‘Văn hóa AI chỉ hình thành khi mỗi cá nhân cảm nhận được giá trị của AI trong công việc hằng ngày’

Trao đổi với Chungta.vn, anh Trần Huy Bảo Giang – Tổng Giám đốc FPT Digital, Tập đoàn FPT – khẳng định “lãnh đạo cấp cao, chứ không phải kỹ sư công nghệ, là đối tượng cần học AI đầu tiên trong doanh nghiệp”. 

– Thưa anh, trong công cuộc Chuyển đổi AI, tại sao anh lại cho rằng lãnh đạo cấp cao, chứ không phải kỹ sư công nghệ, là đối tượng cần học AI đầu tiên?

– ChatGPT đạt 100 triệu người dùng chỉ sau 2 tháng, hay DeepSeek – một nền tảng AI Trung Quốc, cán mốc 22 triệu người dùng chỉ sau 20 ngày. Điều đó nghĩa là gì? AI đang được “bình dân hóa”, việc sử dụng hiệu quả các công cụ AI có thể được thực hiện bởi bất kỳ ai, cho dù họ có kiến thức về công nghệ hay không. 

AI không còn nằm ở phạm vi công nghệ nữa mà đang len vào từng mắt xích vận hành và trở thành một phần trong chiến lược tăng trưởng của doanh nghiệp. Tình thế này đặt ra yêu cầu mới, đó là lãnh đạo không nhất thiết phải am hiểu sâu về thuật toán AI, nhưng chắc chắn phải nắm rõ AI có thể thay đổi cách tổ chức vận hành và tạo giá trị kinh doanh, mang lại sự chuyển dịch tích cực và lâu dài cho tổ chức.

Anh Trần Huy Bảo Giang – Tổng Giám đốc FPT Digital, Tập đoàn FPT.

Từ thực tế triển khai các chương trình tư vấn tư duy và ứng dụng “AI-First” cho doanh nghiệp, chúng tôi nhận rõ sự khác biệt giữa các tổ chức. Những doanh nghiệp coi AI là một phần trong chiến lược thường xuất phát từ chính tư duy của ban lãnh đạo cấp cao. Với họ, AI không phải là công cụ kỹ thuật, mà là cơ hội để tái định hình vận hành, tạo lập những mô hình kinh doanh mới, linh hoạt hơn, chính xác hơn dựa trên dữ liệu. Ngược lại, một số doanh nghiệp đầu tư rất lớn vào công nghệ nhưng kết quả hạn chế, bởi lãnh đạo vẫn chưa thay đổi tư duy vận hành theo góc nhìn AI.

Tôi cho rằng mục tiêu quan trọng nhất của lãnh đạo khi học về AI không phải là để trở thành chuyên gia công nghệ, mà để nâng cấp năng lực điều hành của mình trong kỷ nguyên mới.

– Vậy theo anh, vai trò then chốt của lãnh đạo nằm ở đâu trong chiến lược “AI-First”?

– Vai trò của lãnh đạo trong hành trình AI không chỉ định hướng, mà còn là dẫn dắt. Lãnh đạo cấp cao cần là người tiên phong, truyền cảm hứng và xây dựng nền móng cho một cuộc cách mạng vận hành doanh nghiệp trong thời đại AI.

Theo tôi, lãnh đạo cần nắm rõ ba vai trò khi đưa AI vào tổ chức. Thứ nhất là tiên phong, nghĩa là lãnh đạo không chỉ nói về AI, mà phải học và thử sớm để mở đường cho các nhân sự cùng theo. Thứ hai là truyền cảm hứng, tạo ra sự tin tưởng và đồng thuận trong nội bộ – vì AI không thể phát huy nếu tổ chức không cùng hướng. Thứ ba là bảo đảm bền vững, từ đào tạo đến chính sách sử dụng các công cụ AI sẵn có hay đầu tư hạ tầng, giải pháp AI chuyên sâu riêng, tất cả phải có nền móng vững chắc để AI có thể phát triển.

