Hành trình 50 năm xây dựng và phát triển thương hiệu

Những ngày đầu gian khó

Tổng công ty Điện lực miền Trung, tiền thân là Công ty Điện lực miền Trung, được Bộ trưởng Bộ Điện và Than ký quyết định thành lập số 1867 QĐ/TCCB-3 ngày 7/10/1975, gồm các cơ sở điện lực do chính quyền Sài Gòn xây dựng, của SIPEA do Pháp quản lý, nhà máy điện Quảng Trị thuộc Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam, nhà máy điện Quảng Bình của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà; có nhiệm vụ sản xuất, truyền tải, kinh doanh điện năng và quản lý đầu tư xây dựng các công trình nguồn, lưới điện trên địa bàn miền Trung, Tây Nguyên.

Miền Trung là vùng chiến tranh suốt 30 năm nên không có công trình điện quy mô lớn nào được xây dựng, chỉ có các cơ sở điện lực nhỏ bé, phân tán, phục vụ ánh sáng đô thị và nhu cầu khu quân sự. Ngay khi mới thành lập, Điện lực miền Trung đã rơi vào thế yếu kém, cơ sở vật chất nghèo nàn, lạc hậu, sản lượng điện thương phẩm chưa đầy 100 triệu kWh vào năm 1976.

Những năm từ 1976 đến 1985, điện lực miền Trung cực kỳ khó khăn, luôn chống đỡ trước tình hình thiếu điện ngày càng nghiêm trọng. Vốn đầu tư ít ỏi, chỉ bằng 3,4% vốn đầu tư của ngành điện lực toàn quốc, không đủ để tăng cường cơ sở vật chất nguồn, lưới điện nhằm cân đối với nhu cầu phát triển kinh tế xã hội trong khu vực.

Giai đoạn này, Điện lực miền Trung đã xây dựng đưa vào hoạt động nhà máy điện Đồng Hới 14MW, còn lại tập trung tiếp nhận, lắp đặt các tổ máy phát điện Diesel được điều động từ miền Nam ra, miền Bắc vào, phục hồi các máy hỏng hiện có, nhưng cũng chỉ đủ để bổ sung cho các máy đã hỏng phải thanh lý qua các năm. Các nguồn điện như Nhiệt điện Bồng Sơn 20MW, Nhiệt điện Đà Nẵng 120MW chuẩn bị xây dựng rồi huỷ bỏ, Thuỷ điện Đrây H’linh 12MW mới trong giai đoạn đầu xây dựng.

Về lưới điện, đã xây dựng mới đường dây 35kV Huế – Đồng Hới và một số đường dây15 kV, cải tạo sửa chữa lưới điện trong các khu vực thành phố, thị xã đã quá tải, rách nát nhưng khối lượng không nhiều. Đường dây 110kV Đồng Hới – Huế chuẩn bị bước đầu xây dựng.

Do vốn đầu tư quá ít nên các công trình phục vụ sản xuất, công trình phúc lợi, các phương tiện quản lý, thí nghiệm hầu như không được xây dựng, trang bị được bao nhiêu. Công tác sản xuất, cung ứng điện luôn bị động, phải thực hiện lịch đóng cắt điện luân phiên. Do thiếu nguồn nên rất hạn chế trong việc cấp điện cho phụ tải mới, kìm hãm sự phát triển kinh tế, ảnh hưởng lớn đến đời sống nhân dân lúc bấy giờ.

Năm 1981, Bộ Điện lực có quyết định số 15 ĐL/TCCB-3 ngày 9/5/1981 đổi tên Công ty Điện lực miền Trung thành Công ty Điện lực 3.

Miền Trung vẫn phải trải qua tình trạng thiếu điện đến những năm 1987 – 1988. Tháng 2/1988, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) quyết định ngừng thi công công trình nhiệt điện Đà Nẵng. Trước thực trạng căng thẳng do thiếu điện, nhiều lần, Công ty Điện lực 3 đã tổ chức hội nghị với Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố miền Trung, Tây Nguyên để đánh giá tình hình và cùng kiến nghị lên Bộ Năng lượng, Hội đồng Bộ trưởng, đề nghị giải quyết nhanh chóng các phương án cung cấp điện trước mắt cũng như lâu dài cho miền Trung.

