Đòn bẩy thúc đẩy thương mại điện tử

Trong những năm gần đây, thương mại điện tử xuyên biên giới đã có tốc độ phát triển nhanh chóng. Một báo cáo của Lazada phối hợp cùng công ty nghiên cứu Kantar đã cho biết, khoảng 92% người Việt sử dụng các tính năng Trí tuệ nhân tạo (AI) trên sàn thương mại điện tử (TMĐT) ít nhất 1 lần/tuần, cao hơn mức trung bình khu vực ASEAN.

Cả người bán, người mua đều tận dụng AI

Một khảo sát được công bố tại diễn đàn Toàn cảnh TMĐT Việt Nam 2025 vừa diễn ra hồi cuối tháng 4 đưa ra con số, 63% dân số Việt Nam mua sắm trực tuyến, với giá trị trung bình 396 USD/người/năm. Đáng chú ý, 62% người tiêu dùng xem livestream để đưa ra quyết định mua hàng. Điều này cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của TMĐT. Song bên cạnh đó cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về quản lý chất lượng hàng hóa, kiểm soát gian lận và nâng cao niềm tin người tiêu dùng.

Nhiều cá nhân thường xuyên mua sắm trên các sàn TMĐT cũng cho rằng, các tính năng đánh giá sản phẩm trên các sàn mua sắm rất ổn. AI cũng hỗ trợ người mua trong việc lựa chọn sản phẩm nhờ vào việc đề xuất sản phẩm phù hợp, để người mua dễ dàng tìm được các sản phẩm đúng yêu cầu. Ngược lại, chính các sàn mua sắm cũng sẽ hiểu rõ hơn về trải nghiệm người dùng.

TMĐT xuyên biên giới giúp doanh nghiệp (DN) mở rộng thị trường xuất khẩu, tăng nhanh doanh số, nắm bắt và phản hồi nhanh đối với nhu cầu thị trường và thoát khỏi giới hạn của thị trường về quy mô, mùa vụ cũng như xây dựng và nâng cao nhận diện thương hiệu ở thị trường nước ngoài, tạo lợi thế cạnh tranh đối với các DN xuất khẩu khác.

Bà Lại Việt Anh – Phó Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công thương) nhận định, thế giới đang chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, đặc biệt là AI. Từ cá nhân hóa trải nghiệm người dùng, tự động hóa vận hành, hỗ trợ chăm sóc khách hàng, phân tích dữ liệu tiêu dùng, đến dự báo xu hướng thị trường, AI giúp DN tiết kiệm thời gian, chi phí và tăng hiệu quả gấp nhiều lần.

Cũng theo bà Lại Việt Anh, nếu coi chuyển đổi số là một trong các động lực tăng trưởng mới, thì kinh tế số được xác định là một trong ba trụ cột chiến lược của chuyển đổi số, với TMĐT là động lực trung tâm.

Bà Lại Việt Anh cho hay, hành vi của người tiêu dùng cũng đang có xu hướng thay đổi, dự kiến sẽ có sức ép lớn đến sự phát triển của TMĐT. Chính vì vậy, việc các DN nhanh chóng nắm bắt và cập nhật những xu hướng mới nổi trở nên tối quan trọng. Đây không chỉ là chìa khóa để thích ứng với thị trường mà còn là yếu tố sống còn để duy trì lợi thế cạnh tranh và tránh nguy cơ bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua khốc liệt này.

Ông An Lương – Phó Giám đốc Trí tuệ Nhân tạo, Masan Group từng chia sẻ, AI xuất hiện trong tất cả các mặt của cuộc sống hiện nay, giúp hỗ trợ các DN nắm bắt thông tin và tệp dữ liệu khách hàng từ nhiều năm trước để hỗ trợ khai thác cho hoạt động kinh doanh hiện tại.

“Dù vậy, việc ứng dụng AI vẫn có những lỗ hổng nhất định, chưa thể chính xác hoàn toàn. Song, DN hay kể cả người bán hàng trên các sàn TMĐT không nên lo sợ AI sẽ thay thế con người mà cần xem AI như một công cụ hỗ trợ kinh doanh trong các công việc như lên kế hoạch, vận hành hệ thống, hỗ trợ các ý tưởng quảng cáo…” – ông An Lương nêu quan điểm.

Bắt nhịp xu thế toàn cầu

Ông Nguyễn Ngọc Dũng – Chủ tịch Hiệp hội TMĐT nhận định, AI hiện nay đã không còn xa lạ với các DN tham gia thị trường TMĐT. Đặc biệt, trong lĩnh vực TMĐT và công nghệ số, các DN Việt Nam đang bắt nhịp tốt với xu thế toàn cầu. Với sự năng động, khả năng thích ứng cao và tinh thần đổi mới sáng tạo, DN Việt hoàn toàn có thể đồng hành và cạnh tranh với các DN quốc tế trong hành trình chuyển đổi số và phát triển kinh tế số.

AI hiện được ứng dụng rộng rãi trong nhiều khâu của TMĐT như cá nhân hóa nội dung, dự đoán nhu cầu tiêu dùng, quản lý kho vận, chăm sóc khách hàng tự động và phát hiện gian lận.

