Thầy giáo Đà Nẵng thổi ‘luồng gió mới’ ứng dụng AI trong tác nghiệp, giảng dạy

Trong văn phòng của anh, những lá thư cảm ơn từ các trường học, nơi giáo viên được truyền lửa sáng tạo giảng dạy bằng AI luôn được đặt ngay ngắn trên bàn làm việc như lời nhắc nhở ấm áp. Những tấm giấy khen, những báo cáo chia sẻ kết quả học tập và các đề tài nghiên cứu khoa học ứng dụng AI vào thực tiễn lớp học của chính những “học trò” từng được anh dìu dắt trở thành nguồn động lực thôi thúc Thạc sĩ Lê Vũ không ngừng bước tiếp trên hành trình của người thầy.

Từ “vật lộn” một mình đến lan tỏa cho hàng nghìn người

“Vốn là giảng viên dạy về công nghệ thông tin và là Giám đốc Trung tâm Học liệu và Truyền thông của Trường ĐH Sư Phạm Kỹ thuật (Đại học Đà Nẵng) nên việc tự học, tự nghiên cứu, trước tiên là để tôi phục vụ công tác giảng dạy của mình, sau nữa là giúp tiến trình chuyển đổi số của nhà trường được đẩy nhanh, mạnh hơn”, thầy Vũ khơi nguồn câu chuyện bén duyên với mảng đào tạo ứng dụng AI.

Với chiến lược quốc gia về chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị, vấn đề làm sao nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên, giảng viên, sinh viên, học sinh nắm bắt kiến thức và sáng tạo với AI, làm chủ tương lai số được quan tâm hàng đầu.

Thầy Vũ, với niềm đam mê công nghệ sớm “lao vào vật lộn” nghiên cứu về mô hình ngôn ngữ lớn (Large Language Model – LLM). Anh tự hỏi và mày mò tìm câu trả lời: làm sao để AI hỗ trợ được nhiều nhất cho công việc, học tập của mình và mọi người được thuận tiện, dễ dàng hơn?.

Suốt quá trình đó, thầy Lê Vũ thử đi thử lại để tạo ra công thức ra lệnh cho AI một cách dễ hiểu, dễ áp dụng. Thầy tự thử nghiệm trên chính môn học của mình, trong công việc quản lý Trung tâm Học liệu và Truyền thông, cùng những vấn đề đời thường. Khi mới bắt đầu, từ những câu lệnh đơn giản, đôi khi kết quả cho ra hình ảnh không đúng ý, văn bản còn lan man. Nhưng mỗi lần như thế không làm nản được lòng người thầy, anh vẫn tiếp tục tìm tòi điều chỉnh, thử lại để có kết quả tốt nhất.

Cuối cùng, sự “vật lộn” kiên nhẫn cũng giúp thầy tìm ra những “công thức prompt” chuẩn, thứ mà giờ đây đang giúp hàng trăm giáo viên, giảng viên, sinh viên, cán bộ… của thành phố Đà Nẵng được tập huấn, sử dụng hiệu quả vào học tập và công tác.

Trăn trở với mong muốn của người học, thầy đặc biệt chú trọng công cụ miễn phí, liên tục tự học để cập nhật những phiên bản nâng cấp khác nhau của các công cụ AI mới. “Giáo dục tại Việt Nam hiện vẫn chưa có nền tảng dữ liệu và ứng dụng AI dùng chung, với các ứng dụng AI hiện tại người dùng muốn sử dụng tính năng nâng cao phải trả phí. Đó là rào cản rất lớn. Tôi tìm mọi cách để hướng dẫn cho mọi người và các giáo viên không phải tốn những chi phí đó mà vẫn tạo ra sản phẩm hữu ích”.

Niềm vui của người thầy khi học viên sáng tạo với AI

Trò chuyện đúng chuyên môn, đúng sở trường khiến thầy Vũ càng nói càng phấn khởi. Thầy Vũ cho biết, hiện thầy đang tạo ra hệ thống bài giảng riêng cho từng cấp học: mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông và đại học; cũng như bài giảng ứng dụng AI trong lãnh đạo, điều hành, tác nghiệp tại UBND cấp xã, phường.