Với đề xuất của Giám đốc Công ty Điện lực 3 lúc bấy giờ, Bộ trưởng Bộ Năng lượng đã xác định với lãnh đạo chủ chốt các tỉnh, thành phố miền Trung gồm 3 giải pháp: Củng cố, tăng cường nguồn điện hiện có; Kéo lưới điện truyền tải từ Nam ra, Bắc vào; Xây dựng tại chỗ các nhà máy điện có công suất đủ mạnh, trước mắt tập trung xây dựng công trình thuỷ điện Ialy (720 MW) để phục vụ nhu cầu tại chỗ, đồng thời tham gia vào lưới Bắc – Nam, làm cầu nối cho lưới điện thống nhất cả nước.

Những công trình điện lớn

Theo 3 giải pháp cơ bản đó, từ năm 1988 đến 1990, nguồn điện tại miền Trung đã được bổ sung 74 tổ máy diesel, tăng 69 MW. Đường dây 220 – 110kV Vinh – Đà Nẵng được khởi công từ tháng 11/1987 đến tháng 8/1990 hoàn thành, đưa điện Hoà Bình vào cung cấp cho 4 tỉnh từ Quảng Bình đến Đà Nẵng.

Tháng 1/1992, điện lưới phía Bắc tiếp tục vào Quảng Ngãi. Tháng 4/1992, đóng điện đường dây 110kV Đa Nhim – Nha Trang. Tháng 8/1993, cấp điện cho tỉnh Bình Định. Tháng 1/1994 đóng điện đường dây 110 kV Nha Trang – Tuy Hoà, đưa điện từ Đa Nhim ra cung cấp cho tỉnh Phú Yên. Song song với việc xây dựng các đường dây và trạm 220, 110kV, đường dây 500kV – một công trình lịch sử của đất nước được khởi công tháng 4/1992 đến tháng 5/1994 hoàn thành giai đoạn 1.

Vào lúc 19 giờ 7 phút ngày 27/5/1994, hệ thống điện quốc gia đã được hoà điện tại trạm 500kV Đà Nẵng, đưa điện từ Hoà Bình vào TP. Hồ Chí Minh và đến ngày 19/9/1994 miền Trung được nhận điện từ hệ thống điện quốc gia qua trạm 500kV Đà Nẵng. Ngày 12/11/1994, trạm 500kV Pleiku, đường dây và trạm 220 – 110kV Quy Nhơn – Pleiku cũng đã hoàn thành, các tỉnh Tây Nguyên, Nam miền Trung nhận điện qua trạm 500kV Pleiku.

Về nguồn thuỷ điện, đã hoàn thành nhà máy thuỷ điện Đrây H’Linh (9/1990), An Điềm (9/1991), Vĩnh Sơn (11/1994), khởi công nhà máy Ialy (tháng 11/1993).

Có thể nói, trong giai đoạn này, cả miền Trung như một đại công trường hừng hực khí thế xây dựng. Những công trình điện nối tiếp hình thành, thắp sáng những bản, làng, thôn, xóm miền Trung. Đặc biệt từ công trình đường dây 500kV Bắc – Nam, miền Trung được kết nối vào hệ thống điện quốc gia, khơi thông dòng năng lượng điện xuyên suốt 3 miền và tạo động lực quan trọng cho tiến trình điện khí hóa nông thôn miền Trung – Tây Nguyên.

Sắp xếp, tái cơ cấu doanh nghiệp

Năm 1993, Công ty Điện lực 3 được Chính phủ thành lập lại, trực thuộc Bộ Năng lượng, có 24 đơn vị trực thuộc. Giai đoạn này, hệ thống nguồn, lưới điện, cơ sở vật chất khác được mở rộng, nâng cấp mạnh mẽ; đã đáp ứng cơ bản điện cho phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng và trở thành nguồn động lực quan trọng giúp các địa phương miền Trung phát triển.

Năm 1995, Tổng công ty Điện lực Việt Nam được thành lập, Công ty Điện lực 3 được chuyển từ Bộ Năng lượng về trực thuộc Tổng công ty Điện lực Việt Nam, đồng thời nhiều đơn vị trực thuộc Công ty Điện lực 3 đã được chuyển về trực thuộc Tổng công ty. Giai đoạn này, một số đơn vị được chuyển thành công ty cổ phần.

Năm 2006, Tập đoàn Điện lực Việt Nam được thành lập; Điện lực Đà Nẵng được tách ra trở thành Công ty TNHH một thành viên Điện lực Đà Nẵng trực thuộc Tập đoàn. Đến cuối năm 2009, Công ty Điện lực 3 có 18 đơn vị trực thuộc gồm 11 Điện lực, 3 Trung tâm, 2 Ban quản lý dự án, 1 Xí nghiệp điện cao thế miền Trung và Viện điều dưỡng.

