Việt Nam có nhiều cơ hội trong ứng dụng và phát triển AI

Tại sao anh lại quyết định về Việt Nam để khởi nghiệp trong lĩnh vực AI thay vì tiếp tục sự nghiệp ở Anh?

Quyết định này đến từ nhiều yếu tố khác nhau. Một trong những yếu tố quan trọng nhất là cơ hội. Hiện tại, thị trường Việt Nam đang có một “làn sóng” rất mạnh mẽ về nhu cầu ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt là AI.

Qua hơn một năm làm việc với đối tác, cụ thể là Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy và một số đối tác khác, tôi đã có dịp tìm hiểu, nghiên cứu kỹ thị trường. Sau quá trình thăm dò đó, tôi nhận thấy đây là thời điểm rất tốt để gia nhập thị trường Việt Nam. Ngoài ra, còn có những yếu tố cá nhân như gia đình và phong cách sống. Tôi cảm thấy cuộc sống ở Việt Nam hiện tại phù hợp với giai đoạn này trong cuộc đời mình.

Anh có thể chia sẻ cụ thể hơn về những yếu tố khiến anh đánh giá đây là thời điểm lý tưởng để trở về Việt Nam?

Tôi nhận thấy sự quen thuộc và cởi mở của người dùng cũng như doanh nghiệp Việt Nam đối với công nghệ mới, đặc biệt là AI. Trước đây, khi làm việc với các AI vendor, mỗi lần gặp khách hàng, chúng ta phải cố gắng rất nhiều để giải thích tại sao nên dùng AI, nó làm được gì, lợi ích ra sao, nhưng bây giờ, điều đó không còn cần thiết nữa. Mọi người đã rất quen thuộc với những gì AI có thể làm và tiềm năng của nó trong doanh nghiệp của họ. Thay vì phải thuyết phục hay đưa ra một “bài pitch” (bản trình bày ý tưởng) dài dòng, giờ đây khách hàng đã chủ động gợi ý các tình huống sử dụng mà họ muốn áp dụng. Điều này cho thấy thị trường Việt Nam đã trưởng thành hơn rất nhiều về nhận thức và ứng dụng AI.

Anh đánh giá như thế nào về mức độ cởi mở của các chính sách AI tại Việt Nam hiện nay?

Qua những gì quan sát, tôi nhận thấy Nhà nước đang rất ủng hộ việc ứng dụng AI, không chỉ trong quản lý hành chính mà còn trong việc thu hút các doanh nghiệp quốc tế cũng như người Việt ở nước ngoài về làm việc tại Việt Nam. Đó là một tín hiệu tích cực.

Xin anh cho biết nhận định của mình về tiềm năng thị trường Việt Nam so với các quốc gia khác trong khu vực hoặc trên thế giới?

So với châu Âu, tôi nghĩ thị trường Việt Nam cởi mở hơn trong việc thử nghiệm các giải pháp AI. Ở châu Âu, các doanh nghiệp bị ràng buộc bởi rất nhiều quy định và điều này khiến doanh nghiệp khá ngần ngại khi tiếp cận công nghệ mới. Trước khi ứng dụng, họ phải đảm bảo mọi thứ tuân thủ các quy định khắt khe. Trong khi đó, ở Việt Nam, các doanh nghiệp và startup có thể triển khai công nghệ mới nhanh chóng mà không gặp quá nhiều rào cản.

Tôi cũng đã tìm hiểu thị trường Đông Nam Á và nhận thấy Việt Nam là một trong những thị trường tiềm năng nhất. So với Malaysia hay Thái Lan, tôi nghĩ Việt Nam vẫn cởi mở và chào đón các công nghệ mới hơn.

Ngoài những yếu tố tích cực vừa nêu, theo anh, những khó khăn hoặc rào cản nào đang cản trở sự phát triển của AI tại Việt Nam?

Một trong những khó khăn lớn nhất của AI tại Việt Nam là về mặt dữ liệu. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam hiện nay có cơ sở hạ tầng dữ liệu chưa tốt. Để triển khai AI hiệu quả, điều kiện tiên quyết là dữ liệu phải chất lượng, nhưng ở đây, dữ liệu thường rất phân tán, nằm ở nhiều định dạng khác nhau. Điều này tạo ra trở ngại lớn khi ứng dụng AI.

Ngoài ra, còn một số khó khăn khác. Ví dụ, ở những thị trường như Mỹ hay châu Âu, khi đề cập đến các khái niệm mới như “AI reasoning” (suy luận AI – khả năng của một hệ thống Trí tuệ nhân tạo (AI) để đưa ra các kết luận hợp lý dựa trên thông tin có sẵn), người ta dễ dàng hiểu ngay. Nhưng ở Việt Nam, người dùng và doanh nghiệp vẫn chưa quen thuộc với một số xu hướng mới nhất.

Đáng chú ý nữa là ở các nước phương Tây, nguồn nhân lực rất đắt đỏ, nên việc dùng AI để thay thế hoặc tăng hiệu quả lao động là động lực lớn. Nhưng ở Việt Nam, chi phí nhân lực chưa thực sự quá tốn kém với doanh nghiệp, nên động lực để dùng AI cải thiện hiệu quả đôi khi chưa đủ mạnh.

