Xuất khẩu thực phẩm Việt bứt phá nhờ thương mại điện tử xuyên biên giới

Tăng trưởng mạnh mẽ từ nền tảng số

Theo báo cáo tháng 11/2025 của Innovative Hub, xuất khẩu (XK) thực phẩm & đồ uống (F&B) Việt Nam được dự báo tăng trưởng ổn định 10-12%/năm giai đoạn 2026-2030. Đây được xem là cơ hội lớn để các doanh nghiệp (DN) vừa và nhỏ bứt phá nếu biết tận dụng xu hướng thương mại điện tử xuyên biên giới, đẩy mạnh chuyển đổi số và xây dựng chuỗi giá trị số hóa.

Từ đầu năm 2025, nhiều sản phẩm F&B Việt đã hiện diện trên các sàn TMĐT quốc tế như Amazon, Alibaba.com, Shopee SIP hay TikTok Shop Global, với nhu cầu tăng mạnh tại các thị trường trọng điểm gồm Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, UAE và Ấn Độ. Nhóm sản phẩm tăng mạnh nhất hiện nay gồm cà phê rang xay, trà thảo mộc, nước trái cây tự nhiên, snack và thực phẩm chế biến tiện lợi. Đáng chú ý, nhiều nhà nhập khẩu quốc tế ưu tiên sản phẩm mang nhãn “Vietnam origin” (xuất xứ Việt Nam), với tiêu chí bền vững và truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Xuất khẩu thực phẩm Việt bứt phá nhờ thương mại điện tử xuyên biên giới

Theo đại diện Innovative Hub, Việt Nam đang khẳng định vị thế “nguồn cung F&B mới nổi” của châu Á nhờ lợi thế giá trị xanh, sản phẩm đặc trưng vùng miền và chi phí cạnh tranh. Tuy nhiên, để tận dụng trọn vẹn cơ hội, DN cần chuẩn hóa chất lượng sản phẩm theo các tiêu chuẩn quốc tế như FDA, HACCP, EUDR, đồng thời tối ưu gian hàng trực tuyến và đầu tư hình ảnh thương hiệu trên các nền tảng B2B.

Tại hội nghị quốc tế “Thương hiệu thực phẩm Việt Nam 2025” tổ chức ở TP.HCM ngày 12/11 vưa qua, các chuyên gia nhấn mạnh TMĐT xuyên biên giới chính là “cánh cửa vàng” để DN thực phẩm Việt vươn xa. Việc ứng dụng Big Data, Trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích hành vi khách hàng được xem là công cụ quan trọng giúp DN hiểu rõ thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Ông Nguyễn Việt An, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Đổi mới sáng tạo (Bộ Khoa học và Công nghệ), nhận định TMĐT xuyên biên giới không chỉ là kênh bán hàng mà còn là “đường cao tốc số” kết nối trực tiếp sản phẩm Việt với người tiêu dùng toàn cầu. Theo ông An, thực phẩm, đồ uống, gia vị và đặc sản vùng miền đang là nhóm hàng xuất khẩu trực tuyến chủ lực.

Đổi mới chuỗi giá trị thực phẩm số hóa

Cũng theo ông Nguyễn Việt An, quy mô TMĐT xuyên biên giới của Việt Nam đã đạt 3,5 tỷ USD từ năm 2023 và dự kiến vượt 12 tỷ USD vào năm 2027. Riêng trên Amazon, sản phẩm Việt tăng hơn 300% trong 5 năm, đạt gần 18 triệu mặt hàng. Doanh số DN Việt trên nền tảng này tăng đều mỗi năm, trong đó ngành F&B chiếm tỷ trọng lớn nhất.

Một ví dụ điển hình là Công ty TNHH V. Kaus, khởi đầu là DN gia đình nhỏ tại TP.HCM chuyên sản xuất trái cây sấy và gia vị. Sau hai năm tham gia TMĐT toàn cầu, doanh thu năm 2024 của công ty đạt 3,6 triệu USD, trong đó 70% đến từ kênh trực tuyến xuyên biên giới. Bí quyết thành công, theo ông An, nằm ở mô hình “Online-first Export”, xuất khẩu dựa trên nền tảng số, chú trọng bao bì nhỏ gọn, đạt chuẩn quốc tế và tối ưu cho mua sắm trực tuyến. “DN này đã tái cấu trúc toàn diện, từ quy trình sản xuất, đóng gói, quản trị chuỗi cung ứng đến chiến lược marketing, giúp họ vươn lên trở thành nhà xuất khẩu toàn cầu dù quy mô ban đầu rất nhỏ,” ông Nguyễn Việt An chia sẻ.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất đối với DN Việt hiện nay là thiếu chiến lược đổi mới sáng tạo chuỗi giá trị. Theo các chuyên gia, nếu chỉ số hóa khâu tiếp thị mà bỏ qua sản xuất, chế biến và logistics thì DN khó phát triển bền vững. Mô hình “online-first” chỉ phát huy hiệu quả khi đi kèm chuỗi cung ứng thông minh, hệ thống truy xuất nguồn gốc và chính sách logistics linh hoạt.

Ngoài ra, Việt Nam cần một chiến lược quốc gia về xuất khẩu thực phẩm qua TMĐT xuyên biên giới, coi đây là kênh chiến lược song hành cùng xuất khẩu truyền thống. Chính sách hỗ trợ DN đổi mới sáng tạo, phát triển nông nghiệp số, logistics và thương mại số cần được lồng ghép trong các chương trình phát triển kinh tế quốc gia.

Với tốc độ tăng trưởng hai chữ số và nhu cầu quốc tế ngày càng lớn đối với sản phẩm “Made in Vietnam”, các DN F&B Việt Nam đang đứng trước cơ hội hiếm có để bứt phá. Con đường phía trước không thiếu thách thức, nhưng nếu dám đầu tư cho chất lượng, thương hiệu và chuyển đổi số toàn chuỗi, thực phẩm Việt hoàn toàn có thể tăng tốc mạnh mẽ trên “đường cao tốc thương mại số” toàn cầu.