Mua sắm online: Hạn chế hay gia tăng những chuyến đi trong đô thị?

Mua sắm online đang định hình lại thói quen của chúng ta. Vậy sự tiện lợi này có đủ đánh đổi được việc giảm di chuyển trong đô thị?

Không thể phủ nhận, thương mại điện tử đã và đang làm thay đổi đáng kể bức tranh mua sắm toàn cầu, và Việt Nam không nằm ngoài xu hướng đó. Với giá trị ước tính đạt 13,7 tỷ USD vào năm 2021, chiếm khoảng 6,5% tổng doanh thu bán lẻ và dự báo tăng trưởng 30% mỗi năm trong giai đoạn 2021-2025, thị trường thương mại điện tử Việt Nam đang bùng nổ. Mua sắm trực tuyến mang đến sự tiện lợi khó cưỡng: bạn có thể thoải mái chọn lựa hàng hóa từ mọi nơi, mọi lúc, với vô vàn sản phẩm chỉ bằng vài cú nhấp chuột. 

Liệu sự tiện lợi này và thói quen mua sắm online có làm thay đổi thói quen mua sắm trực tuyếp và qua đó, thay đổi thói quen di chuyển của chúng ta, cụ thể là những chuyến đi mua sắm trong khu vực đô thị? Câu hỏi này đã thu hút sự thảo luận của nhiều học giả trên thế giới và một số nghiên cứu đã chỉ ra tác động trung lập hoặc thậm chí khác biệt tùy theo bối cảnh địa lý. Vậy điều đó có xảy ra ở Việt Nam, một nền kinh tế đang phát triển với những đặc thù riêng biệt? Liệu mua sắm online có thực sự thay thế những chuyến đi tới cửa hàng truyền thống, hay chỉ đơn thuần là một kênh bổ trợ? Liệu thương mại điện tử thực sự là “cứu tinh” giải phóng chúng ta khỏi những chuyến đi mệt mỏi, hay lại là “kẻ thù” khiến đường phố càng thêm ùn tắc?

Với việc phân tích dữ liệu thu thập tại Hà Nội vào năm 2023, chúng tôi phát hiện ra là những gì diễn ra trên thực tế còn phức tạp hơn nhiều. 

Nhu cầu sở hữu hàng hóa ngay lập tức của người tiêu dùng, dù mang lại sự tiện lợi vượt trội, nhưng lại là một trong những động lực chính thúc đẩy sự gia tăng của giao thông vận tải hàng hóa trong đô thị. 

Những tác động tới giao thông đô thị

Từ trước đến nay, việc mua sắm tại các cửa hàng, siêu thị, trung tâm thương mại luôn là một trong những nguyên nhân chính làm tăng đáng kể lưu lượng giao thông trong các đô thị. Người dân di chuyển bằng xe máy, ô tô cá nhân hoặc phương tiện công cộng để đến các điểm mua sắm, tạo ra nhu cầu lớn về bãi đỗ xe và góp phần vào tình trạng ùn tắc giao thông, đặc biệt vào giờ cao điểm hoặc những ngày cuối tuần. Các khu vực thương mại sầm uất thường xuyên phải đối mặt với áp lực hạ tầng giao thông lớn, từ việc quá tải đường sá đến thiếu hụt không gian đỗ xe, dẫn đến ô nhiễm tiếng ồn và không khí. Mặc dù xu hướng này có thể thúc đẩy sự phát triển của hệ thống giao thông công cộng, nhưng trong bối cảnh các đô thị Việt Nam vẫn còn phụ thuộc nhiều vào phương tiện cá nhân, gánh nặng lên hạ tầng là không hề nhỏ.

