Trong lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát xít của Trung Quốc sáng 3.9, xuất hiện nhiều phương tiện không người lái ứng dụng AI (Trí tuệ nhân tạo), vũ khí laser và tên lửa tối tân, cho thấy cuộc chạy đua vũ trang được thúc đẩy bởi những tiến bộ khoa học và công nghệ.
AI, quang học, vật lý và công nghệ thông tin đã nhấn mạnh cách mà những sự đổi mới sẽ định hình lại chiến tranh hiện đại, mở đường cho các hệ thống thông minh trong tương lai.
“Cuộc duyệt binh có sự tham gia của các hệ thống không người lái thông minh, đơn vị tác chiến dưới nước, lực lượng mạng và điện tử, cùng vũ khí siêu vượt âm, làm nổi bật năng lực ngày càng tăng của Quân Giải phóng Nhân dân (PLA) trong việc khai thác công nghệ mới nổi, thích ứng với đặc tính thay đổi của chiến tranh và giành ưu thế trong các xung đột tương lai”, ông Dong Yongzai, nhà nghiên cứu tại trung tâm thuộc Học viện Khoa học Quân sự Bắc Kinh, cho biết.
Trang thiết bị và phương tiện áp dụng AI
Cuộc duyệt binh giới thiệu nhiều loại khí tài không người lái ứng dụng AI. Khối đội hình tác chiến trên bộ trình diễn các phương tiện có thể thực hiện trinh sát, tấn công, gỡ mìn, tháo gỡ bom và hỗ trợ phân đội, theo Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV).


Ngoài những nhiệm vụ truyền thống này, các xe tăng không người lái có thể hoạt động theo đội hình cùng với robot chó. Các phương tiện tác chiến nhỏ chạy trên mọi địa hình thậm chí có thể phóng drone (máy bay không người lái), cho phép phối hợp các hoạt động trên không và trên mặt đất.
Đội hình hàng hải có các phương tiện không người lái dưới nước và trên mặt nước mới, cùng các hệ thống rải thủy lôi dưới nước. Các hệ thống này cho phép triển khai bí mật, phong tỏa, tự động nhận dạng mục tiêu và tấn công theo nhóm.
CCTV cho biết các máy bay không người lái trinh sát và tấn công trên không, máy bay không người lái cánh cố định, máy bay chiến đấu trên không và máy bay trực thăng trên tàu chiến mới có khả năng tấn công tàng hình, bao phủ diện rộng và phối hợp tự động, đang “định nghĩa lại tương lai của chiến tranh trên không”.
Máy bay không người lái cánh cố định là một loại drone có thiết kế giống máy bay truyền thống với cánh cố định để tạo lực nâng khí động. Chúng được sử dụng cho các nhiệm vụ trên không như trinh sát, giám sát, chụp ảnh, kiểm tra và vận chuyển hàng hóa, với khả năng bay xa và mang tải trọng nặng hơn so với những loại drone cánh quạt.
Trong một phim tài liệu của CCTV, drone WZ-10 và WZ-7 phối hợp làm nhiệm vụ: Một chiếc thực hiện trinh sát khu vực rộng để định vị ban đầu, còn chiếc kia xác định mục tiêu để tấn công.
Ngoài ra, các drone yểm trợ có thể bám theo máy bay chiến đấu (tiêm kích) tàng hình để trinh sát, đóng vai trò mồi nhử, thực hiện gây nhiễu điện tử và mang vũ khí, mở rộng đáng kể năng lực tác chiến của tiêm kích. Công nghệ như vậy trở nên khả thi nhờ sự hỗ trợ từ cả phần cứng lẫn thuật toán, trong đó chip điều khiển bay, hệ thống pin, camera, radar và cảm biến khác nâng cao khả năng tác chiến.
Nhờ thuật toán AI, drone có thể xử lý lượng dữ liệu khổng lồ theo thời gian thực, đưa ra quyết định chính xác và thực hiện nhiệm vụ tự động.
Vũ khí laser
Vũ khí laser trên tàu chiến trình diễn trong duyệt binh được thiết kế cho tấn công chính xác và duy trì tác chiến, có thể phối hợp với các hệ thống phòng không khác. Hệ thống chống drone gắn trên xe bọc thép, xe tải quân sự và xe địa hình, lần đầu xuất hiện thông qua cuộc duyệt binh này, gồm cả một hệ thống laser cỡ nhỏ.
Bình luận viên Wei Dongxu thuộc CCTV cho biết vũ khí laser này có thể vô hiệu hóa ngay lập tức các mục tiêu bay thấp, chậm và nhỏ; thực hiện nhiều đòn tấn công nhanh, tăng hiệu quả và giảm chi phí đạn dược.
Hệ thống laser gây sát thương bằng cách tạo ra chùm năng lượng cao. Các nhà khoa học Trung Quốc hiện đã tìm ra cách loại bỏ nhiệt lượng có hại của tia laser; vận hành vũ khí laser trong môi trường nóng mà không cần hệ thống làm mát; chế tạo vật liệu quang học mới cho vũ khí laser công suất cao.