Dưới góc nhìn của anh, Việt Nam nên tập trung phát triển AI theo những định hướng chiến lược nào?

Tìm một hướng đi phù hợp để phát triển AI không chỉ là vấn đề của riêng Việt Nam mà nhiều nơi trên thế giới cũng đang trăn trở: làm sao để nhảy vào “miếng bánh khổng lồ” này. Tôi nhận thấy hiện nay, ngay cả ở Việt Nam, các doanh nghiệp chủ yếu tập trung vào việc giải quyết những use case cụ thể thay vì đầu tư phát triển các mô hình nền tảng như ở Silicon Valley hay Trung Quốc. Lý do là vì việc xây dựng mô hình nền tảng rất tốn kém, đòi hỏi nguồn lực khổng lồ và thị trường đó đã có sự cạnh tranh gay gắt từ các ông lớn. Với các doanh nghiệp ở thị trường đang phát triển như Việt Nam, nhảy vào “miếng bánh” đó là cực kỳ khó.

Tuy nhiên, ứng dụng AI vào các use case cụ thể, giải các bài toán đặc thù lại mang lại giá trị lớn và ít cạnh tranh hơn so với phát triển mô hình nền tảng. Vì vậy, tôi nghĩ các doanh nghiệp Việt Nam nên tập trung vào những use case phục vụ khách hàng trong nước trước, rồi sau đó mở rộng ra thị trường quốc tế.

Cụ thể, Actable AI đang cố gắng mang đến những tình huống sử dụng nào cho các doanh nghiệp tại Việt Nam?

Hiện tại, Actable AI tập trung chủ yếu vào việc phát triển real-time voice chatbot – một dạng chatbot thoại theo thời gian thực có khả năng giao tiếp giống người thật nhất có thể. Giải pháp này có thể thay thế các call center, dịch vụ khách hàng (customer service), hoặc thậm chí làm trợ lý cá nhân (personal assistant) với quy mô lớn, không chỉ ở Việt Nam mà còn ở thị trường Đông Nam Á.

Ở Mỹ hay châu Âu, công nghệ này đã tồn tại, nhưng chưa thực sự tối ưu. Bài toán này vẫn là một thách thức cần được giải quyết một cách hoàn hảo. Tôi muốn tối ưu giải pháp này cho thị trường Việt Nam trước, vì nó có những đặc thù riêng đòi hỏi phải điều chỉnh và tinh chỉnh các mô hình AI để phù hợp.

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp cũng đang phát triển các tình huống sử dụng cụ thể thay vì những dự án AI nền tảng lớn. Vậy anh đánh giá mức độ cạnh tranh của thị trường Việt Nam hiện tại như thế nào?

Tôi nghĩ mức độ cạnh tranh cũng khá cao và có rất nhiều bên đang làm những ứng dụng tương tự nhau. Nhưng có một điểm cần lưu ý là nhiều doanh nghiệp tập trung vào các tầng trên, tức là ứng dụng cụ thể, mà ít chú trọng đến việc tối ưu các AI model ở tầng dưới. Đây chính là hướng mà Actable AI muốn tập trung.

Anh đánh giá thế nào về việc dùng mã nguồn mở để phát triển AI?

Theo tôi, chúng ta nên tận dụng mã nguồn mở nhiều nhất có thể. Đây là tài nguyên miễn phí, chất lượng cao, được cộng đồng toàn cầu phát triển rất mạnh mẽ. Việc cạnh tranh với mã nguồn mở là điều nên tránh. Thay vào đó, chúng ta nên dựa vào mã nguồn mở để phát triển công nghệ riêng, đồng thời đóng góp lại cho cộng đồng. Điều này giúp tất cả mọi người tiến bộ nhanh hơn và hiệu quả hơn. Không có lý do gì để phát minh lại những thứ mà người khác đã làm tốt rồi.

Việc tận dụng mã nguồn mở sẽ mang lại những lợi ích gì cho sự phát triển AI ở Việt Nam, thưa anh?

Không chỉ Việt Nam mà cả thế giới đều đang tận dụng mã nguồn mở. Đây cũng là một phần lý do tại sao các startup nhỏ lại có thể phát triển nhanh và tốt hơn so với các công ty lớn. Họ linh hoạt hơn, tận dụng được những công nghệ tốt nhất từ cộng đồng mã nguồn mở để xây dựng sản phẩm. Trong khi đó, ở các công ty lớn đôi khi bị giới hạn bởi hệ thống nội bộ. Họ chỉ được phép dùng những công cụ do công ty tự phát triển, không thể linh hoạt dùng giải pháp bên ngoài. Đây thực sự là rào cản lớn khiến các công ty lớn khó ra sản phẩm nhanh và tối ưu so với startup.

Để xây dựng những mô hình AI thành công, chắc chắn phải dựa vào nguồn nhân lực. Vậy anh đánh giá thế nào về nguồn nhân lực công nghệ thông tin nói chung và AI nói riêng của Việt Nam?