Các thuật toán học máy giúp các sàn TMĐT phân tích hành vi người dùng để đưa ra gợi ý sản phẩm sát nhu cầu, từ đó gia tăng tỷ lệ chuyển đổi và mức độ hài lòng.

Bên cạnh đó, chatbot và trợ lý ảo đang dần thay thế vai trò hỗ trợ khách hàng truyền thống, giúp DN duy trì kết nối 24/7 với người tiêu dùng. Hệ thống AI còn hỗ trợ DN trong việc tối ưu chiến dịch quảng cáo, phân tích hiệu quả theo thời gian thực và điều chỉnh nội dung theo từng phân khúc khách hàng.

Tuy nhiên, theo ông Dũng, hiện việc ứng dụng AI vào TMĐT đang bộc lộ một số hạn chế, bất cập. Điều này có thể đến từ việc DN tiếp cận với AI chưa đầy đủ hoặc các công cụ, ứng dụng AI chưa đáp ứng được hết các yêu cầu cụ thể của DN.

Ông Dũng cho rằng, các DN cần tập trung xây dựng và triển khai các phần mềm hỗ trợ phù hợp, tận dụng AI để tối ưu quy trình vận hành, nâng cao trải nghiệm khách hàng và thúc đẩy hiệu quả kinh doanh.

“AI không còn là xu hướng tương lai mà đã trở thành một phần thiết yếu trong hệ sinh thái TMĐT hiện đại. Các DN TMĐT cần hành động nhanh, khai thác AI một cách hiệu quả để bứt phá trong kỷ nguyên số” – Chủ tịch Hiệp hội TMĐT nhấn mạnh.

Là một trong những DN chủ động ứng dụng AI trong sản xuất, kinh doanh, bà Lê Minh Trang – Quản lý cấp cao của Công ty TNHH NielsenIQ Việt Nam cho hay, việc sử dụng AI có tác động lớn trong hoạt động mua sắm, chi tiêu TMĐT. AI tác động tới quyết định tìm kiếm sản phẩm dịch vụ phù hợp cho người tiêu dùng, giúp rút ngắn khoảng cách nhà phân phối với người tiêu dùng.

AI cũng chính là trợ thủ đắc lực giúp DN tiếp cận người dùng nhanh hơn, hiệu quả hơn, thúc đẩy doanh số bán hàng cao hơn trong TMĐT.

Theo các chuyên gia, các nền tảng TMĐT sẽ không chỉ là nơi mua bán mà còn là không gian kết hợp các yếu tố như tìm kiếm, khám phá, đánh giá và bán hàng. Trong năm 2025, việc xây dựng thương hiệu sẽ không chỉ đơn thuần là bán hàng mà cần kết hợp hài hòa giữa việc truyền tải thông điệp thương hiệu và mang lại giá trị sử dụng cho khách hàng.

Các DN sẽ phải lựa chọn chiến lược triển khai nhanh chóng và trực tiếp, đồng thời giải quyết cả hai yếu tố: Mang đến giá trị thực sự cho khách hàng và xây dựng giá trị thương hiệu bền vững. Trong đó, AI là công cụ hỗ trợ đắc lực, hiệu quả.

Để tận dụng cơ hội từ AI, các sàn TMĐT đang hoạt động tại Việt Nam cũng đã ra mắt nhiều tính năng mới như GenAI cho 4 khía cạnh chính của mua sắm thương mại điện tử, được gọi là 4Ds, gồm khám phá sản phẩm, độ tin cậy, ưu đãi và ra quyết định, nhằm mang lại trải nghiệm cá nhân hóa và tương tác hơn.

Chia sẻ với báo chí, ông James Dong – Tổng Giám đốc của Tập đoàn Lazada cho hay: “Tại Lazada, chúng tôi coi GenAI là một phần quan trọng trong chiến lược dài hạn, tập trung vào khách hàng để nâng cao trải nghiệm mua sắm. Chúng tôi muốn dẫn đầu và mở ra một kỷ nguyên mới cho mua sắm trực tuyến. Tôi tin rằng GenAI sẽ không chỉ tạo nên cuộc cách mạng trong TMĐT mà còn thay đổi hoàn toàn cách chúng ta mua sắm, bán hàng và tương tác”.

Theo Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM), đặt trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động, AI được xem là yếu tố then chốt, giúp DN TMĐT Việt Nam bứt phá, chuyển đổi mô hình tăng trưởng và thích ứng linh hoạt với thị trường. Với sự hỗ trợ của các đơn vị cung cấp giải pháp AI, nhiều DN TMĐT đã và đang đẩy mạnh việc ứng dụng AI vào kinh doanh, mang lại những hiệu quả tích cực.

Bà Lê Thị Hà – Trưởng phòng Quản lý hoạt động TMĐT (Cục TMĐT và Kinh tế số – Bộ Công thương):

Luật TMĐT sửa đổi đang được xây dựng với nhiều điểm mới như quy định trách nhiệm của nền tảng và người livestream, tăng cường phân cấp cho địa phương, định danh người bán, kiểm soát nền tảng nước ngoài…

AI giúp tăng tỷ lệ chuyển đổi tới 20% trong nhiều chiến dịch TMĐT, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ lạm dụng dữ liệu cá nhân, khi 56% người dùng được khảo sát vẫn e ngại về bảo mật thông tin khi sử dụng AI.