Chưa kịp gõ chữ, trí tuệ nhân tạo đã đoán xong món bạn muốn mua

Cuộc đua ứng dụng AI: Lợi thế sống còn trong TMĐT

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra một cuộc cách mạng âm thầm nhưng mạnh mẽ trong ngành thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam. Không còn dừng lại ở vai trò phụ trợ, AI đang trở thành trụ cột vận hành của nhiều nền tảng, từ khâu tiếp thị, chăm sóc khách hàng đến hậu cần và phòng chống gian lận. Trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt, AI đang là yếu tố quyết định giữa việc bứt phá hay bị tụt lại phía sau.

Theo báo cáo mới nhất từ Lazada và Kantar, Việt Nam là một trong hai quốc gia tại Đông Nam Á có tỷ lệ ứng dụng AI vào TMĐT cao nhất khu vực, đạt 42%. Con số này phản ánh sự thay đổi về nhận thức: AI không còn là xu hướng tương lai, mà đã trở thành công cụ cạnh tranh hiện tại, đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng kỳ vọng vào trải nghiệm mua sắm cá nhân hóa, tiện lợi và tức thời.

Các nền tảng lớn như Shopee, Lazada và TikTok Shop đều đang tận dụng AI để tái định hình hành vi tiêu dùng. Shopee ứng dụng hệ thống phân tích hành vi theo thời gian thực để gợi ý sản phẩm, tùy chỉnh giao diện và chương trình khuyến mãi riêng cho từng người dùng, qua đó giúp tăng doanh thu trung bình khoảng 15% trong năm 2024.

Trong khi đó, TikTok Shop lại thể hiện ưu thế vượt trội nhờ tích hợp AI vào hệ sinh thái nội dung video. Nền tảng này không chỉ cá nhân hóa sản phẩm hiển thị, mà còn tối ưu hóa thời gian livestream, gợi ý từ khóa hiệu quả cho người bán và dự đoán xác suất chuyển đổi đơn hàng dựa trên hành vi lướt và tương tác. Nhờ đó, doanh thu TikTok Shop trong quý I/2025 tăng vọt tới 113,8%, nâng thị phần TMĐT từ 23% lên 35%.

AI trong vận hành: Không chỉ tiếp thị mà là tự động hóa toàn bộ chuỗi

Tác động của AI không dừng lại ở mặt trận người dùng. Ở tầng vận hành, các doanh nghiệp TMĐT đang sử dụng AI để quản lý tồn kho thông minh, dự báo nhu cầu theo mùa vụ, điều phối đơn hàng tự động và thậm chí đánh giá độ tin cậy người bán. Nhờ khả năng xử lý dữ liệu lớn và học sâu, AI giúp phát hiện các giao dịch gian lận nhanh hơn và chính xác hơn con người.

Đặc biệt trong giai đoạn bùng nổ của các chiến dịch bán hàng lớn, hệ thống AI có thể giúp doanh nghiệp chống “cháy hàng”, phân phối hàng hóa hiệu quả hơn và giảm thiểu rủi ro giao hàng chậm – những yếu tố then chốt để giữ chân khách hàng trong thị trường cạnh tranh cao.

Tuy nhiên, việc tận dụng AI không phải là điều dễ dàng với mọi doanh nghiệp. Trong khi các nền tảng lớn đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ, nhiều nhà bán lẻ nhỏ vẫn chưa theo kịp nhịp phát triển, phần do thiếu kỹ năng phân tích dữ liệu, phần do tâm lý e ngại chi phí đầu tư. Mặc dù các nền tảng đã cung cấp các công cụ AI “có sẵn” như chatbot, phân tích hiệu suất bán hàng…, nhưng việc sử dụng hiệu quả đòi hỏi tư duy chiến lược rõ ràng và năng lực triển khai cụ thể.

AI càng thông minh, dữ liệu càng là vấn đề nhạy cảm. Doanh nghiệp TMĐT buộc phải đối mặt với áp lực bảo vệ thông tin cá nhân người dùng khi sử dụng công nghệ AI trong phân tích hành vi. Các quy định về quyền riêng tư đang ngày càng được siết chặt, và bất kỳ sai sót nào cũng có thể gây phản ứng ngược từ người tiêu dùng.