trang bị cho nhà báo khả năng “xử lý lượng lớn dữ liệu từ báo cáo, mạng xã hội, phát hiện xu hướng tiềm ẩn, nhận diện bất thường và khai thác những câu chuyện sâu sắc dựa trên dữ liệu một cách trực quan”. Điều này mở ra những hướng tiếp cận mới trong việc tìm kiếm thông tin và kể chuyện dựa trên bằng chứng xác thực.

Trong bối cảnh thông tin nhiễu loạn, AI còn đóng vai trò then chốt trong việc kiểm tra sự thật và xác minh nguồn tin (Fact-checking AI). Các nền tảng như ClaimBuster, Full Fact AI và công cụ của Google Jigsaw, theo bà Mai sẽ “hỗ trợ kiểm tra tính xác thực của thông tin đa phương tiện và chống lại nạn tin giả, tin xuyên tạc”, góp phần bảo vệ uy tín của báo chí và cung cấp thông tin đáng tin cậy cho công chúng.

Không chỉ dừng lại ở việc tạo và kiểm chứng nội dung, AI còn giúp tối ưu hóa và cá nhân hóa trải nghiệm đọc (Content Optimization AI). “Các hệ thống như Grammarly Business, Writer AI và Persado, “có khả năng tự động tối ưu hóa bài viết cho từng nền tảng và cá nhân hóa nội dung dựa trên hành vi của độc giả từ đó tăng cường khả năng tiếp cận và tương tác của người đọc với nội dung”, bà Mai cho biết.

Cuộc cách mạng AI còn lan rộng đến lĩnh vực sáng tạo đa phương tiện (Multimodal AI). Bà Mai chỉ rõ, các nền tảng như Runway AI, Pika Labs, HeyGen và Luma AI đang giúp nhà báo “tạo video, đồ họa, ảnh động, kể chuyện đa phương tiện sinh động mà không cần đội ngũ thiết kế lớn”, mở ra những phương thức truyền tải thông tin hấp dẫn và trực quan hơn.

Đồng thời, AI còn tham gia vào quá trình phân phối nội dung một cách thông minh (Smart Distribution AI). “Các công cụ như Ezoic, Taboola AI và Outbrain, được sử dụng để phân phối bài báo đúng đối tượng, đúng thời điểm, qua đúng kênh, tối ưu hóa lượt tiếp cận và tương tác, đảm bảo rằng thông tin giá trị đến được với đúng người đọc vào đúng thời điểm”, bà Mai nhấn mạnh.

4 trụ cột bứt phá

Trong kỷ nguyên số đầy biến động, trí tuệ nhân tạo đang mở ra những chân trời mới cho ngành báo chí, đồng thời đặt ra không ít thách thức. Để các tòa soạn Việt Nam không chỉ ‘bắt kịp’ mà còn ‘dẫn đầu’ trong cuộc cách mạng công nghệ này, việc chuẩn bị một cách bài bản và chiến lược là vô cùng cấp thiết.

Theo bà Nguyễn Như Mai, việc ứng dụng AI hiệu quả trong phòng tin tức đòi hỏi một sự chuyển đổi tư duy sâu sắc và toàn diện, vượt ra ngoài những toan tính về mặt công nghệ đơn thuần.

Hãy hình dung về một tương lai, nơi phòng tin tức không chỉ là tập hợp của những bộ óc sáng tạo mà còn là một ‘trung tâm cộng tác thông minh’ giữa con người và AI. Để hiện thực hóa viễn cảnh này, tư duy chiến lược đóng vai trò như ‘bộ não chỉ huy’.

Thay vì chạy theo những trào lưu công nghệ nhất thời, các nhà lãnh đạo báo chí cần định hình rõ ràng mục tiêu ứng dụng AI, đảm bảo nó phục vụ một cách hiệu quả cho chiến lược nội dung cốt lõi, đáp ứng nhu cầu thông tin đa dạng của độc giả và hỗ trợ một mô hình kinh doanh bền vững.

Bà Nguyễn Như Mai nhấn mạnh: “Việc xác định rõ ‘AI sẽ giúp chúng ta làm gì tốt hơn, nhanh hơn và hiệu quả hơn’ là bước đi tiên quyết, tránh tình trạng đầu tư dàn trải và không mang lại giá trị thực sự”.

Bà Mai cho biết, hạ tầng công nghệ không chỉ là những thiết bị và phần mềm, mà phải là một ‘nền tảng số’ linh hoạt và mạnh mẽ, có khả năng ‘tiếp nhận’ và ‘xử lý’ ngôn ngữ của AI một cách trơn tru.

“Một hệ thống quản trị nội dung (CMS) thông minh, được thiết kế để tích hợp liền mạch với các công cụ AI, đồng thời đảm bảo an toàn tuyệt đối cho dữ liệu và vận hành hiệu quả khối lượng thông tin khổng lồ, sẽ là “bệ phóng” vững chắc cho sự hợp tác giữa nhà báo và AI”, chuyên gia nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ‘linh hồn’ của quá trình chuyển đổi này nằm ở chính đội ngũ làm báo. CEO Nguyễn Như Mai cho rằng, đào tạo nhân sự không đơn thuần là việc hướng dẫn sử dụng một vài công cụ AI, mà là một quá trình ‘nâng cấp’ toàn diện về kỹ năng số. Các phóng viên, biên tập viên cần được trang bị khả năng đọc hiểu dữ liệu, phân tích hành vi độc giả thông qua lăng kính AI, và quan trọng nhất là học cách kiểm soát và tinh chỉnh những nội dung được AI hỗ trợ tạo ra.

“Kỹ năng khai thác và làm chủ công nghệ AI sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong bộ kỹ năng của nhà báo hiện đại”, bà Mai nhận định.

Bên cạnh đó, vấn đề mang tính nền tảng, là việc thiết lập một ‘hệ giá trị đạo đức’ cho AI trong môi trường báo chí. Đây không chỉ là những quy tắc khô khan, mà là một cam kết sâu sắc về việc bảo vệ sự thật, tính chính xác và tinh thần nhân văn trong từng sản phẩm báo chí. “AI có thể là một công cụ mạnh mẽ, nhưng AI không thể và không nên thay thế nhà báo”, như bà Nguyễn Như Mai đã khẳng định.

Dù AI có thể tự động hóa nhiều công đoạn kỹ thuật, nhưng “những giá trị cốt lõi của báo chí – khả năng phân tích độc lập, phản biện xã hội, đặt câu hỏi đúng lúc và khai thác chiều sâu nhân bản của câu chuyện – vẫn là độc quyền của con người”, CEO Mai nói. “Nhà báo không chỉ ghi lại sự kiện, mà còn kể chuyện, soi sáng vấn đề và kết nối cộng đồng. Trực giác, sự nhạy cảm và đạo đức nghề nghiệp là những khả năng đặc biệt mà AI không thể mô phỏng”.

Tương lai của báo chí không phải là sự cạnh tranh giữa con người và máy móc, mà là một sự hợp tác thông minh, nơi nhà báo và AI cùng nhau khai thác sức mạnh của công nghệ để mở rộng khả năng sáng tạo và nâng cao trách nhiệm cao cả của nghề báo. Như bà Nguyễn Như Mai hình dung: “Chúng ta đang hướng tới một kỷ nguyên của ‘báo chí tăng cường’, nơi AI là một công cụ mạnh mẽ trong tay những nhà báo chuyên nghiệp và tận tâm”.