Thí điểm đưa AI vào giảng dạy ở bậc phổ thông

Thông tin được GS.TS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục (Bộ GD&ĐT) đưa ra tại Hội thảo “Phát triển năng lực Trí tuệ nhân tạo cho người học”, do Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hội Khoa học Công nghệ Việt Nam…, phối hợp tổ chức ngày 28/10, tại Hà Nội.

Cũng theo GS.TS Lê Anh Vinh, đơn vị này đã xây dựng chương trình học AI trong giáo dục phổ thông, từ đó nhà trường có thể xây dựng quy chế để ứng dụng AI (trí tuệ nhân tạo) trong nhà trường.

“Tiếp theo chúng tôi sẽ xây dựng khung năng lực AI cho học sinh, giáo viên trung học phổ thông (THPT). Hiện khung chương trình đã được Vụ Giáo dục Phổ thông (Bộ GD&ĐT) thẩm định, hy vọng sẽ sớm được đưa vào triển khai”, ông Vinh nói.

87% học sinh THCS biết ứng dụng AI

Tại hội thảo, GS.TS Lê Anh Vinh cho hay, theo một khảo sát với hơn 11.000 học sinh THCS cuối năm 2023 – thời điểm trước khi Viện xây dựng khung năng lực AI cho người học – khoảng 87% học sinh biết ứng dụng AI. Học sinh đánh giá AI trong giáo dục hiệu quả, ví dụ dùng Chat GPT trả lời câu hỏi khó.

Khảo sát của viện này với gần 35.000 giáo viên THCS, THPT vào cuối năm 2024, có 76% giáo viên cho biết đã dùng AI trong dạy học. Các thầy cô đánh giá hiệu quả cao khi ứng dụng AI vào giảng dạy.

“Kể cả khi chúng ta không đưa ứng dụng AI bài bản vào trường THPT, việc này vẫn diễn ra rất sôi động nhưng nếu không nghiên cứu được cách giáo dục phù hợp, hiệu quả chưa đạt như mong muốn.

Vậy chúng ta nên dùng công nghệ thế nào khi ứng dụng công nghệ trong giáo dục?”, GS Lê Anh Vinh đặt câu hỏi.

Theo PGS.TS Hoàng Minh Sơn, Chủ tịch Hội đồng, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội, đơn vị này coi AI và công nghệ số là trụ cột chiến lược đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Ông Hoàng Minh Sơn cho hay, AI là kỹ năng thiết yếu, tương tự như ngoại ngữ trước đây.

Điều quan trọng hơn là phải đưa năng lực lãnh đạo và chủ động sáng tạo vào quá trình dạy – học, để học sinh, sinh viên sử dụng AI ngay trong học tập, không chỉ chờ đến khi tốt nghiệp mới được tiếp cận.

Trăn trở, loay hoay khi đưa AI vào giáo dục phổ thông

Theo ông Lê Anh Vinh, đưa AI vào giáo dục phổ thông cần dựa trên 3 trụ cột chính.

Thứ nhất là khung chính sách nhất quán để đưa AI vào nhà trường. Thứ hai là chương trình dạy, tài liệu phải toàn diện và linh hoạt. Thứ ba là nguồn lực con người và tài chính.

Để triển khai vào chương trình THPT, hiện có 3 hướng. Thứ nhất, tích hợp AI vào hoàn toàn vào các môn học. Thứ hai, xem AI như một phần của môn tin học. Thứ 3, để AI như một môn học độc lập.

“Quan điểm của chúng tôi là nên đưa AI theo hướng tích hợp vào các môn học phổ thông để tránh chồng chéo. Cách tiếp cận phải từng bước, rõ ràng, có đánh giá nghiên cứu để triển khai kịp thời”, ông Lê Anh Vinh chia sẻ thêm

Cũng theo chuyên gia này, chương trình AI đang được Viện triển khai thí điểm từ lớp 1 đến lớp 12 tại các trường thực nghiệm, với 16 tiết dạy mỗi năm học.

Theo đó ở bậc tiểu học, trọng tâm là giáo dục đạo đức và nhận thức về AI; ở cấp cao hơn, sẽ tăng dần hàm lượng kiến thức và kỹ năng kỹ thuật.

Kết quả bước đầu cho thấy, giáo viên hoàn toàn có thể dạy tốt nội dung về đạo đức và sử dụng AI an toàn, nếu có tài liệu hướng dẫn phù hợp.

Ngược lại, phần kiến thức nền tảng và kỹ thuật AI lại là thách thức lớn, vì đa số giáo viên không có chuyên môn công nghệ. Do đó, Viện đang đề xuất chuẩn hóa và số hóa học liệu, để giáo viên đóng vai trò hỗ trợ thay vì giảng dạy trực tiếp.

Tại hội thảo, Th.S Nguyễn Thị Nhiếp, Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Chu Văn An, Hà Nội cho biết, cô rất trăn trở, loay hoay với việc tổ chức dạy học AI trong nhà trường.

“Quan sát tại Hà Nội và một số tỉnh thành, có thể thấy phân hóa rõ, có trường chưa quan tâm, có trường đầu tư mạnh.

Đặc biệt, sự phân hóa này thể hiện rõ giữa trường ở thành thị và nông thôn, giữa trường công và trường tư, trong đó nhiều trường tư có cách tổ chức đào tạo rất tốt”, cô Nhiếp nói.

“Chúng tôi rất muốn đưa AI vào tập huấn, thậm chí có thể trích ngân sách để tổ chức nhưng vướng vào quy định dạy thêm, học thêm. Vậy nhà trường căn cứ vào đâu để dạy? Tại sao lại được thu tiền? Đó là bài toán khó”, nữ hiệu trưởng băn khoăn.

Từ khó khăn trên, bà Nhiếp đề xuất cần có hành lang pháp lý, có mục tiêu, lộ trình cho học sinh, giáo viên, nhà trường để ứng dụng và phát triển AI trong giảng dạy và học tập. Việc đào tạo giáo viên, cơ sở hạ tầng cũng là yếu tố quyết định cho các nhà trường khi triển khai thực hiện.

Trong phần trình bày của mình, TS. Tô Hồng Nam, Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin, Bộ GD&ĐT chỉ ra nhiều thách thức. Người học hiện nay chủ yếu tự học AI qua bạn bè, mạng xã hội hoặc các khóa học trực tuyến nhưng thiếu cơ chế kiểm chứng chất lượng.

Nhiều người “tự xưng thầy dạy AI” nhưng không có chuyên môn, khiến học viên không biết trình độ của mình đến đâu, học gì là đủ. Vì thế theo TS. Tô Hồng Nam, cần có hệ thống đánh giá, công nhận và chuẩn hóa thống nhất để đảm bảo chất lượng đào tạo AI.