Những tổ chức tận dụng AI hiệu quả đều có một đặc điểm chung là lãnh đạo cấp cao luôn làm gương trong việc ứng dụng AI. Họ không chỉ nói, mà trực tiếp sử dụng AI vào quá trình điều hành và ra quyết định hàng ngày, tạo lập một chuẩn mực mới về vận hành. Những tổ chức này coi AI là tiêu chuẩn bắt buộc, chủ động tích hợp sâu rộng vào từng mắt xích vận hành thay vì dừng ở các dự án thử nghiệm nhỏ lẻ. Đồng thời, lãnh đạo cũng tạo ra môi trường sử dụng AI thông minh hơn thông qua tái thiết kế quy trình, đơn giản hóa hệ thống và thúc đẩy thi đua nội bộ để AI trở thành công cụ gia tăng hiệu suất rõ rệt, thay vì là áp lực công nghệ.

Nói cách khác, thành công với AI không phải là cuộc đua công nghệ, mà là cuộc cách mạng về tư duy và văn hóa lãnh đạo. Chỉ khi lãnh đạo thực sự coi AI là lõi của chiến lược, là cách tư duy và vận hành mới, AI mới phát huy được tối đa giá trị và dẫn dắt doanh nghiệp vươn xa trong thời đại số.

– Như anh nói, thành công với AI không phải là cuộc đua công nghệ, mà là cuộc cách mạng về tư duy và văn hóa lãnh đạo. Vậy, làm thế nào để toàn tổ chức cùng thấm nhuần “tinh thần AI First”, đặc biệt trong các doanh nghiệp truyền thống?

– Đào tạo và truyền thông nội bộ là 2 bước đầu tiên nhưng chắc chắn chưa đủ để toàn tổ chức cùng tin vào AI. Văn hóa AI chỉ thật sự hình thành khi mỗi cá nhân trực tiếp cảm nhận được giá trị mà AI mang lại trong công việc hàng ngày. Niềm tin sẽ xuất hiện một cách tự nhiên khi nhân viên thấy rõ AI giúp họ làm việc tốt hơn, ra quyết định chính xác hơn và thậm chí là được ghi nhận nhờ kết quả đó.

Kinh nghiệm từ các chương trình AI-First mà FPT đã triển khai cho thấy, văn hóa AI hình thành qua một hành trình rất rõ nét: từ “biết” sang “tin”, rồi từ “tin” đến “chủ động lan tỏa”. Ban đầu, nhân viên biết AI như một công nghệ mới, rồi tin AI khi tự mình trải nghiệm những hiệu quả thực tế và cuối cùng họ sẽ chủ động giới thiệu, khuyến khích đồng nghiệp cùng ứng dụng khi thấy rõ giá trị bền vững. 

Khi lãnh đạo chủ động tiếp cận AI bằng tư duy chiến lược, thay đổi cách nghĩ về vận hành và chủ động dẫn dắt tổ chức, lúc ấy AI mới thật sự trở thành động lực thay đổi toàn diện và bền vững.

Vai trò của lãnh đạo trong quá trình này là tạo điều kiện để trải nghiệm AI diễn ra sớm, đồng đều và có hệ thống. Để thực hiện được điều này, người lãnh đạo không chỉ định hướng, khuyến khích mà còn phải trao các công cụ như đào tạo sử dụng hiệu quả, chuẩn hóa cách sử dụng phù hợp theo từng bộ phận và thậm chí ra quyết định yêu cầu nhân sự phải sử dụng để lan tỏa việc sử dụng trong toàn tổ chức. 

Khi mỗi nhân sự đều đã sử dụng AI thuần thục và nhận ra AI không phải là “mối đe dọa” mà là người trợ lý thông minh giúp họ trở nên xuất sắc hơn, hiệu quả hơn và được ghi nhận xứng đáng hơn, lúc đó AI thực sự trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa doanh nghiệp.

T.P (thực hiện)