Trí tuệ nhân tạo mở rộng không gian sáng tạo và trải nghiệm sách

Đồng hành sáng tạo

Tuần qua, “Hiệp sĩ Dế Mèn”, cuốn sách văn học đầu tiên tại Việt Nam với phần minh họa do AI thực hiện đã ra mắt độc giả. Đây không chỉ là cuốn sách đầu tiên áp dụng công nghệ trong khâu minh họa một cách quy mô mà còn là minh chứng rõ nét cho thấy AI đang ảnh hưởng ngày càng lớn trong lĩnh vực xuất bản.

“Hiệp sĩ Dế Mèn” có độ dày gần 300 trang, đáng chú ý là phần minh họa, gồm hơn 200 bức tranh, đã được tác giả hoàn thành chỉ trong 2 tháng nhờ sự trợ giúp của AI, sau những nỗ lực tìm kiếm họa sĩ trước đó.

Một tác phẩm văn học được chấp bút từ hai thập kỷ trước, nay được đi kèm những hình ảnh minh họa sống động nhờ công nghệ, giúp việc khám phá thế giới tưởng tượng của tác giả trở nên cuốn hút hơn.

Nhà sử học Dương Trung Quốc, Tổng Biên tập tạp chí Xưa và Nay, nhận định: “Chẳng bao lâu nữa, AI cùng sự phát triển có thể là vô biên của nó sẽ tạo ra một hệ sinh thái cho mọi sáng tạo, không chỉ của công nghệ mà của cả khoa học, văn học nghệ thuật…”. Nhận định này càng củng cố niềm tin về tương lai AI sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình sáng tạo, trong đó có lĩnh vực xuất bản.

Không chỉ dừng lại ở minh họa, AI đang có những ứng dụng sâu rộng hơn trong các khâu khác của ngành xuất bản. Trên thế giới, đã có không ít cuốn sách được viết bởi AI. Dù chất lượng và chiều sâu cảm xúc của những tác phẩm này vẫn còn là đề tài tranh luận, nhưng không thể phủ nhận khả năng của AI trong việc tạo ra các nội dung văn bản, gợi ý cốt truyện, hay thậm chí phát triển nhân vật. Điều này mở ra hướng đi mới cho các tác giả, giúp họ đẩy nhanh quá trình hoàn thiện tác phẩm.

Tăng trải nghiệm của độc giả

Tại Việt Nam, theo PGS. TS Phạm Minh Tuấn – Phó tổng biên tập Tạp chí Cộng sản, Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam, việc ứng dụng công nghệ, thực hiện chuyển đổi số trong ngành xuất bản đang diễn ra mạnh mẽ. Riêng năm 2023 có 4.500 đầu sách điện tử, chiếm 15,3% tổng xuất bản phẩm.

Ứng dụng AI, công nghệ cao trong biên tập, xuất bản, phát hành sách ngày càng trở nên phổ biến. Xuất bản điện tử ngày càng phát triển với 32 nhà xuất bản đã đăng ký hoạt động trong lĩnh vực này.

Thời gian vừa qua, ngoài ứng dụng AI trong các khâu làm sách, các ứng dụng sách nói tiếng Việt như Voiz FM sử dụng công nghệ giọng đọc AI, hay Bookas tích hợp công nghệ AI cung cấp cho thính giả những đầu sách chất lượng cao theo cách sống động và hấp dẫn… Qua đó mang đến trải nghiệm nghe sách tiện lợi cho người dùng, giúp họ tiếp cận tri thức và giải trí mọi lúc mọi nơi.

Một số ý kiến cho rằng, giọng đọc AI đôi khi vẫn còn cần cải thiện để thật sự tự nhiên và truyền cảm, nhưng đây là một bước tiến quan trọng, mở rộng thị trường sách nói tiềm năng tại Việt Nam.

AI cũng đang được áp dụng để cá nhân hóa trải nghiệm đọc. Các hệ thống gợi ý sách thông minh đang dần trở nên phổ biến trên các nền tảng đọc sách, giúp độc giả dễ dàng tìm thấy những cuốn sách phù hợp với sở thích và lịch sử đọc của mình. Điều này giúp tối ưu hóa thời gian lựa chọn sách và tăng cường sự gắn kết của độc giả với nội dung…

AI có thể giúp “viết” một cuốn sách theo phong cách của tác giả yêu thích, với những tình tiết được cá nhân hóa để phù hợp với từng độc giả, hay một cuốn sách bán chạy có thể được dịch ra mọi ngôn ngữ chỉ trong vài giây, xóa bỏ rào cản ngôn ngữ và đưa tác phẩm đến với độc giả toàn cầu… Có thể thấy, tương lai của AI trong ngành xuất bản không phải là sự thay thế, mà là sự cộng tác.

Khi có trợ lý đắc lực hỗ trợ những công việc lặp lại như kiểm tra lỗi, dàn trang, hay tạo minh họa đơn giản, con người có thể tập trung vào phần tinh túy nhất: sáng tạo, cảm xúc và tư duy – những yếu tố mà AI khó có thể thay thế hoàn hảo.

Vì lẽ đó, việc nắm bắt công nghệ không chỉ là một lựa chọn, mà là chìa khóa để mở ra không gian sáng tạo mới cho ngành xuất bản. Việc khéo léo kết hợp sức mạnh của AI với tư duy con người, hòa quyện công nghệ và nghệ thuật sẽ kiến tạo nên những trang sách đầy thú vị và mang đến trải nghiệm đọc tuyệt vời cho độc giả.