Cơ hội tái định hình thị trường từ xu hướng thương mại xã hội

Ông Tạ Hoài Nam – Giám đốc Thương mại xã hội, Tập đoàn Novaon đưa ra dẫn chứng, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, doanh thu thương mại điện tử tại Việt Nam tăng trưởng 41,52%, vượt xa mục tiêu 25% đề ra cho cả năm 2024. Con số “ấn tượng chưa từng có” này cho thấy sức bật mạnh mẽ của kinh tế số, đồng thời khẳng định rằng việc hiểu đúng và khai thác hiệu quả thương mại xã hội sẽ giúp doanh nghiệp bứt phá.

Ông Nam cho rằng sức hấp dẫn của thương mại xã hội đến từ ba yếu tố then chốt. Trước hết, đây là kênh giúp doanh nghiệp tiếp cận tới 70% khách hàng di động, những người ban đầu chỉ lên mạng xã hội để giải trí, chưa hề có ý định mua sắm, nhưng lại dễ dàng bị thuyết phục bởi nội dung sáng tạo và từ đó nảy sinh nhu cầu tiêu dùng. Nếu bỏ qua kênh này, doanh nghiệp coi như đã đánh mất một kho khách hàng tiềm năng khổng lồ.

Thứ hai, xu hướng “mua sắm kết hợp giải trí” đã được kiểm chứng tại nhiều thị trường lớn như Trung Quốc, Ấn Độ, Singapore, Mỹ và châu Âu, nơi người dùng sẵn sàng chốt đơn ngay trong lúc đang thưởng thức nội dung. Ở Việt Nam, chỉ trong hai năm qua, mô hình này cũng phát triển mạnh mẽ, mở ra “đại lộ” mới để doanh nghiệp tiếp cận người tiêu dùng.

Cuối cùng, điểm khác biệt lớn nhất của thương mại xã hội là mang lại trải nghiệm mua sắm liền mạch, không gián đoạn. Thay vì phải trải qua nhiều công đoạn như trước, từ xem quảng cáo, truy cập website, rồi thực hiện thanh toán rườm rà, nay khách hàng có thể vừa xem nội dung, vừa tương tác, mua hàng và thanh toán ngay trên cùng một nền tảng.

“Chính sự thuận tiện này đã kích thích nhu cầu tiêu dùng tức thì và nâng tỷ lệ chốt đơn lên mức vượt trội so với các kênh khác”, ông Nam chia sẻ.

Theo ông Nam, thương mại xã hội không chỉ đơn thuần là một kênh bán hàng, mà còn là đòn bẩy chiến lược giúp doanh nghiệp tái định hình cách tiếp cận thị trường. Trước hết, mô hình này đã xóa nhòa khoảng cách giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng khi cho phép doanh nghiệp chuyển dịch linh hoạt từ quan hệ doanh nghiệp – doanh nghiệp sang mô hình kết hợp doanh nghiệp – nhà phân phối – người tiêu dùng, đưa sản phẩm trực tiếp đến tay khách hàng. Không hiếm những trường hợp lãnh đạo tập đoàn, thậm chí chủ tịch công ty bất động sản trực tiếp phát sóng bán hàng và tư vấn cho người mua, khiến khoảng cách giữa “ông chủ” và khách hàng chưa bao giờ gần đến thế.

Bên cạnh đó, thương mại xã hội còn giúp doanh nghiệp gia tăng khả năng kiểm soát truyền thông và thấu hiểu thị trường, bởi thông qua phát trực tiếp, video ngắn hay các bình luận, họ nhận được phản hồi tức thì từ người tiêu dùng – nguồn dữ liệu quý giá để ban lãnh đạo kịp thời điều chỉnh chiến lược.

Tuy nhiên, việc chậm chân có thể khiến doanh nghiệp mất thị phần vào tay đối thủ. Ông Nam dẫn chứng, chỉ trong vòng 18 tháng, một thương hiệu giấy ăn mới, không có lợi thế cạnh tranh, đã đạt doanh thu ngang bằng các thương hiệu tồn tại 10-20 năm nhờ khai thác TikTok Shop. Sự chậm trễ đồng nghĩa với việc nhường lại “sân chơi” cho các đối thủ trẻ, nhanh nhạy hơn.

Không chỉ vậy, các hệ thống bán lẻ truyền thống cũng đối mặt thách thức lớn khi người tiêu dùng dần từ bỏ thói quen mua sắm tại siêu thị trực tiếp để chuyển sang trực tuyến. Để thích ứng, nhiều doanh nghiệp hàng tiêu dùng nhanh và chăm sóc sức khỏe đã chủ động biến cửa hàng trực tiếp thành phòng phát sóng bán hàng, tận dụng đội ngũ nhân viên hiện có để tiếp cận khách hàng trực tuyến, vừa tiết kiệm chi phí, vừa mở rộng kênh bán hiệu quả.

Để thành công trong thương mại xã hội, ông Nam cho rằng chìa khoá nằm ở việc doanh nghiệp biết tận dụng hạ tầng sẵn có kết hợp với xu hướng mới. Ông chia sẻ có ba giải pháp then chốt. Trước hết là hợp tác với lực lượng sáng tạo nội dung. Khi mỗi ngày có tới 30.000 nhà sáng tạo sản xuất video trên mạng xã hội, chỉ cần phối hợp với 5.000-10.000 người ảnh hưởng nhỏ trong một tháng, thương hiệu đã có thể phủ sóng tới hàng triệu khách hàng với chi phí hợp lý.

Tiếp theo là ứng dụng công nghệ tạo video bằng Trí tuệ nhân tạo. Đây là vốn đang ngày càng phổ biến với hàng chục công cụ hỗ trợ quảng bá thương hiệu và giới thiệu sản phẩm, song ông Nam lưu ý doanh nghiệp nên xây dựng kênh vệ tinh riêng cho dạng video này để không ảnh hưởng tới hệ thống kênh chính.

Cuối cùng là tận dụng phát trực tiếp trên các nền tảng như một “cửa hàng số”, biến showroom hay cửa hàng hiện hữu thành không gian bán hàng trực tuyến, nơi nhân viên vừa phục vụ khách tại chỗ vừa tư vấn, chốt đơn với khách hàng trực tuyến, cách làm vừa tối ưu nguồn lực, vừa mở ra cơ hội doanh thu mới.

Theo PGS.TS. Nguyễn Quốc Thịnh – chuyên gia xây dựng thương hiệu (Trường Đại học Thương mại), để thương mại xã hội phát triển bền vững, doanh nghiệp cần có cách tiếp cận toàn diện hơn trong tiếp thị, tiêu dùng và quản lý tài sản trí tuệ. Ông nhấn mạnh, yếu tố “niềm tin” và “chất lượng” là chìa khóa thúc đẩy tiêu dùng bền vững. Việc người dân vẫn gửi tiết kiệm nhiều dù lãi suất thấp, hoặc tìm kênh đầu tư tài chính để bảo toàn vốn, phản ánh phần nào sự thiếu niềm tin vào thị trường và thu nhập trong tương lai.

Trong khi đó, doanh nghiệp Việt còn phải đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ quốc tế về tiêu chuẩn chất lượng, quy trình xanh và năng lực đổi mới sáng tạo. Bối cảnh này càng cấp thiết hơn khi Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đã xác định: chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và phát triển khoa học – công nghệ là đột phá chiến lược, trong đó lĩnh vực thương mại và tiêu dùng đóng vai trò quan trọng.