Ở Việt Nam, tôi thấy có rất nhiều kỹ sư phần mềm giỏi, đặc biệt trong việc phát triển ứng dụng. Nhưng để làm về AI, nhất là ở tầng thấp (low-level), như tối ưu mô hình hay huấn luyện dữ liệu, thì số lượng lại khá hạn chế. Kỹ sư làm ứng dụng thì nhiều, nhưng kỹ sư làm AI sâu thì ít. Có thể cần đào tạo lại hoặc đầu tư nghiên cứu thêm để nâng cao năng lực ở mảng này.

Theo anh, thị trường lao động Việt Nam đang chứng kiến mức độ cạnh tranh ra sao? Cụ thể, để thu hút nhân tài, các doanh nghiệp có cần đưa ra những chính sách đãi ngộ đặc biệt như thế nào?

Chắc chắn là để thu hút người tài thì chế độ đãi ngộ hay lương thưởng phải xứng đáng, đó là điều tiên quyết. Nhưng không chỉ có lương, doanh nghiệp còn cần tạo điều kiện làm việc phù hợp. Ví dụ, cho phép làm việc từ xa (remote), giờ giấc linh hoạt, hoặc tạo không gian để họ tự do sáng tạo và nghiên cứu. Nếu chỉ làm theo mô hình truyền thống, gò bó, người giỏi sẽ dễ chán.

Quan trọng nhất, tôi nghĩ để giữ chân người giỏi, bài toán mình đưa ra phải đủ khó, đủ thách thức. Người càng giỏi càng muốn giải quyết những vấn đề phức tạp. Nếu bài toán không đủ hấp dẫn, họ sẽ nhanh chán và tìm cơ hội khác. Nếu chỉ đưa ra những vấn đề đơn giản, không cần tư duy sâu, họ cũng sẽ không có được sự hứng thú lâu dài.

Công ty của anh có gặp khó khăn khi tuyển nhân sự ở Việt Nam hay không, nhất là mảng AI cũng đang trở nên rất “hot” trên thị trường như anh vừa chia sẻ?

Nếu làm ở tầng ứng dụng thì không quá khó, nhưng nếu làm low-level – như tối ưu mô hình để nhanh hơn, nhẹ hơn, hoặc huấn luyện dữ liệu hiệu quả – thì tìm người rất khó. Những kỹ năng này đòi hỏi chuyên môn cao và kinh nghiệm thực tế, mà ở Việt Nam hiện tại nguồn lực còn hạn chế.

Anh hình dung thế nào về tương lai của thị trường AI ở Việt Nam trong thời gian tới?

Tôi nghĩ thị trường AI ở Việt Nam sẽ rất sôi động.

Thứ nhất, các bạn trẻ ở đây rất nhạy bén trong việc đưa ra giải pháp cho khách hàng nội địa.

Thứ hai, Việt Nam sẽ theo xu hướng chung của thế giới, nhưng cũng có những rào cản đặc thù mà giờ chưa thấy rõ, có thể về văn hóa, kinh tế, hoặc chính trị.

Đặc biệt, nếu những công nghệ như AGI (Artificial General Intelligence – trí tuệ nhân tạo tổng quát) hay ASI (Artificial Super Intelligence – trí tuệ nhân tạo siêu việt) đạt được trong vài năm tới, như dự đoán của một số nhà nghiên cứu, thì tác động sẽ vô cùng lớn, không chỉ đối với Việt Nam mà còn trên phạm vi toàn cầu. Nếu AI vượt qua trí thông minh con người, nó có thể thay thế nhiều công việc, thậm chí tạo ra những việc mới mà trước đây chưa tồn tại.

Lúc đó, câu hỏi là con người sẽ làm gì? Đây là vấn đề toàn cầu và với những đặc thù riêng, tôi chưa dự đoán được chính xác ảnh hưởng sẽ ra sao. Trước mắt, dựa vào các mô hình AI mới, tôi nghĩ sẽ có nhiều use case mới và chất lượng sẽ được cải thiện dần dần.

Gần đây, khái niệm về AI Agent (tác nhân AI) đang thu hút nhiều sự chú ý. Theo anh, trong tương lai gần, AI Agent sẽ phát triển như thế nào ở Việt Nam?

AI Agent sẽ nở rộ, nó sẽ kích hoạt nhiều use case (tình huống sử dụng) mới, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Hiện tại, ở nước ngoài, AI Agent đã thay thế nhiều công việc như lập trình, tư vấn pháp luật… 

Tuy nhiên, có một trở ngại là những người hiểu về công nghệ và AI Agent thì thường thiếu kiến thức kinh doanh, còn những người kinh doanh biết rõ vấn đề cần giải quyết lại chưa quen với AI Agent.

Nếu Việt Nam xây dựng được cộng đồng kết nối giữa các kỹ sư và doanh nhân, tạo thành các nhóm giải quyết vấn đề cụ thể, thì sẽ thúc đẩy nhanh việc hình thành startup mang tầm vóc toàn cầu.

VnEconomy 02/06/2025 08:00

Nội dung đầy đủ của bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 22-2025 phát hành ngày 2/6/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:

https://postenp.phaha.vn/tap-chi-kinh-te-viet-nam/detail/1426