Tại Đà Nẵng, có những trường mầm non các cô giáo tạo ra các bài giảng “học mà chơi, chơi mà học”, chatbot tư vấn dinh dưỡng, thực đơn cho phụ huynh học sinh yên tâm 24/7. Một số trường tiểu học lại sáng tạo với những bài giảng sinh động, các trò chơi tương tác. Khối trung học cơ sở, trung học phổ thông có những học viên của thầy Vũ nhanh chóng phát triển thêm chatbot tư vấn tâm lý học đường, hướng nghiệp… chỉ sau một vài buổi được thầy “cầm tay chỉ việc”. Cho đến các sinh viên đại học, cao đẳng được hướng dẫn để dùng AI phản biện lại chính AI, rèn tư duy phản biện, chống đạo văn và sử dụng AI một cách có đạo đức, trách nhiệm.

Nói về người thầy “chỉ đường, dẫn lối” ứng dụng AI vào công tác quản lý, giảng dạy, cô Hiệu trưởng Lương Thúy Quỳnh – Trường Mầm non Bình Minh bày tỏ sự biết ơn. Cô Quỳnh cho biết, Trường Mầm non Bình Minh hiện có 34 giáo viên, trong đợt đầu trường mời thầy Vũ về tập huấn ứng dụng AI cho 18 giáo viên và Ban Giám hiệu của nhà trường. Việc bồi dưỡng này rất hiệu quả, các cô giáo biết và sử dụng được thêm nhiều phần mềm AI hữu ích.

Từ việc giới hạn bởi các bài giảng bằng MS Powerpoint, giảng dạy bằng những công cụ hỗ trợ thủ công, thầy Vũ đã giới thiệu và hướng dẫn các cô sử dụng thành thạo và thoải mái sáng tạo với các công cụ hỗ trợ AI mới như Suno – phần mềm sáng tác nhạc, phần mềm tạo mini game (giáo dục), ứng dụng Chat GPT để làm thơ dạy học cho trẻ…

“Là Hiệu trưởng tôi cũng rất đam mê học hỏi công nghệ mới để chuyển đổi số cho nhà trường. Song song với giảng dạy theo phương pháp truyền thống, công cụ AI hỗ trợ rất nhiều để làm bài giảng sinh động, hấp dẫn, sáng tạo hơn. Sắp tới Trường Mầm non Bình Minh sẽ tiếp tục mời thầy Lê Vũ tập huấn bồi dưỡng thêm cho những giáo viên, cả nhân viên khác được học về chủ đề này”, cô Lương Thúy Quỳnh chia sẻ.

Sản phẩm ứng dụng AI cho trẻ mầm non từ 3-6 tuổi được trang bị làm quen với những chữ cái, bài thơ, có bảng tương tác thông minh di chuyển chữ cái còn thiếu, đọc thơ để các con làm quen nhóm chữ cái, tích hợp AI sáng tác các bài hát dễ nhớ. Sản phẩm hiện đang sử dụng hiệu quả, chuẩn bị tâm thế cho các con mầm non vào lớp 1, đáp ứng tâm tư, nguyện vọng của phụ huynh.

Không chỉ đào tạo trong ngành giáo dục, công tác tác nghiệp của khối hành chính cũng như được thổi “luồng gió mới”, sau khi cán bộ được bồi dưỡng năng lực sử dụng AI từ ThS. Lê Vũ.

Tại xã Bà Nà, bà Lê Thị Phước Oanh – Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã cho hay: sau khi sáp nhập địa phương theo mô hình chính quyền hai cấp thì công việc rất nhiều. Vốn là một cán bộ làm công việc chuyên môn nay chuyển về làm việc ở Hội nên bà Oanh còn nhiều lo lắng, áp lực. “Nhờ thầy Vũ, lần đầu tôi biết dùng AI hỗ trợ công việc soạn văn bản tham mưu. Thầy Vũ đã “khai sáng” cho các cán bộ như tôi, dù tuổi lớn, sử dụng chưa phải thành thạo hết các công cụ nhưng cũng đã áp dụng và hiệu quả rõ rệt, đỡ tốn nhiều thời gian. Giờ đây, tôi làm kế hoạch, chuyên đề, báo cáo tham mưu nhanh hơn gấp nhiều lần”, bà Oanh cho hay.