Thực hiện chủ trương sắp xếp lại các doanh nghiệp ngành điện, ngày 12/1/2010, Thủ tướng Chính phủ có văn bản số 60/TTg-ĐMDN về việc thành lập các Tổng công ty Quản lý phân phối điện trực thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam.

Ngày 5/2/2010, Bộ Công Thương ra Quyết định số 739/QĐ-BCT thành lập Công ty mẹ – Tổng công ty Điện lực miền Trung (tên viết tắt là EVNCPC) trên cơ sở chuyển đổi mô hình hoạt động của Công ty Điện lực 3 và tiếp nhận quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại Công ty TNHH MTV Điện lực Đà Nẵng và Công ty CP Điện lực Khánh Hòa, gồm 18 đơn vị trực thuộc, 3 công ty con và 6 công ty liên kết.

Căn cứ Nghị quyết số 202/2025/QH15 ngày 12/6/2025 của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và Nghị quyết số 202/NQ-HĐTV ngày 9/6/2025 của HĐTV EVN về phương án sắp xếp, tinh gọn tổ chức, bộ máy quản lý, điều hành của các Tổng công ty thuộc EVN, Tổng công ty Điện lực miền Trung thực hiện cơ cấu lại, tiếp nhận, sáp nhập, thành lập mới một số đơn vị trực thuộc.

Theo đó, hiện nay, cơ cấu quản lý của EVNCPC gồm Hội đồng thành viên, Ban điều hành (Tổng giám đốc và các Phó Tổng giám đốc), Kiểm soát viên, Kế toán trưởng và bộ máy giúp việc gồm 13 ban chức năng, 14 đơn vị trực thuộc, 3 công ty con do công ty mẹ nắm giữ trên 50% vốn điều lệ. Ngoài ra, Tổng công ty còn có các công ty liên kết do công ty mẹ Tổng công ty nắm giữ dưới 50% vốn điều lệ.

Đưa điện đến 100% số xã, thắp sáng đảo xa

Kế thừa và phát huy thành tựu 50 năm qua, EVNCPC không ngừng phát triển lớn mạnh. Hệ thống lưới điện các cấp điện áp từ 110kV trở xuống đã vươn dài đến các địa phương, đã có 100% số huyện, 100% xã, phường, thôn, buôn, với hơn 99,91% số hộ dân có điện; trong đó, số hộ nông thôn có điện đạt tỷ lệ 99,86%. Số khách hàng sử dụng điện đạt 4,9 triệu khách hàng.

EVNCPC đã thực hiện nhiều dự án cải tạo lưới điện các thành phố, thị xã bằng nguồn vốn của mình và nguồn vốn vay của các tổ chức tín dụng quốc tế như WB, ADB, Sida, KfW…

Với khu vực nông thôn, miền núi, EVNCPC đã và đang triển khai nhiều dự án phát triển điện nhằm phát triển kinh tế, cải thiện đời sống của người dân. Đặc biệt, năm 2007, EVNCPC triển khai thực hiện dự án cấp điện các thôn buôn chưa có điện tại các tỉnh Tây Nguyên. Dự án hoàn thành vào cuối năm 2009, cấp điện cho trên 62.646 hộ đồng bào các tỉnh Tây Nguyên được sử dụng điện. Đây là một dự án nhóm A có quy mô trải rộng trên địa bàn của 43 huyện, thị xã, 852 thôn, buôn nhưng được đánh giá là dự án có tiến độ nhanh, đáp ứng kế hoạch tiến độ được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Bên cạnh đó, EVN đã triển khai công trình “Cấp điện từ hệ thống điện quốc gia cho huyện đảo Lý Sơn bằng cáp ngầm”. Toàn bộ dự án có tổng mức đầu tư 678,7 tỷ đồng. Ngày 28/9/2014, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng thực hiện nghi thức đóng điện khánh thành, đưa dự án vào sử dụng, đáp ứng sự kỳ vọng, mong mỏi của trên 22 ngàn người dân trên đảo Lý Sơn.

