Tinh gọn bộ máy phải đi cùng chuyển đổi số, ứng dụng AI

Cuộc “cách mạng bộ máy” và những nút thắt cần gỡ

Thảo luận tổ tại Quốc hội ngày 21.10, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định quá trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy là “một cuộc cách mạng lớn nhất của lịch sử hiện đại nước ta”, diễn ra toàn dân, toàn diện và quyết tâm rất cao.

Theo bà Trà, vấn đề này đã được đặt ra trong nhiều nghị quyết Trung ương nhưng chưa được thực hiện tới nơi tới chốn. Việc hoàn thành sắp xếp bộ máy tạo ra những thành công nền tảng vô cùng quan trọng.

Về quá trình vận hành chính quyền địa phương hai cấp, bà Trà cho biết sau hơn ba tháng vận hành, chính quyền địa phương hai cấp “cơ bản là tốt”. Theo đó, ưu điểm lớn nhất là không có gián đoạn, đứt gãy, tuy nhiên vẫn còn một số vấn đề bất cập lớn.

Theo bộ trưởng, cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được công việc. Khối lượng công việc cấp xã hiện nay rất lớn, chức năng nhiệm vụ rất cao, trong khi trước đây chỉ thuần túy ở mức độ vừa phải.

Tổ chức bộ máy tuy đã được hướng dẫn hành chính nhưng chưa thực sự ổn định. Cần có những điều chỉnh căn bản về thể chế để đáp ứng yêu cầu vận hành mới.

Thêm nữa, việc phân định thẩm quyền cho cấp xã sau rà soát chỉ còn 859 nhiệm vụ (giảm so với con số trước là 1.060), trong đó chỉ có 79 nhiệm vụ được phân cấp mới. Trong khi đó, Trung ương phân cấp cho cấp tỉnh tới 949 nhiệm vụ, tạo ra khối lượng công việc rất lớn và nặng nề cho cấp tỉnh.

“Việc tiếp nhận và thực hiện phân cấp, phân định thẩm quyền tại cấp xã còn nhiều hạn chế, bất cập, ví dụ như việc giao đất cho doanh nghiệp nếu giao cho cấp xã có thể gặp lúng túng”, bà Trà nêu.

Bộ trưởng cho rằng nhiệm vụ hàng đầu là tập trung cao độ để hoàn thành toàn bộ hệ thống thể chế cho vận hành chính quyền địa phương hai cấp, hoàn thành việc phân loại đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đô thị.

“Đây là cái gốc của vấn đề để thực hiện chế độ chính sách, quy hoạch, kế hoạch phát triển”, bà Trà nói.

Theo đó, cần cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, nhất là cấp xã. Đây là nhiệm vụ cấp bách để đội ngũ cán bộ có thể đạt được hai mục tiêu lớn “vừa kiến tạo phát triển vừa phục vụ người dân”.

Bộ trưởng đưa ra giải pháp giao thẩm quyền linh hoạt cho cấp tỉnh để quyết định rút về tỉnh thực hiện những việc mà cấp xã “không thể làm nổi” do năng lực hoặc điều kiện ban đầu, nhằm đảm bảo hiệu quả công việc.

Bên cạnh đó, theo bộ trưởng cần tiếp tục có một đề án lớn để đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị trong thời gian 5 năm, nhằm căn bản hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu vận hành của chính quyền địa phương hai cấp.

Bức tranh phát triển của đất nước rất sáng

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, trong thời gian ngắn vừa qua “chúng ta phải xử lý một khối lượng công việc rất lớn”.

Chủ tịch Quốc hội cũng ghi nhận và hết sức chia sẻ trước phản ánh của các đại biểu về tình trạng có địa phương vẫn “thừa cán bộ chỗ này, thiếu cán bộ chỗ khác, thừa cán bộ cấp này, thiếu cán bộ cấp khác”; cán bộ thiếu đào tạo chuyên môn, kỹ năng, nghiệp vụ; trụ sở làm việc chật hẹp, chưa đáp ứng yêu cầu; việc phân bổ ngân sách chưa kịp thời dẫn đến thiếu kinh phí hoạt động đầu tư hạ tầng; những thách thức trong giám sát thực thi…

“Hàng tuần Bộ Chính trị, Ban bí thư đều họp để chỉ đạo cho Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội các bộ ngành có liên quan rà soát, kịp thời tháo gỡ, điều chỉnh. Nhất là các vấn đề liên quan tới phân định chức năng, nhiệm vụ các cấp; việc quản lý trong lĩnh vực đất đai, xây dựng, môi trường, tư pháp…”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Theo Chủ tịch Quốc hội, Bộ Chính trị đã chỉ đạo cho Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Chính phủ tiếp tục rà soát điều chỉnh “để những gì mà văn bản luật có thì phải hướng dẫn nghị định. Mà nghị định có rồi thì phải hướng dẫn thông tư, xuống địa phương thì không được quy định gì khác, nhất là về thủ tục hành chính”.

Về phương hướng trong thời gian tới, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Bộ Nội vụ, các địa phương triển khai các giải pháp đồng bộ tập trung vào cải cách hành chính, nâng cao năng lực hỗ trợ nguồn lực.

Theo đó, khẩn trương rà soát điều chỉnh biên chế cán bộ, hướng dẫn cho địa phương thực hiện rà soát năng lực cán bộ để phân công đảm bảo phù hợp, hạn chế kiêm nhiệm trái chuyên môn; bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho cán bộ.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng trước mắt, trong điều kiện chưa xây dựng trụ sở mới cần linh hoạt trong chuyển đổi công năng, bố trí sử dụng trụ sở như Trung ương đã hướng dẫn; tiếp tục tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng Trí tuệ nhân tạo AI trong thực thi công vụ.

“Tinh gọn bộ máy phải đi cùng chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Nếu các đồng chí không thực hiện thì người có bao nhiêu cũng là không đủ. Đề nghị các tỉnh, các địa phương hết sức quyết liệt để người ít nhưng công việc vẫn đảm bảo trôi chảy”, Chủ tịch Quốc hội đề nghị.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, cần ưu tiên đầu tư hạ tầng công nghệ nhất là hạ tầng công nghệ thông tin; khẩn trương thành lập các đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ công cơ bản ở xã, khuyến khích doanh nghiệp ngoài nhà nước tham gia.

Cho rằng “bức tranh phát triển của đất nước là rất sáng”, Chủ tịch Quốc hội mong mỗi người dân, mỗi doanh nghiệp, mỗi cán bộ, công chức, viên chức người lao động sẽ tiếp tục nỗ lực, cố gắng, “tạo ra sản phẩm” để phát triển đất nước.