ĐỔI MỚI PHƯƠNG THỨC ĐẤU TRANH PHẢN BÁC CÁC QUAN ĐIỂM SAI TRÁI TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG TRONG BỐI CẢNH TRÍ TUỆ NHÂN TẠO VÀ CÔNG NGHỆ SỐ PHÁT TRIỂN THẦN TỐC

Kỳ 1. BÙNG NỔ KỶ NGUYÊN SỐ – CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC

1. BÙNG NỔ KỶ NGUYÊN SỐ

Thế kỷ XXI – Kỷ nguyên của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang chứng kiến một sự chuyển mình chưa từng có của nhân loại trước làn sóng công nghệ số lan tỏa sâu rộng trên mọi lĩnh vực. Với tốc độ phát triển vượt khỏi mọi dự đoán, các thành tựu của Trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật không chỉ dừng lại ở việc hiện đại hóa quy trình sản xuất, quản trị kinh tế, đổi mới mô hình giáo dục hay nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe. Cuộc cách mạng số đang định hình lại toàn diện cách con người tiếp cận tri thức, hình thành nhận thức và ứng xử trong đời sống xã hội. Thông qua đó tác động trực tiếp đến việc định hình tư tưởng và nhận biết giá trị, nuôi dưỡng niềm tin và hun đúc lý tưởng sống của mỗi cá nhân.

Công nghệ số đang trở thành một công cụ mạnh mẽ để lan tỏa những giá trị nhân văn, kết nối con người trên phạm vi toàn cầu và khơi dậy những nguồn cảm hứng tích cực trong đời sống xã hội. Từ những nền tảng truyền thông số, mạng xã hội đến các ứng dụng trí tuệ nhân tạo thế giới đang chứng kiến một sự cộng hưởng chưa từng có giữa công nghệ và các giá trị nhân văn tốt đẹp. Lòng nhân ái, sự sẻ chia, tinh thần trách nhiệm cộng đồng, khát vọng vươn lên, ý chí dũng cảm… đang được khơi dậy và lan tỏa nhanh chóng, vượt qua mọi khoảng cách về địa lý, ngôn ngữ và khác biệt văn hóa. Chính sự kết nối số ấy đã mở ra cơ hội mới để các giá trị chân – thiện – mỹ không chỉ được bảo tồn mà còn được nhân lên trong hình thức truyền tải hiện đại, hấp dẫn, dễ tiếp cận hơn với mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là giới trẻ.

Song song với những giá trị tích cực mà công nghệ số đem lại, một mặt trận đầy rẫy những hiểm họa cũng đang hình thành, nơi các thách thức, thủ đoạn của các thế lực thù địch ngày càng tinh vi, đa dạng và phức tạp hơn bao giờ hết. Đặc điểm lan truyền tức thời, phi biên giới, ẩn danh và khó kiểm soát của không gian mạng và trí thông minh cùng những ưu việt bất ngờ của trí tuệ nhân tạo AI đang bị các thế lực thù địch, phản động và phần tử cơ hội chính trị triệt để lợi dụng như một công cụ chiến lược để phá hoại từ bên trong. Thông qua các nền tảng mạng xã hội, website, blog cá nhân, các kênh truyền thông giả danh phản biện, chúng liên tục tung ra các luồng thông tin sai lệch, xuyên tạc lịch sử, bóp méo sự thật, bôi nhọ hình ảnh lãnh tụ, kích động tư tưởng ly khai, tư hữu hóa, phi chính trị hóa lực lượng vũ trang và gieo rắc tâm lý bất mãn trong xã hội.

Trong bối cảnh các thế lực thù địch đang đẩy mạnh hoạt động chống phá trên không gian mạng với quy mô lớn, ứng dụng triệt để AI với các thủ đoạn tinh vi và tốc độ lan truyền chưa từng có, việc đổi mới phương thức đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, phản động không chỉ là yêu cầu cấp thiết, mà còn là vấn đề có ý nghĩa chiến lược và sống còn đối với sự nghiệp bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Đây không đơn thuần là nhiệm vụ của riêng cơ quan tuyên giáo hay lực lượng chuyên trách, mà phải trở thành trách nhiệm của toàn xã hội trong kỷ nguyên số. Nhanh chóng, kịp thời đổi mới tư duy, phương pháp và công cụ phản bác mạng không chỉ là một yêu cầu cấp thiết, mà còn là điều kiện sống còn để giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ niềm tin của nhân dân, định hướng dư luận xã hội đúng đắn, kịp thời, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân và tạo dựng nền tảng phát triển bền vững.

