Công trình nghiên cứu của giảng viên PTIT hỗ trợ quản lý gỗ xuất nhập khẩu – Học viện Công nghệ Bưu Chính Viễn Thông – PTIT

Trong bối cảnh ngành lâm nghiệp Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi số, việc quản lý nguồn gốc và chủng loại gỗ đóng vai trò quan trọng trong minh bạch hóa chuỗi cung ứng, phòng chống buôn bán gỗ bất hợp pháp và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Mới đây, ứng dụng WoodID – công cụ nhận diện nhanh loài gỗ bằng Trí tuệ nhân tạo – đã chính thức ra mắt, mở ra bước tiến mới trong công tác quản lý nhà nước và hỗ trợ doanh nghiệp.

Đáng chú ý, PGS.TS Nguyễn Trọng Khánh, Trưởng bộ môn Hệ thống thông tin 1, Khoa Công nghệ Thông tin, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (PTIT), cùng nhóm nghiên cứu, đã tham gia ngay từ giai đoạn đầu: từ việc đề xuất công nghệ, phát triển giải pháp nhận diện, tối ưu mô hình AI cho tới hoàn thiện ứng dụng.

PGS.TS Nguyễn Trọng Khánh giới thiệu ứng dụng tại Diễn đàn “Đảm bảo nguyên liệu gỗ hợp pháp hướng tới phát triển lâm nghiệp bền vững tại Việt Nam”

WoodID là ứng dụng AI đầu tiên tại Việt Nam cho phép nhận diện gỗ nhanh chóng, chính xác 260 loài gỗ thường nhập khẩu vào Việt Nam, giúp ngành gỗ Việt Nam vững bước vào thị trường EU và Mỹ. Ứng dụng được xây dựng bởi Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức, Viện Khoa học Lâm Nghiệp Việt Nam, và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông. Ứng dụng đã được thử nghiệm tại Việt Nam, Bỉ và Ghana.

Điểm đặc biệt của WoodID là khả năng tích hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo tại biên với dữ liệu gỗ chuẩn hóa quốc tế, nhờ đó kết quả nhận diện không chỉ phục vụ cho công tác quản lý trong nước mà còn đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường xuất khẩu. Việc được thử nghiệm thành công tại Việt Nam, Bỉ và Ghana cho thấy tính ứng dụng rộng rãi và độ tin cậy của hệ thống, góp phần khẳng định vị thế của Việt Nam trong nỗ lực xây dựng ngành lâm nghiệp minh bạch, bền vững và hội nhập sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ứng dụng WoodID được giới thiệu và trình diễn tại Triển lãm về thành tựu nổi bật của ngành giáo dục – đào tạo, ngày 16/9.

Từ nhiều ngày giám định đến chưa đầy một giây

Trước đây, để xác minh loài gỗ, cán bộ hải quan thường phải gửi mẫu đi giám định, tốn nhiều ngày và chi phí cao. Giờ đây, với WoodID, chỉ cần chưa đến 1 giây, hệ thống có thể đưa ra kết quả nhận diện với độ chính xác cao. Từ đó, cán bộ hải quan tại cửa khẩu có thể nhanh chóng có được cái nhìn tổng quan về lô gỗ xuất/nhập khẩu. Thậm chí, cán bộ kiểm lâm đi rừng, ngay cả khi không có kết nối internet, cũng có thể biết chính xác đó là loài gỗ gì. Ngoài ra, ứng dụng được thiết kế thân thiện, dễ tiếp cận cho phép cán bộ không có kiến thức chuyên sâu về lâm nghiệp vẫn có thể thao tác dễ dàng.

Nghiên cứu tiên phong, ứng dụng thực tiễn

WoodID được xây dựng dựa trên cơ sở dữ liệu gồm 260 loài gỗ thường nhập khẩu vào Việt Nam, trong đó có nhiều loài quý hiếm theo danh mục CITES. Mỗi mẫu gỗ được chụp hàng trăm ảnh từ nhiều góc độ, phân tích bằng công nghệ hiện đại kết hợp với thuật toán học máy để đảm bảo độ tin cậy. Nhóm nghiên cứu của PGS.TS Nguyễn Trọng Khánh đã tập trung vào các khâu: Tích hợp và huấn luyện mô hình AI nhận dạng ảnh gỗ; Tối ưu hóa tốc độ xử lý để kết quả trả về gần như tức thì; Thiết kế ứng dụng di động, dễ sử dụng, phù hợp cả trong môi trường làm việc thực địa không có internet.

Góp phần thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị

Việc đưa AI vào quản lý lâm nghiệp không chỉ hỗ trợ các cơ quan chức năng trong công tác quản lý, mà còn góp phần nâng cao tính minh bạch, tạo niềm tin với các thị trường xuất khẩu gỗ lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản.

PGS.TS Nguyễn Trọng Khánh chia sẻ: “Chúng tôi rất vinh dự được đóng góp một phần nhỏ bé để đưa công nghệ AI phục vụ trực tiếp cho công tác quản lý nhà nước. Hy vọng ứng dụng này sẽ hỗ trợ tốt hơn cho các cán bộ Kiểm lâm, Hải quan và doanh nghiệp, đúng với tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.”

Hướng tới mở rộng và nâng cao

Trong thời gian tới, nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan quản lý và đối tác quốc tế để mở rộng cơ sở dữ liệu gỗ, nâng cao khả năng nhận diện và ứng dụng WoodID trong thực tế. Đây là minh chứng cho vai trò tiên phong của các cơ sở đào tạo, nghiên cứu như PTIT trong việc gắn kết công nghệ với nhu cầu thực tiễn, phục vụ phát triển bền vững.