Giữa mạch nhớ về những học viên từng học, thầy Vũ cho hay rất nhớ những người bạn, trong đó có cả các ni cô tham gia khóa tập huấn miễn phí đầu tiên. Tranh thủ 1,5 -2 giờ cuối buổi chiều hằng ngày, các học viên vẫn đến lớp để mong hiểu và có thể thực hành AI thành thạo. “Các cô cố gắng học, tôi cũng cố gắng dạy”, thầy Vũ nói để làm được điều này, quan trọng nhất là thầy phải hiểu được tâm tư, nguyện vọng, khó khăn của người học đang cần gì để xây dựng bài giảng phù hợp từng đối tượng.

“AI không thay thế được giáo viên, nhưng giáo viên sử dụng AI sẽ thay thế giáo viên không sử dụng AI”, thầy Vũ nói câu này với giọng rất chắc chắn.

Trường ĐH Thể dục Thể thao Đà Nẵng là nơi ít ai nghĩ sẽ liên quan đến công nghệ. Thế nhưng, sau khóa học của thầy Vũ, cán bộ, giảng viên của Trường đã phát triển 03 đề tài khoa học công nghệ liên quan đến AI, trong đó có đề tài chatbot phục vụ kiểm định chất lượng bên trong mà thầy Vũ làm thành viên thực hiện đang cùng phối hợp với Chủ nhiệm đề tài hoàn thiện sản phẩm.

“Điều đáng quý là có những thầy cô trình bày dự án của mình, tham gia các cuộc thi không phải để đạt giải, mà để vượt qua chính mình. Mỗi thầy cô giáo trở thành một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”, thầy Vũ bộc bạch với công thức rõ ràng và tư vấn 1-1, ngay cả những thầy cô chậm hơn về công nghệ cũng có thể thực hành.

Điều trăn trở nhất

“Vùng sâu vùng xa vẫn còn khó khăn về hạ tầng, đường truyền, thiết bị. Các thầy cô giáo phải lặn lội đến từng nhà vận động các cháu đến trường; nếu có bài giảng đẹp, sinh động, hấp dẫn bằng AI chắc chắn các thầy cô giáo sẽ thu hút các cháu nhiều hơn nữa”, thầy Vũ trăn trở nói thêm.

Nhắc lại nhiều lần, thầy Vũ mong muốn Việt Nam sớm xây dựng nền tảng dữ liệu AI dùng chung, miễn phí cho giáo dục. Để giáo viên không phải tạo sản phẩm này một ứng dụng, sản phẩm khác một ứng dụng, manh mún, mạnh ai nấy làm. Nhà nước cần đầu tư ban đầu một cách bài bản, có chiến lược để phát triển bền vững.

Chia sẻ về kế hoạch tương lai, thầy Vũ và nhóm của mình đang xây một nền tảng giáo dục AI theo mô hình quốc tế, viết sách thực hành AI từ kinh nghiệm thực chiến của mình. Đồng thời, anh sẽ cải thiện bài giảng sát thực tế hơn, tiếp cận công nghệ mới hơn, hợp tác với các doanh nghiệp, đối tác trong tuyển dụng nhân lực phát triển AI.

Trong mục tiêu định hướng dài hạn, thầy Vũ mong muốn sớm cùng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật tổ chức nhiều khóa tập huấn ứng dụng AI hỗ trợ các trường Tiểu học, THCS, THPT nâng cao năng lực cho giáo viên, học sinh đúng với sứ mệnh giáo dục, hoạt động vì cộng đồng của một trường đại học..

Trong khi mọi người còn đang băn khoăn AI có thay thế giáo viên không, sinh viên có bị lười đi không thì Thạc sĩ Lê Vũ đã đi trước một bước. Dẫu không phải là người đầu tiên hay cuối cùng, sự miệt mài, tận tâm để giáo dục Đà Nẵng bắt kịp xu thế với “bước tiến lớn” của toàn cầu là đáng quý.

Từ vai trò người thầy, Ths. Lê Vũ được mời tham gia làm diễn giả nhiều buổi tọa đàm, hội thảo để chia sẻ, lan tỏa kinh nghiệm cho các trường, địa phương khác. “Tôi muốn nỗ lực hơn nữa mang lại nhiều kết quả, giá trị cho mọi người. Cũng như mỗi nơi tôi đến đều mang hình ảnh tích cực của ĐH Đà Nẵng, Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật với cộng đồng”, thầy Vũ nói thêm.  

Bảo Hòa