1. NHẬN DIỆN NHỮNG VẤN ĐỀ MỚI TRONG THỜI ĐẠI CÔNG NGHỆ SỐ VÀ AI

Không gian mạng ngày nay không còn đơn thuần là nơi chia sẻ thông tin, mà đã trở thành một mặt trận đấu tranh tư tưởng với những đặc điểm hoàn toàn khác biệt so với phương thức truyền thông truyền thống. Khác với các phương thức truyền thông truyền thống – vốn chịu sự kiểm duyệt, kiểm soát chặt chẽ về nội dung, thời gian và kênh phát hành – thì không gian mạng, đặc biệt là mạng xã hội và các nền tảng số xuyên biên giới, lại vận hành trong môi trường gần như không có ranh giới, tốc độ lan truyền gần như tức thời, mức độ tương tác không giới hạn, và độ ẩn danh khiến việc truy vết nguồn phát tán trở nên vô cùng khó khăn.

Nếu như trước đây, để lan truyền một thông điệp mang nội dung phản động hoặc xuyên tạc, các thế lực thù địch cần cả một hệ thống tổ chức, nguồn lực, phương tiện kỹ thuật và thời gian chuẩn bị kéo dài, thì ngày nay, chỉ với một dòng mã lệnh, một tài khoản ảo, hoặc một chatbot tích hợp trí tuệ nhân tạo, chúng có thể tạo ra và lan tỏa thông tin xấu độc đến hàng triệu người dùng trong vòng vài giây. Đây chính là “sự đảo chiều cán cân” trong mặt trận tư tưởng hiện đại, khi công nghệ không chỉ là phương tiện truyền dẫn, mà đã trở thành công cụ tạo lập và thao túng nội dung.

Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là các công cụ tạo nội dung sinh động (AI-generated content), đang làm thay đổi một cách căn bản phương thức và cục diện của cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng. Không còn là thời kỳ mà những luận điệu xuyên tạc xuất hiện dưới hình thức thô sơ, ngôn từ lộ liễu, dễ nhận diện và phản bác. Ngày nay, các thế lực thù địch, phản động và cơ hội chính trị có thể khai thác năng lực của AI để tạo ra những sản phẩm tuyên truyền mang dáng dấp học thuật, được sắp xếp logic, sử dụng lối hành văn mạch lạc, thậm chí mô phỏng chính xác giọng điệu của các cây bút chuyên nghiệp trong giới nghiên cứu, truyền thông hay chính trị học.

Điểm nguy hiểm không nằm ở hình thức công khai đối đầu, mà ở chính sự “ẩn mình” dưới vỏ bọc trung lập, khách quan, tri thức, nơi người đọc tưởng như đang tiếp cận một nguồn phân tích đáng tin cậy, nhưng thực chất lại bị dẫn dắt từng bước vào mê cung nhận thức đầy rẫy hoài nghi, lệch lạc và ngụy biện. Hình ảnh giả được dựng bởi AI, giọng nói tổng hợp không thể phân biệt với người thật, các video giả mạo (deepfake) được thiết kế giống như thật… tất cả đang góp phần tạo ra một môi trường thông tin không chỉ nhiễu loạn mà còn đầy nguy cơ, đánh thẳng vào nền tảng của niềm tin xã hội.

Trong một không gian mà con người ngày càng dựa vào các thuật toán để lựa chọn thông tin, thì việc những nội dung sai lệch được lập trình để “gặp đúng người, đúng thời điểm” là điều vô cùng đáng lo ngại. Những nội dung ấy không cần ồn ào, không cần cực đoan, chỉ cần gieo vào người đọc một chút hoài nghi, một vài điểm mơ hồ được lặp lại nhiều lần. Dần dần, chúng tạo thành một hệ quy chiếu nhận thức sai lệch nhưng có vẻ logic, từ đó dẫn tới hệ quả nghiêm trọng là xói mòn lòng tin, thay đổi nhận thức, phá vỡ sự thống nhất tư tưởng – những yếu tố vốn là nền tảng để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân và duy trì sự ổn định chính trị, xã hội.

