Kỹ năng chuyên môn quyết định chất lượng nhân lực thương mại điện tử

Nhân lực thương mại điện tử trong bối cảnh chuyển đổi số

Tại Hội thảo “Lấy ý kiến đề án mở ngành thương mại điện tử – Chương trình thương mại số thông minh & đổi mới kinh doanh” do Trường Đại học Ngoại Thương tổ chức mới đây tại Hà Nội, các chuyên gia, nhà quản lý và đại diện doanh nghiệp đã cùng thảo luận về vấn đề then chốt: Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực thương mại điện tử.

Tại hội thảo, đại diện Bộ Công Thương, ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã chỉ rõ: Thương mại điện tử đang bước vào một giai đoạn phát triển mới, khi công nghệ không còn là công cụ hỗ trợ, mà đã trở thành nền tảng vận hành cốt lõi của mọi doanh nghiệp. Các công nghệ tiên tiến như Trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), điện toán đám mây (Cloud Computing) và tự động hóa đang làm thay đổi toàn diện cách thức quản trị chuỗi cung ứng, tiếp thị hay chăm sóc khách hàng.

Sự thay đổi này kéo theo nhu cầu nhân lực tăng mạnh. Ông Tuấn cho biết, nhân lực thương mại điện tử tại Việt Nam hiện tăng trưởng trung bình 30 – 40% mỗi năm, nhưng chỉ khoảng 30% được đào tạo bài bản. Trong khi đó, hơn 2/3 giao dịch thương mại điện tử hiện nay diễn ra trên thiết bị di động. Khoảng cách lớn giữa nhu cầu thị trường và năng lực đào tạo đặt ra yêu cầu cấp thiết: Xây dựng chương trình đào tạo hiện đại, gắn chặt với thực tiễn, chú trọng đồng thời cả kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm.

Trong bức tranh tổng thể đó, đại diện eComDX cũng đã phân tích các vị trí việc làm chính trong ngành thương mại điện tử mà thị trường đang có nhu cầu cao, từ E-Commerce Operations Manager với vai trò hoạch định chiến lược và tối ưu hiệu suất kinh doanh trực tuyến; Digital Marketing Specialist triển khai các chiến dịch quảng cáo đa kênh và tăng tỷ lệ chuyển đổi; Data Analyst/BI khai thác dữ liệu lớn để hỗ trợ quyết định kinh doanh; Graphic & UX/UI Designer nâng cao trải nghiệm người dùng; đến Supply Chain & Logistics Specialist tối ưu chuỗi cung ứng và Customer Service/Support nhằm gia tăng sự hài lòng của khách hàng. Đi kèm với mỗi vị trí là những yêu cầu khắt khe về năng lực chuyên môn, khả năng phân tích dữ liệu và sự am hiểu hành vi tiêu dùng.

Đi kèm với mỗi vị trí là yêu cầu khắt khe về năng lực chuyên môn, khả năng phân tích dữ liệu và sự am hiểu hành vi tiêu dùng. Nhân sự thương mại điện tử ngày nay không chỉ cần kiến thức nền, mà còn phải có khả năng thích ứng nhanh trước công nghệ mới.

Theo ông Tuấn, trong hệ thống kỹ năng cốt lõi, kỹ năng công nghệ – kỹ thuật là nền tảng. Người lao động cần nắm vững các nền tảng thương mại điện tử như TikTok, Shopee, Lazada, Shopify, WooCommerce; thành thạo các hệ thống quản trị nội dung như WordPress, Magento, PrestaShop; đồng thời nắm vững SEO, quảng cáo số, bảo mật dữ liệu và tối ưu trải nghiệm trên thiết bị di động.

Cùng với đó, kỹ năng phân tích dữ liệu trở thành “ngôn ngữ chung” của ngành. Khả năng thu thập, xử lý dữ liệu lớn bằng Excel, Google Analytics, Tableau hay Power BI giúp nhân sự đánh giá hiệu suất bán hàng, dự báo nhu cầu và định hình chiến lược kinh doanh chính xác hơn.

Ở mảng marketing số, nhân sự phải thành thạo từ quảng cáo đa kênh (Facebook, Google, Instagram, TikTok) đến tự động hóa (email marketing automation, chatbot marketing), remarketing và livestream commerce. Đây không còn là các thao tác quảng bá đơn lẻ, mà là nghệ thuật xây dựng chiến lược tiếp cận khách hàng đa kênh, cá nhân hóa và hiệu quả.

“Chìa khóa” phát huy năng lực và xu hướng tương lai

Dù kỹ năng chuyên môn đóng vai trò then chốt, ông Nguyễn Hữu Tuấn khẳng định rằng chỉ kỹ năng chuyên môn thôi là chưa đủ. Trong môi trường thương mại điện tử đầy cạnh tranh, kỹ năng mềm chính là “chìa khóa” để nhân sự phát huy tối đa năng lực.

Theo ông, chính sự kết hợp hài hòa giữa chuyên môn và kỹ năng mềm mới tạo nên lợi thế cạnh tranh bền vững cho nhân sự thương mại điện tử.

Ông Tuấn cũng chỉ ra những xu hướng kỹ năng tương lai mà sinh viên và người lao động cần chuẩn bị ngay từ hôm nay, bao gồm khả năng làm việc cùng với AI để tối ưu quy trình, hiểu biết cơ bản về lập trình và sử dụng API, khả năng tích hợp đa kênh (omni channel) để đồng bộ hóa trải nghiệm khách hàng, cùng năng lực bảo mật dữ liệu trong bối cảnh các quy định pháp lý ngày càng nghiêm ngặt. Đây không chỉ là xu hướng, mà đã và đang trở thành yêu cầu bắt buộc đối với nguồn nhân lực chất lượng cao trong kỷ nguyên số.

Những xu hướng này, theo ông, không chỉ là dự báo, mà đang trở thành yêu cầu bắt buộc đối với nguồn nhân lực chất lượng cao trong kỷ nguyên số.

Ông nhấn mạnh: “Đây cũng chính là nền tảng để Trường Đại học Ngoại Thương phát huy vai trò tiên phong trong đổi mới giáo dục, phát triển tri thức và đào tạo thế hệ sinh viên ngành thương mại điện tử có bản lĩnh, sáng tạo, năng lực thích ứng linh hoạt và sẵn sàng hội nhập sâu rộng trong môi trường kinh doanh toàn cầu”.

Đánh giá về sáng kiến mở ngành thương mại điện tử tại Trường Đại học Ngoại Thương, Giám đốc Trung tâm eComDX cho rằng đây là bước đi phù hợp với bối cảnh phát triển mạnh mẽ của kinh tế số. Chương trình đào tạo cần chú trọng trang bị kỹ năng chuyên môn sát với nhu cầu thị trường, nâng cao kỹ năng mềm và ngoại ngữ, gắn kết học tập với thực tiễn doanh nghiệp, đồng thời thường xuyên cập nhật để theo kịp công nghệ.