Những tiến bộ này đạt được nhờ sự phát triển trong các lĩnh vực như quang học, khoa học vật liệu và quản lý nhiệt.
Hiện tại, phần lớn hệ thống vũ khí laser dựa trên laser bán dẫn. Theo báo cáo của Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, trước năm 2019, Mỹ và Đức gần như độc quyền thị trường chip laser bán dẫn công suất cao, chiếm hơn 90% thị phần.
Song những năm gần đây, Trung Quốc đã thúc đẩy hợp tác giữa công nghiệp – đại học – nghiên cứu để tập trung vào các công nghệ then chốt, như chip laser bán dẫn độ sáng cao, công suất lớn và sản phẩm laser tiên tiến.
Các công ty chip laser Trung Quốc như Suzhou Everbright Photonics và Wuhan BD Laser Technology đã vươn lên dẫn đầu ở một số lĩnh vực công nghệ chuyên biệt.
Loạt tên lửa tối tân
Tên lửa hành trình, tên lửa siêu vượt âm và tên lửa hạt nhân đã được trình diễn tại lễ duyệt binh ở Quảng Trường Thiên An Môn 3.9.
Trong loạt tên lửa hành trình, Trung Quốc công bố CJ-20A, YJ-18C và CJ-1000 có khả năng tấn công chính xác tầm xa và răn đe đa miền.
Với tên lửa siêu vượt âm, YJ-19, YJ-21, DF-17 và DF-26D nổi bật với khả năng xuyên thủng phòng thủ và tấn công mục tiêu chính xác cao. Trong đó, YJ-19 là tên lửa hành trình siêu vượt âm động cơ scramjet đầu tiên của Trung Quốc.

Scramjet (phản lực tĩnh dòng với buồng đốt siêu âm) là loại động cơ phản lực hút khí từ khí quyển, được thiết kế đặc biệt để hoạt động ở tốc độ siêu vượt âm. Siêu vượt âm là thuật ngữ dùng để chỉ tốc độ bay lớn hơn Mach 5 (tức gấp 5 lần tốc độ âm thanh).
Mach là đơn vị so sánh tốc độ với vận tốc âm thanh trong không khí (khoảng 343 m/giây ở mực nước biển). Mach 5 tương đương khoảng 6.125 km/giờ.
Ở tốc độ siêu vượt âm, khí quyển xung quanh bị nén và nóng lên cực độ, tạo ra các hiện tượng đặc biệt như plasma bao quanh vật thể, gây nhiễu sóng vô tuyến và đặt ra nhiều thách thức cho thiết kế khí động học, vật liệu chịu nhiệt, cũng như hệ thống dẫn đường.
Tên lửa hạt nhân đáng chú ý nhất là DF-5C. Đây là tên lửa đạn đạo liên lục địa nhiên liệu lỏng, có tầm bắn tấn công toàn cầu, theo CCTV.
Tên lửa là kết tinh của thành tựu nghiên cứu đa ngành. Việc nghiên cứu đặc tính vật lý của không khí ở tốc độ cực cao cần tới hạ tầng như hầm gió. Các loại cảm biến mới cần thiết để hoàn thiện khả năng điều khiển và ổn định, cũng như hệ thống bảo vệ nhiệt dựa trên nghiên cứu vật liệu cơ bản.
Tác chiến thông tin
Ba đội hình trang bị tác chiến thông tin – chiến tranh mạng, đối kháng điện tử và bảo đảm thông tin, cũng xuất hiện tại Quảng trường Thiên An Môn.
Đội hình chiến tranh mạng trình diễn trang bị phục vụ chỉ huy, kiểm soát, trinh sát, cảm biến và tác chiến mạng – điện tử.
Thiết bị đối kháng điện tử do Trung Quốc tự phát triển có thể cắt đứt mạng lưới của đối phương, phá vỡ chuỗi kỹ thuật số, đồng thời cung cấp khả năng phòng thủ và phản công trên không-vũ trụ.
Đội hình bảo đảm thông tin, gồm điện toán đám mây, trí tuệ số, mạng lưới không-bộ và hệ thống thông tin tích hợp, có thể nhanh chóng thiết lập các hệ thống mạng mới để hỗ trợ tác chiến hiệp đồng.

Tác chiến hiệp đồng là hình thức tác chiến có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều lực lượng, binh chủng, hoặc phương tiện khác nhau để cùng thực hiện một nhiệm vụ chiến đấu thống nhất.
Những năm gần đây, Trung Quốc đã đạt bước tiến lớn trong việc làm chủ công nghệ tấn công – phòng thủ mạng thông qua khoa học máy tính và mật mã học, đồng thời học cách sử dụng đối kháng điện tử để tạo ra, truyền và gây nhiễu sóng điện từ.
Trung Quốc trỗi dậy như một cường quốc khoa học
Nghiên cứu vật lý đã đặt nền móng cho sự trỗi dậy của Trung Quốc như một cường quốc khoa học và tăng cường sức mạnh quân sự trong các lĩnh vực như quang học, radar, truyền thông.
Nature Index công bố hồi tháng 2 rằng Trung Quốc hiện là nơi đặt trụ sở của 8 trong số 10 tổ chức hàng đầu thế giới về nghiên cứu vật lý chất lượng cao.
Nature Index là hệ thống xếp hạng và cơ sở dữ liệu khoa học do tạp chí nổi tiếng Nature phát triển. Mục đích là đo lường và theo dõi hiệu quả nghiên cứu khoa học của các quốc gia, trường đại học, viện nghiên cứu và tổ chức trên toàn cầu.
Trung Quốc cũng tiếp tục tăng sản lượng nghiên cứu trong việc phát triển các vật liệu, linh kiện mới như pin và vũ khí như thuốc nổ.
Hồi tháng 3, Nature Index cho biết các trường đại học Trung Quốc nắm giữ toàn bộ 20 vị trí hàng đầu thế giới trong lĩnh vực hóa học.
https%3A%2F%2F1thegioi.vn%2Fai-laser-va-cac-cong-nghe-quan-su-dang-so-cua-trung-quoc-o-le-duyet-binh-237043.html