Đòn bẩy thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia

Đánh giá về tiềm lực phát triển AI của Việt Nam, ông Phùng Việt Thắng, Giám đốc Kinh doanh, Khối khu vực công và doanh nghiệp lớn, Microsoft Việt Nam cho rằng, Việt Nam không đi sau thế giới về mặt nhận thức công nghệ.

Theo báo cáo “Chỉ số sẵn sàng AI của Chính phủ năm 2022” do Tổ chức Oxford Insights (Vương quốc Anh) công bố, Việt Nam xếp hạng 55/181 toàn cầu, tăng 7 bậc so với năm 2021, và xếp thứ 6/10 trong ASEAN.

Kết quả này không chỉ phản ánh sự phát triển của công nghệ Trí tuệ nhân tạo, mà còn cho thấy xu hướng hình thành nền công nghiệp trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam.

Trong xếp hạng năm 2021, lần đầu tiên điểm sẵn sàng cho AI của Việt Nam đạt 51,82/100, vượt qua mức trung bình toàn cầu là 47,72; nhảy vọt 14 bậc so với năm 2020. Mức độ sẵn sàng của một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ đối với công nghệ AI được đánh giá thông qua ba trụ cột – chính phủ, công nghệ và cơ sở hạ tầng dữ liệu.

Các chuyên gia nhận định, trên thực tế, Việt Nam đang có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển AI. Đầu năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định ban hành Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI đến năm 2030.

Chiến lược đề ra mục tiêu đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo, đưa trí tuệ nhân tạo trở thành lĩnh vực công nghệ quan trọng của Việt Nam trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, góp phần phát triển kinh tế-xã hội.

Đây là tiền đề từng bước đưa Việt Nam trở thành điểm sáng về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI trong khu vực và trên thế giới. Đại diện của Microsoft đánh giá, với các yếu tố trên, 2023 được kỳ vọng sẽ là năm bùng nổ công nghệ AI tại Việt Nam.

Theo Giám đốc Viettel Cyberspace Nguyễn Mạnh Quý, để phát triển AI cần có 3 trụ lớn gồm: siêu máy tính, dữ liệu lớn, thuật toán. Thuật toán là yếu tố Việt Nam có nhiều lợi thế. Trong trí tuệ nhân tạo, thuật toán ứng dụng rất nhiều công thức toán học phức tạp. Hay nói cách khác, nói đến thuật toán là nói đến con người.

Việt Nam có một lực lượng mạnh về công nghệ thông tin và có nền tảng tốt về toán học. Bằng chứng là nhiều công ty phát triển AI của Nhật Bản hay Singapore đều đặt trụ sở tại Việt Nam để tận dụng nguồn nhân lực trong nước. “Cùng với yếu tố con người, nếu được đầu tư thêm vào hai trụ cột còn lại, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm trí tuệ nhân tạo của Đông Nam Á”, ông Quý nói.

Trong bài viết về phát triển AI của Việt Nam mới đây, Tạp chí Forbes cũng đã đề cập nhiều dấu hiệu cho thấy ngành công nghiệp AI ở Việt Nam đang phát triển và nở rộ. Tác giả bài báo trích dẫn báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông cho thấy, doanh thu của ngành công nghệ thông tin và truyền thông năm 2021 là 136,153 triệu USD, tăng mạnh so với mức 124,678 triệu USD năm 2020.

Việt Nam hiện có trên 64 nghìn doanh nghiệp công nghệ số, tăng 5.600 doanh nghiệp so với năm 2020 và có gần 1.000 sản phẩm, dịch vụ công nghệ thông tin và truyền thông mang thương hiệu Việt. Ước tính, Việt Nam có trên 1 triệu lao động công nghệ thông tin và hơn 80 nghìn sinh viên tốt nghiệp đại học, cao đẳng các chuyên ngành công nghệ thông tin và truyền thông.

Chính phủ Việt Nam đã và đang đầu tư mạnh vào AI và các công nghệ kỹ thuật số khác, chẳng hạn như học máy, chuỗi khối, phân tích dữ liệu lớn, Internet vạn vật (IoT) và điện toán đám mây, cùng với đó là phê duyệt Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Sự thể hiện niềm tin này đang đặt nền tảng chiến lược vững chắc để Việt Nam trở thành quốc gia đổi mới mạnh mẽ về AI trong những năm tới.

Tác giả bài báo nhận định, với các chính sách lớn của Chính phủ nhằm hỗ trợ nghiên cứu và phát triển và triển khai ứng dụng AI, Việt Nam đã sẵn sàng thực hiện một số bước nhảy vọt mạnh mẽ về phía trước. AI ở Việt Nam đang “nở rộ” nhờ tầm nhìn chiến lược về đổi mới AI.

Tuy nhiên, bên cạnh những dấu hiệu tích cực, bài báo cũng nhận diện thách thức thực sự đối với phát triển AI của Việt Nam là sự thiếu hụt nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cần thiết trong lĩnh vực này. Theo Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), hiện có chưa đến 2.000 người Việt Nam đang học tập và làm việc trong các lĩnh vực liên quan đến AI và chưa đến 300 người được coi là chuyên gia về AI.

Các chuyên gia đánh giá, Chính phủ Việt Nam đã có nhiều chính sách khuyến khích phát triển đào tạo AI, song khoảng cách giữa phát triển AI ở Việt Nam và đào tạo AI vẫn còn khá lớn, việc đào tạo nhân tài trong lĩnh vực AI còn chưa bắt kịp. Đây là rào cản mà Việt Nam cần phải tháo gỡ để tránh bỏ lỡ “chuyến tàu AI” đang tăng tốc trên thế giới hiện nay.