Dự án Cấp điện lưới quốc gia cho đảo Cù Lao Chàm, tỉnh Quảng Nam (cũ) bằng cáp ngầm được Chính phủ đồng ý chủ trương vào tháng 5/2014. Dự án có tổng mức đầu tư 484,815 tỷ đồng. Ngày 9/1/2016, dự án được khởi công xây dựng. Sau 9 tháng tập trung nỗ lực thi công, ngày 3/9/2016, dự án được nghiệm thu đóng điện thành công, cấp điện lưới quốc gia cho đảo Cù Lao Chàm.

Trên hành trình cấp điện cho biển đảo, năm 2020, EVNCPC đã thực hiện thành công Dự án cấp điện bằng cáp ngầm xuyên biển cho xã đảo Nhơn Châu, TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định cũ, nay là tỉnh Gia Lai. Tổng kinh phí thực hiện dự án hơn 351 tỷ đồng từ nguồn vốn ODA không hoàn lại do Liên minh châu Âu tài trợ. Dự án được triển khai từ tháng 4/2020; đóng điện vào ngày 18/8/2020 và tổ chức lễ công bố hoàn thành dự án vào ngày 10/10/2020, cấp điện cho hơn 600 hộ dân và các cơ quan, tổ chức trên đảo.

Đối với huyện đảo Cồn Cỏ, tỉnh Quảng Trị, EVNCPC tiếp nhận bàn giao, quản lý vận hành cung cấp điện từ ngày 10/8/2017. Hiện nay, tại đặc khu Cồn Cỏ có 4 máy phát điện diesel 2x500kVA+2x100kVA và hệ thống điện mặt trời mái nhà có công suất 55kWp, đảm bảo cung cấp điện 24/24 giờ, đáp ứng nhu cầu sản xuất, sinh hoạt cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân.

Có thể nói, việc hoàn thành đảm bảo chất lượng, tiến độ các dự án cấp điện từ lưới điện quốc gia cho các huyện đảo, xã đảo trên địa bàn là một trong những thành công quan trọng của EVNCPC thời gian qua. Với bao nhiêu mồ hôi, nước mắt của những người làm điện miền Trung, điện đã vươn mình đến các đảo xa; tạo động lực quan trọng góp phần phát triển kinh tế biển, đảo, nâng cao đời sống người dân và bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.

Tiên phong trong ứng dụng công nghệ hiện đại, phát triển bền vững

Trong những năm qua, Tổng công ty luôn quan tâm ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất, có nhiều sáng kiến, cải tiến kỹ thuật; đã tổ chức xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn ISO 9001: 2008. Tổng công ty đã ứng dụng công nghệ sửa chữa thiết bị điện và lưới điện đang mang điện (sửa chữa hotline); đưa vào hoạt động Trung tâm điều khiển xa lưới điện 110kV tại tất cả các công ty điện lực thành viên; 100% trạm biến áp 110kV đã chuyển sang hoạt động không người trực.

EVNCPC đã chỉ đạo nghiên cứu, sản xuất thành công công tơ điện tử và phát triển các công nghệ đo đếm hiện đại, tự động, có thể thực hiện từ xa. Với những nỗ lực và thành công trong việc nghiên cứu, sản xuất, ứng dụng công nghệ mới trong công tác quản lý vận hành hệ thống điện, mức độ tự động hóa trên lưới điện EVNCPC ngày càng được nâng cao. Hiện nay, 100% công ty điện lực có hệ thống SCADA và Trung tâm điều khiển, thao tác xa; 100% thiết bị phân đoạn có khả năng kết nối SCADA đã được kết nối về trung tâm điều khiển; 100% khách hàng được lắp đặt công tơ điện tử tích hợp công nghệ đo xa tự động.

EVNCPC là đơn vị đầu tiên trong 5 tổng công ty điện lực trong EVN đã triển khai chính thức dịch vụ điện điện tử cho 100% công ty điện lực thành viên từ ngày 14/10/2019, áp dụng chữ ký số trong tất cả các dịch vụ điện cho doanh nghiệp và xác thực bằng mã OTP cho khách hàng cá nhân.

EVNCPC đã tự sản xuất thành công trạm sạc xe điện, một bước tiến trong việc thúc đẩy ứng dụng năng lượng tái tạo, hỗ trợ người tiêu dùng nghiên cứu sử dụng ô tô điện, chung tay bảo vệ môi trường.

Trong hoạt động quản lý điều hành, EVNCPC đã hoàn thiện Văn phòng điện tử, với ứng dụng CPC-eOffice 7.0 và D-Office, tin học hóa tất cả các khâu ban hành văn bản, xử lý và ký số văn bản mọi lúc mọi nơi bằng thiết bị thông minh cầm tay.

