‘AI không thể sánh kịp con người về sự thấu cảm và sáng tạo’

Ông Colin Blackwell, chủ tịch Hyperion Fintech, công ty dịch vụ công nghệ tài chính tại Thụy Sĩ, chuyên gia AI đang tư vấn cho nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam, vừa có cuộc chia sẻ với Nhadautu.vn về câu chuyện liên quan đến AI.

Chào ông, ông đánh giá mức độ ứng dụng AI hiện tại trong các doanh nghiệp ở Việt Nam như thế nào?

Ông Colin Blackwell: Mức độ ứng dụng AI trong lực lượng lao động chuyên nghiệp ở Việt Nam gần như phổ cập – gần 100% nhân viên sử dụng AI, thường qua các phiên bản chatbot miễn phí. Tuy nhiên, AI vẫn chỉ là công cụ tiêu dùng cho hầu hết cá nhân, và các sáng kiến AI chính thức của doanh nghiệp vẫn chậm. Chưa đến 25% công ty triển khai chương trình AI có tổ chức, còn AI miễn phí thì đang diễn ra phổ biến.

Theo ông, các doanh nghiệp Việt Nam đã tận dụng tốt AI chưa?

Ông Colin Blackwell: Một số công ty tiên phong, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ, quảng cáo và marketing, đang tận dụng AI tốt, nhưng họ chỉ là trường hợp ngoại lệ. Các công ty chịu áp lực cạnh tranh hoặc về giá đang áp dụng AI nhanh hơn. Nhìn chung, việc tích hợp AI toàn diện từ đầu đến cuối trong các chức năng kinh doanh vẫn đang ở giai đoạn đầu.

Theo ông, các doanh nghiệp Việt Nam gặp phải những thách thức gì khi triển khai AI?

Ông Colin Blackwell: Theo tôi, rào cản chính là tư duy. Nhiều lãnh đạo xem AI như triển khai công nghệ thông tin truyền thống, chu kỳ sử dụng kéo dài và chi phí cao. Thực tế, các agent AI có thể được cấu hình trong vài phút, mang lại lợi ích ngay lập tức. Thách thức lớn hơn là phối hợp chiến lược: nhân sự, quy trình sử dụng AI phối hợp với việc lãnh đạo để tận dụng tốc độ thay đổi theo cấp số nhân của AI.

Trong kinh nghiệm tư vấn cho các công ty Việt Nam, ông có gặp trường hợp lãnh đạo rất thành thạo AI nhưng nhân viên thì không, dẫn đến việc nhân viên không đáp ứng kỳ vọng của ban lãnh đạo không? Nếu có, các công ty thường xử lý khoảng cách này như thế nào?

Ông Colin Blackwell: Tôi từng chứng kiến rồi. Các CEO thường nhận ra một công việc có thể hoàn thành trong một giờ với AI, trong khi nhân viên vẫn cho rằng phải mất cả tuần. Để thu hẹp khoảng cách này, chúng tôi tổ chức đào tạo thực hành để nhân viên tự trải nghiệm hiệu quả do AI mang lại. Sau đó, các công ty cập nhật mô tả công việc, KPIs và chính sách nhân sự, biến năng lực sử dụng AI thành yêu cầu cơ bản thay vì kỹ năng tùy chọn.

Ông đã chứng kiến những câu chuyện “dở khóc dở cười” nào khác trong việc triển khai AI?

Ông Colin Blackwell: Trường hợp khiến tôi ấn tượng là chuyện các công ty cấm AI hoàn toàn. Yêu cầu này xuất phát từ nỗi sợ về bảo mật thông tin nhưng đều không có hiệu quả. Nhân viên vẫn dùng các công cụ AI miễn phí, làm tăng rủi ro cho tổ chức.

Theo ông AI có thể thay thế con người không? Những khía cạnh công việc hoặc quyết định nào mà theo ông AI sẽ không thể thay thế được?

Ông Colin Blackwell: AI sẽ tự động hóa một loạt các công việc văn phòng lặp đi lặp lại như phân tích dữ liệu, lập báo cáo, quản trị thường nhật, đồng thời nâng cao năng suất con người.

Tuy nhiên, AI không thể sao chép các khả năng thực sự của con người: sự thấu cảm, sáng tạo, đổi mới, thuyết phục và lãnh đạo. Những kỹ năng giao tiếp và cảm xúc này sẽ tiếp tục là lợi thế cạnh tranh độc đáo của con người.

Ông dự đoán những xu hướng AI mới nào sẽ xuất hiện trong tương lai gần?

Ông Colin Blackwell: Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên trí tuệ điều phối (orchestration-level) và hệ điều hành AI. Đến cuối năm 2025, các trợ lý AI (AI co-pilots) sẽ hoạt động liên tục trên thiết bị người dùng, tự động tạo ra các agent chuyên biệt để quản lý quy trình và vận hành. Với chi phí triển khai gần như bằng 0 và không có độ trễ, thế hệ AI mới này sẽ xóa bỏ rào cản áp dụng và định nghĩa lại năng suất doanh nghiệp.

Xin trân trọng cảm ơn Ông!