Trí tuệ nhân tạo mở đường nâng tầm hạt gạo Việt trên thị trường toàn cầu

AI – công nghệ định hình tương lai ngành gạo

Với mục tiêu đưa kỹ thuật số vào thực tiễn sản xuất, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng tầm nông nghiệp, Công ty Công nghệ EASYRICE đã giới thiệu giải pháp ứng dụng Trí tuệ nhân tạo trong giám định hạt gạo tại hội thảo “Giải pháp khoa học nhằm nâng cao chất lượng lúa và giống lúa” vừa diễn ra ở Cần Thơ.

Theo ông Đoàn Anh Võ, đại diện EASYRICE, hệ thống AI có khả năng phân tích đặc tính hạt, nhận diện đúng giống mong muốn, loại bỏ giống lẫn tạp mà không làm ảnh hưởng đến chất lượng hạt lúa. Nhờ vậy, các nhà máy xay xát và doanh nghiệp thu mua có thể ra quyết định nhanh chóng, chính xác, rút ngắn thời gian kiểm định.

Thực tế, EASYRICE đã giám định hơn 10 triệu tấn gạo mỗi năm, phục vụ hơn 300 doanh nghiệp tại Thái Lan và Việt Nam, với hơn 500.000 lượt sử dụng. Công nghệ này hiện chiếm 30% thị phần gạo xuất khẩu Thái Lan, trong đó hơn 90% khách hàng hài lòng với dịch vụ. Đây được xem là minh chứng rõ ràng cho tính hiệu quả và tiềm năng ứng dụng rộng rãi của AI trong chuỗi giá trị gạo.

Thực trạng và thách thức ngành giống lúa Việt

Theo ông Võ, Việt Nam hiện có hàng trăm giống lúa được công nhận, nhiều giống có diện tích canh tác lớn trên 100.000 ha, điển hình như OM 5451 (670.000 ha), OM 6976 (540.000 ha), ST24, ST25 hay Đài Thơm 8.

Nhu cầu giống hàng năm ước tính từ 570.000–580.000 tấn, trong đó khoảng 400.000 tấn là giống thơm, chất lượng cao. Tuy nhiên, sự chênh lệch về nguồn giống giữa các vùng còn lớn: tại miền Bắc, khoảng 80% diện tích sử dụng giống từ các đơn vị chính quy, trong khi đồng bằng sông Cửu Long chỉ đạt 45%. Phần còn lại, nông dân thường dùng lúa thịt làm giống, khiến chất lượng không đồng đều.

Bên cạnh đó, do có quá nhiều giống lúa khác nhau, việc phân biệt bằng mắt thường gần như không thể, dẫn đến độ thuần và tính đúng giống chưa được kiểm soát chặt chẽ. Không ít trường hợp giống giả, bán online theo kiểu đa cấp, quảng cáo sai sự thật, gây thiệt hại cho nông dân và ảnh hưởng đến uy tín gạo Việt.

AI – giải pháp kiểm định “đúng giống, đúng thuần”

Trước thực trạng này, EASYRICE mang đến giải pháp AI kết hợp phân tích hình ảnh để kiểm định giống lúa, đảm bảo đúng giống – đúng độ thuần, nhanh chóng, chính xác và minh bạch, dễ dàng triển khai tại thực địa. Nhờ đó, nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp có thể yên tâm về chất lượng ngay từ khâu đầu tiên trong chuỗi sản xuất.

“Công nghệ này giúp nông dân giảm rủi ro, doanh nghiệp xuất khẩu minh bạch về chất lượng, nâng cao uy tín, đồng thời hỗ trợ ngành gạo chuẩn hóa chất lượng để đáp ứng thị trường cao cấp. Đây chính là nền tảng để thương hiệu gạo Việt vươn xa hơn trên thị trường toàn cầu”, đại diện Công ty EASYRICE nhấn mạnh.

Hướng tới mục tiêu chiến lược 2030

Ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn ThaiBinh Seed, đồng thời là Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Giống cây trồng Việt Nam đánh giá cao công nghệ AI của EASYRICE và cam kết hợp tác ngay để nâng cao chất lượng giống lúa Việt, giữ vững thương hiệu gạo trên thị trường quốc tế.

Các chuyên gia cũng chung quan điểm rằng, chỉ khi áp dụng khoa học công nghệ đồng bộ trong toàn bộ chuỗi sản xuất giống, Việt Nam mới có thể duy trì chất lượng hạt gạo ổn định: tỷ lệ nảy mầm cao, cây sinh trưởng đồng đều, không lẫn tạp. Giống đạt chuẩn không chỉ giúp nông dân giảm chi phí phân bón, thuốc bảo vệ thực vật mà còn bán được giá cao.

Việc kiểm soát chất lượng giống đóng vai trò then chốt trong việc thực hiện thành công Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030. Đây là bước đi chiến lược để xây dựng thương hiệu gạo Việt bền vững, đồng thời nâng tầm vị thế quốc gia trên thị trường lúa gạo toàn cầu.

Trong kỷ nguyên hội nhập sâu rộng, Việt Nam có cơ hội bứt phá mạnh mẽ nhờ ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ. Từ đồng ruộng đến nhà máy, từ khâu bảo quản sau thu hoạch đến giám định bằng AI, tất cả đều cần được triển khai đồng bộ và chuyên nghiệp. Chỉ khi hạt giống được quan tâm chăm chút ngay từ đầu, hạt gạo Việt mới có thể tự tin khẳng định vị thế trên bàn ăn toàn cầu.