Hỗ trợ hộ kinh doanh cá thể chuyển đổi số, tham gia sàn thương mại điện tử

Bổ sung cơ chế giao Chính phủ được phép thí điểm, thử nghiệm các mô hình thương mại điện tử mới

Các ĐBQH nhất trí cao với sự cần thiết sửa đổi Luật Thương mại điện tử trong bối cảnh hiện nay khi môi trường mạng cũng như việc ứng dụng công nghệ thông tin trong đời sống xã hội đã tạo nên những thói quen giao dịch trên môi trường mạng, môi trường điện tử.

Nhấn mạnh đây là một đạo luật rất quan trọng khi thương mại điện tử trở thành một phần của nền kinh tế số, một phần hạ tầng của nền kinh tế số quốc gia, song, ĐBQH Đoàn Thị Thanh Mai (Hưng Yên) chỉ rõ, dự thảo Luật hiện nay vẫn đang quy định theo hướng thương mại điện tử là mua bán dịch vụ, hàng hóa truyền thống bằng phương tiện điện tử và nếu chỉ quản lý như vậy thì sẽ lạc hậu so với sự phát triển.

“Cách tiếp cận luật cần phải mở và linh hoạt hơn. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu mở rộng phạm vi đối với các giao dịch sản phẩm, dịch vụ và tài sản số; đặc biệt là bổ sung cơ chế giao Chính phủ được phép thí điểm, thử nghiệm các mô hình thương mại điện tử mới”, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai nêu rõ.

Băn khoăn khi định nghĩa về “hàng giả” vẫn chưa được giải thích cụ thể, rõ ràng tại dự thảo Luật, ĐBQH Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Phòng) nêu rõ, thời gian vừa qua đã xảy ra hàng loạt vụ án gắn liền với hành vi vi phạm liên quan đến sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không đạt yêu cầu. Trong Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa mới chỉ có quy định về vấn đề hàng không bảo đảm chất lượng. Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu quy định rõ khái niệm “hàng giả” ngay trong dự thảo Luật để bảo đảm phù hợp và dẫn chiếu cho các văn bản quy phạm pháp luật khác.

Điều 9 dự thảo Luật quy định yêu cầu công khai điều kiện hoạt động nhưng không buộc công bố tiêu chuẩn xếp hạng hàng hóa. Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn cho rằng, điều này sẽ dẫn đến sự thiếu minh bạch, tiềm ẩn xung đột lợi ích, vì vậy, cần phải cân nhắc điều chỉnh một cách phù hợp hơn.

Quy định rõ trách nhiệm liên đới của sàn thương mại điện tử khi để xảy ra gian lận

Cho rằng, vấn đề cốt lõi hiện nay là niềm tin của người dân khi mua bán hàng online, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai nêu thực tế, người tiêu dùng có tâm lý rất lo ngại về hàng giả, lừa đảo, lộ lọt thông tin cá nhân khi đăng ký mua bán online trên mạng.

Do đó, nên có quy định bắt buộc định danh người bán và người mua thông qua hệ thống định danh điện tử quốc gia; quy định rõ trách nhiệm liên đới của sàn thương mại điện tử khi để xảy ra gian lận. Như vậy, thì mới có thể tăng cường bảo vệ quyền lợi, lợi ích và thông tin của người mua hàng. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu thành lập Quỹ bảo vệ người tiêu dùng số và có cơ chế hoàn tiền tự động trong trường hợp bên bán hàng vi phạm.

Cũng theo đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai, hiện nay, phần lớn doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, còn gặp nhiều rào cản khi kinh doanh trên sàn thương mại điện tử như: chi phí sàn cao, thủ tục phức tạp, thiếu công cụ và kiến thức số.

Cho rằng, phát triển thương mại điện tử không chỉ là mục tiêu kinh tế mà còn là bước đi chiến lược để bảo đảm về tự chủ công nghệ và dữ liệu quốc gia, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai đề nghị cân nhắc bổ sung quy định về hỗ trợ chuyển đổi số cho hộ kinh doanh cá thể. Đơn cử, có chính sách miễn hoặc giảm phí sàn trong giai đoạn đầu; cho vay tín dụng nhỏ qua ngân hàng số; cung cấp công cụ Trí tuệ nhân tạo (AI), chatbot miễn phí để hỗ trợ bán hàng…

Nếu làm được điều này, đại biểu tin tưởng, thương mại điện tử sẽ trở thành đòn bẩy phát triển kinh tế cho hộ gia đình nông thôn và vùng sâu vùng xa, đặc biệt là hướng tới những hộ kinh doanh siêu nhỏ.

Liên quan đến yêu cầu chủ quản nền tảng thương mại điện tử xây dựng hệ thống xử lý khiếu nại trực tuyến cho người sử dụng tại Điều 44 dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn băn khoăn khi chưa quy định cụ thể mối liên hệ giữa hệ thống giải quyết này với các cơ quan quản lý nhà nước như thế nào và trách nhiệm thuộc về đâu? Đại biểu đề nghị, bổ sung quy định làm rõ dữ liệu khiếu nại và phản ánh của người tiêu dùng phải được chia sẻ qua một hệ thống được kết nối với cơ quan quản lý nhà nước để phân tích đánh giá và có giải pháp xử lý kịp thời.

Cũng có đại biểu đề nghị nghiên cứu có chính sách ưu tiên khuyến khích các sàn thương mại điện tử nội địa phát triển, coi sàn nội địa là hạ tầng số quan trọng tương tự như viễn thông, năng lượng.

Khẳng định, thương mại điện tử Việt Nam đang ở giai đoạn bứt phá, các ĐBQH tin tưởng, nếu Luật Thương mại điện tử được thiết kế “mở” hơn, linh hoạt hơn thì người Việt Nam hoàn toàn có thể làm chủ hạ tầng thương mại số của chính quốc gia mình, qua đó góp phần đem lại nhiều lợi ích cho cả người tiêu dùng lẫn những người tham gia bán hàng trên các sàn thương mại điện tử.