Chính sự “ẩn mình” đầy chủ ý đó khiến những nội dung lệch lạc dễ dàng len lỏi vào đời sống tư tưởng của một bộ phận nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ vốn đang hình thành thói quen tiếp cận thông tin theo hướng “chọn nhanh – đọc gọn – tin vội”, ít kiểm chứng, dễ tin vào những gì được trình bày mạch lạc và có vẻ hợp lý. Mục tiêu sâu xa của chúng không chỉ dừng lại ở việc gây hoài nghi, dao động trong một bộ phận quần chúng nhân dân, đặc biệt là giới, mà còn nhằm từng bước làm xói mòn niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vào con đường xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta đã lựa chọn. Chúng khoác áo “tự do ngôn luận” để đánh tráo khái niệm, mượn danh “đấu tranh dân chủ” để hợp thức hóa hành vi phá hoại, dựng lên những “nhà đấu tranh vì nhân quyền”, “người nổi tiếng có tư tưởng phản động” để dẫn dắt dư luận, thao túng nhận thức, gây nhiễu loạn giá trị. Các hoạt động này tuy không mang hình thức bạo lực truyền thống, nhưng lại gây ra những tổn thương sâu sắc và sai lệch về tinh thần, nơi vốn là “thành trì tư tưởng” nhưng mang ý nghĩa sống còn đối với một quốc gia, một dân tộc. Từ đó, một “hiệu ứng chảy máu nhận thức âm thầm” dần hình thành: Ít phản đối, không chống đối công khai, nhưng ngấm ngầm hoài nghi, lỏng lẻo niềm tin, dao động trong lập trường và phai nhạt lý tưởng. Đây chính là “Diễn biến hòa bình” nguy hiểm nhất đánh vào gốc rễ tinh thần, vào tư tưởng quần chúng nhân dân, chứ không cần đến một tiếng súng hay một biểu ngữ phản động nào.

          Đáng nói hơn, trong khi mặt trận truyền thống yêu cầu một bộ máy phản động vận hành bài bản, thì mặt trận tư tưởng chống phá trên không gian mạng giờ đây đang chứng kiến sự dịch chuyển quyền lực từ thể chế sang cá nhân. Chỉ một cá nhân với trình độ công nghệ trung bình, nếu được hỗ trợ bởi AI, cũng có thể tạo ra một kênh thông tin ảnh hưởng tới hàng chục nghìn, thậm chí hàng triệu người. Khi công nghệ trở thành “Người định hình tư tưởng”, thì việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng phải là một cuộc đấu tranh chiến lược mang tính tổng hợp, kết hợp giữa lý luận, công nghệ, và cả trực giác chính trị nhạy bén.

Không gian mạng vì thế không chỉ là phương tiện truyền thông đơn thuần, mà đã trở thành một mặt trận tư tưởng – văn hóa đầy cam go, nơi cuộc đấu tranh giữa đúng và sai, thật và giả, chính nghĩa và phản động đang diễn ra từng giờ, từng phút. Đó là cuộc đấu tranh không tiếng súng, nhưng có sức công phá mạnh mẽ vào nền tảng tinh thần và niềm tin xã hội. Trong bối cảnh đó, không thể xem nhẹ hay ứng phó một cách thụ động; mà cần chủ động nhận diện, cảnh báo, phản bác kịp thời và tổ chức đấu tranh toàn diện. Đồng thời nâng cao “năng lực miễn dịch” về tư tưởng cho mỗi cán bộ, đảng viên và người dân, đặc biệt là thế hệ thanh niên, những người đang trực tiếp sống, học tập, làm việc trong môi trường số và cũng là mục tiêu tấn công chính của các thủ đoạn thù địch hiện nay.

Số lượt xem bài viết: 1