AI đang thay đổi ngành ngân hàng Việt Nam như thế nào? Góc nhìn từ chuyên gia Infobip

Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, việc các ngân hàng Việt Nam ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là xu hướng tạm thời mà đã trở thành bước đi tất yếu. Sự phát triển nhanh của AI đang tạo ra nhiều cơ hội nhưng đồng thời cũng đặt ra không ít thách thức về quản trị, an toàn và bảo mật dữ liệu trong lĩnh vực tài chính.

Chỉ sau ba năm kể từ khi công nghệ ChatGPT được giới thiệu, AI đã tác động sâu rộng tới nhiều ngành nghề như y tế, giáo dục và đặc biệt là tài chính – ngân hàng. Khách hàng hiện đại mong muốn các dịch vụ tài chính vừa nhanh chóng, an toàn, vừa mang lại trải nghiệm cá nhân hóa, tương tác tự nhiên và liền mạch. Điều này khiến các tổ chức tài chính tại Việt Nam phải đầu tư mạnh mẽ vào các giải pháp AI để tối ưu hóa vận hành và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Ứng dụng AI trong ngân hàng Việt Nam: Sự phát triển không thể đảo ngược

Tại Việt Nam, nhiều ngân hàng đã và đang khai thác AI ở nhiều cấp độ khác nhau. Một trong những ứng dụng phổ biến nhất là trợ lý ảo và chatbot có khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên, hoạt động 24/7, giúp khách hàng dễ dàng đặt câu hỏi, tra cứu thông tin hoặc thực hiện giao dịch trực tiếp trên ứng dụng ngân hàng hoặc các nền tảng nhắn tin như Zalo, Messenger hay WhatsApp mà không cần đến quầy giao dịch.

Ông Phạm Gia Dân, Giám đốc Phát triển Kinh doanh của Infobip Việt Nam – nền tảng truyền thông đám mây toàn cầu chia sẻ rằng AI đang được triển khai rộng rãi để tự động hóa các tác vụ lặp lại, xử lý dữ liệu lớn và hỗ trợ nghiệp vụ phức tạp. Các hệ thống như phê duyệt tín dụng, đánh giá hồ sơ vay, giới thiệu sản phẩm, hay trả lời các câu hỏi thường gặp đều đang được tự động hóa bằng AI.

Các ngân hàng lớn như Vietcombank, MBBank, Techcombank và VPBank đã sớm ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hoạt động của mình. Chẳng hạn, Vietcombank sử dụng AI kết hợp Big Data để tự động hóa quy trình phê duyệt tín dụng; MBBank phát triển công cụ tư vấn tài chính cá nhân dựa trên AI; Techcombank ứng dụng AI Scoring để đánh giá khả năng trả nợ; còn VPBank tích hợp Credit Scoring AI vào VPBank Neo nhằm tự động hóa việc xét duyệt khoản vay.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, AI không chỉ là công cụ hỗ trợ mà đang trở thành một động lực cốt lõi, góp phần định hình lại toàn bộ hoạt động của ngành. Việc ứng dụng AI giúp các ngân hàng tối ưu năng suất lao động, tiết kiệm chi phí, giảm sai sót và nâng cao độ an toàn của hệ thống tài chính.

Rủi ro đạo đức và dữ liệu trong hành trình Chuyển đổi AI

Dù mang lại nhiều lợi ích, việc triển khai AI cũng tiềm ẩn không ít rủi ro, đặc biệt trong lĩnh vực ngân hàng – nơi dữ liệu khách hàng là tài sản quan trọng nhất. Nếu không được quản trị tốt, những mặt trái của AI có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Ông Phạm Gia Dân nhấn mạnh rằng bảo vệ dữ liệu cá nhân là yếu tố tiên quyết khi mở rộng ứng dụng AI trong hệ thống ngân hàng. Vì các mô hình AI dựa vào lượng lớn dữ liệu khách hàng để huấn luyện, nếu việc mã hóa hoặc bảo vệ dữ liệu không đủ chặt chẽ, nguy cơ bị rò rỉ hoặc đánh cắp thông tin là rất cao, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và an toàn tài chính của tổ chức.

Bên cạnh đó, vấn đề tính toàn vẹn dữ liệu cũng cần được đặc biệt chú trọng. Hacker có thể thao túng dữ liệu đầu vào, khiến hệ thống AI đưa ra kết quả sai lệch, ví dụ như phê duyệt các khoản vay gian lận hoặc đánh giá tín dụng không chính xác. Nếu dữ liệu huấn luyện không đầy đủ hoặc bị thiên lệch, các quyết định tài chính của AI có thể trở nên thiếu công bằng và sai lệch.

Để hạn chế rủi ro, các tổ chức tài chính cần xây dựng quy trình bảo mật nghiêm ngặt, đảm bảo mã hóa dữ liệu ở cấp độ doanh nghiệp, lưu trữ thông tin trong phạm vi pháp lý được quy định và có khả năng kiểm toán định kỳ. Infobip đã áp dụng nguyên tắc này trong toàn bộ hệ thống, nhằm giúp các ngân hàng duy trì niềm tin của khách hàng trong quá trình chuyển đổi số.

Giải pháp để ngân hàng Việt Nam ứng dụng AI hiệu quả và an toàn

Nhằm hỗ trợ các tổ chức và doanh nghiệp trong quá trình triển khai trí tuệ nhân tạo, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Chiến lược quốc gia về AI và Quốc hội đã thông qua một loạt văn bản pháp lý liên quan. Nổi bật là Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2025 – văn bản quy định rõ các nguyên tắc trong việc xử lý dữ liệu khi áp dụng công nghệ AI, cùng với Luật Công nghiệp công nghệ số 2025, trong đó có một chương riêng về hướng dẫn sử dụng AI an toàn và minh bạch.

Ông Hoàng Minh Tiến, Trưởng phòng Quản lý chính sách và chuyển đổi số (Cục Công nghệ thông tin, Ngân hàng Nhà nước), cho rằng khung pháp lý mới này là nền tảng quan trọng để các ngân hàng triển khai AI một cách có định hướng. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng việc ứng dụng AI cần có quy trình giám sát và kiểm soát chặt chẽ để tránh các rủi ro tiềm ẩn.

Song song với đó, các ngân hàng nên tìm kiếm đối tác công nghệ có kinh nghiệm trong lĩnh vực truyền thông và tự động hóa để tối ưu chi phí và đảm bảo hiệu quả. Infobip – với hơn 16 năm hoạt động trong lĩnh vực truyền thông đám mây – là một trong những nền tảng được nhiều ngân hàng lựa chọn, giúp họ xây dựng hành trình khách hàng cá nhân hóa toàn diện, từ khâu tiếp cận đến chăm sóc sau dịch vụ.