Kết quả thực hiện lưới điện thông minh của EVNCPC do Tập đoàn Điện lực Singapore (SPGroup) đánh giá theo Bộ tiêu chí SGI được cải thiện tốt trong các năm gần đây.

Với phương châm thu hút khách hàng tham gia các kênh giao tiếp số và làm hài lòng khách hàng trên các kênh giao tiếp số, EVNCPC luôn nỗ lực sáng tạo các giải pháp chuyển đổi số (CĐS) vì lợi ích khách hàng. Năm 2022, EVNCPC đã vinh dự nhận Giải thưởng CĐS Việt Nam – Vietnam Digital Awards với giải pháp “Tự động thu thập và cung cấp, cảnh báo và tư vấn thông tin sử dụng điện cho khách hàng”, thuộc nhóm các sản phẩm, giải pháp chuyển đổi số vì cộng đồng.

Ngày 22/6/2025 vừa qua, EVNCPC được vinh danh Top Doanh nghiệp khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số năm 2025.

Trong các năm gần đây, EVNCPC được Fitch Ratings xếp hạng tín nhiệm ở mức “BB” và “BB+”. Việc đạt xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings là thước đo độc lập, khách quan về sức khỏe tài chính, góp phần củng cố uy tín của Tổng công ty Điện lực miền Trung đối với các đối tác trong và ngoài nước, tạo thuận lợi cho công tác đầu tư phát triển và nâng cao năng lực cung ứng điện.

Với định hướng phát triển bền vững, EVNCPC đã sớm định hướng phát triển các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, từng bước hiện thực hóa mục tiêu Net-Zero mà Việt Nam cam kết.

EVNCPC hiện đang có một đội ngũ quản lý giỏi, lực lượng kỹ sư, công nhân lành nghề, có trách nhiệm và tận tuỵ với công việc, với tổng số trên 11.500 CBCNV. Tổng công ty quan tâm đảm bảo việc làm cho người lao động, đời sống vật chất tinh thần của CBCNV từng bước được cải thiện.

EVNCPC luôn quan tâm thực hiện công tác an sinh xã hội, hướng về cộng đồng, với nguồn kinh phí hàng chục tỷ đồng mỗi năm dành cho hoạt động này. Gần đây, giai đoạn từ năm 2021 đến 2025, bằng nguồn quỹ phúc lợi, sản xuất kinh doanh, quỹ tương trợ và tự nguyện đóng góp của hơn 11 ngàn CBCNV, EVNCPC đã dành tổng số tiền hơn 411 tỷ đồng cho các hoạt động an sinh xã hội, ủng hộ phòng chống dịch Covid-19 trên địa bàn quản lý.

EVNCPC luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, đồng hành cùng các đơn vị bạn trong Tập đoàn Điện lực Việt Nam nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ chung. Trong đợt cao điểm thi công đường dây 500kV mạch 3 (Quảng Trạch – Phố Nối) để hoàn thành kịp tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, EVNCPC đã cử hơn 400 người là các kỹ sư, công nhân điện, công nhân lái xe từ xung kích tham gia hỗ trợ Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia thực hiện dự án.

Chung tay cùng các đơn vị bạn trong EVN khắc phục hậu quả thiên tai, các năm qua, EVNCPC tích cực cử các đội xung kích khẩn trương lên đường ngay sau bão, tiếp cận các khu vực lưới điện bị thiệt hại để nhanh chóng xử lý, khắc phục.

Hoạt động trên địa bàn rộng có diện tích gần 1/3 và số dân xấp xỉ 15% so với cả nước, điều kiện thời tiết khắc nghiệt, thiên tai bão lũ thường xuyên diễn ra,… nhưng với truyền thống đoàn kết gắn bó, sự nỗ lực phấn đấu không mệt mỏi, chung sức chung lòng, bền bỉ phấn đấu, với quyết tâm và tinh thần trách nhiệm cao của tập thể lãnh đạo và CBCNV, trong 50 năm qua, Điện lực miền Trung đã đạt được những thành quả hết sức to lớn.

Tập thể lãnh đạo và CBCNV Tổng công ty tiếp tục không ngừng góp sức xây dựng ngành Điện ngày càng phát triển vững mạnh, phục vụ tốt nhất yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng và đời sống nhân dân trên địa bàn miền Trung – Tây Nguyên.

Trần Mạnh