Sự trỗi dậy nhanh chóng của thương mại điện tử, tưởng chừng sẽ giúp giảm tải lưu lượng giao thông khi người tiêu dùng không cần phải ra đường. Tuy nhiên, thực tế lại phức tạp hơn nhiều. Mặc dù giảm được các chuyến đi cá nhân của người mua sắm nhưng mua sắm trực tuyến lại tạo ra một làn sóng mới của giao thông dành cho hoạt động giao hàng. Hàng ngàn đơn hàng mỗi ngày đòi hỏi một mạng lưới giao hàng rộng khắp, từ các trung tâm phân phối lớn đến những ngõ ngách nhỏ nhất. Điều này dẫn đến sự gia tăng số lượng xe tải và xe máy của các shipper trên đường phố. Các phương tiện này, đặc biệt là vào giờ cao điểm, có thể góp phần vào tình trạng ùn tắc, tiêu thụ nhiên liệu và phát thải khí CO₂. Hơn nữa, việc giao hàng chặng cuối (last-mile delivery) thường xuyên gặp khó khăn trong việc tìm chỗ đỗ xe tại các khu dân cư đông đúc, dẫn đến việc dừng đỗ trái phép, cản trở giao thông cục bộ.

Như vậy, áp lực giao thông không biến mất, mà dịch chuyển từ các tuyến đường đông đúc dẫn đến khu mua sắm sang các tuyến đường nội đô, đường nhỏ trong khu dân cư – nơi các shipper cần tiếp cận để giao hàng. Thay vì hàng ngàn xe máy chở người đi mua sắm, giờ đây là hàng ngàn xe máy chở hàng hóa. Điều này tạo ra một loại hình ùn tắc mới, đặc biệt là do việc dừng đỗ nhanh chóng và thường xuyên của các phương tiện giao hàng tại lề đường, ngõ hẻm để thực hiện “chặng cuối”, gây cản trở dòng chảy giao thông và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn. Hơn thế, để đáp ứng cam kết giao hàng nhanh, hoạt động vận chuyển thường tăng cường vào các khung giờ cao điểm, khi lưu lượng giao thông vốn đã ở mức đỉnh điểm. Điều này càng làm trầm trọng thêm tình trạng tắc nghẽn, tăng thời gian di chuyển trung bình và mức tiêu thụ nhiên liệu.

Nhu cầu sở hữu hàng hóa ngay lập tức: “kẻ thù” của giao thông đô thị

Nhu cầu sở hữu hàng hóa ngay lập tức, hay còn gọi là “sự thỏa mãn tức thì” (instant gratification), là một trong những yếu tố then chốt định hình hành vi mua sắm trong kỷ nguyên thương mại điện tử, và nó đang tạo ra những tác động đáng kể, đôi khi là tiêu cực, đến giao thông đô thị.

Khi mua sắm trực tuyến, người tiêu dùng không chỉ tìm kiếm sự tiện lợi về địa điểm và thời gian mà còn mong muốn nhận được sản phẩm càng nhanh càng tốt. Tâm lý “đặt hàng hôm nay, nhận hàng ngày mai” hay thậm chí “nhận hàng trong vài giờ” đã trở thành một kỳ vọng phổ biến, đặc biệt đối với các mặt hàng thiết yếu hoặc những món đồ cần gấp. Để đáp ứng nhu cầu này, các sàn thương mại điện tử và đơn vị vận chuyển buộc phải tối ưu hóa quy trình giao hàng, cắt giảm thời gian từ lúc đặt hàng đến lúc sản phẩm đến tay người tiêu dùng.

Dịch chuyển từ mua sắm truyền thống sang trực tuyến không đơn thuần là “giảm tải” cho giao thông đô thị. Thay vào đó, nó là một quá trình tái cấu trúc lưu lượng và loại hình phương tiện, đặt ra những thách thức mới đòi hỏi các nhà quản lý đô thị phải có những chiến lược quy hoạch và quản lý giao thông thông minh, bao gồm việc quản lý tốt hơn hoạt động giao nhận hàng hóa, phát triển hạ tầng logistics đô thị, và thúc đẩy các giải pháp vận tải bền vững. Nếu không, giao thông đô thị sẽ tiếp tục phải đối mặt với áp lực lớn, dù là từ xe cá nhân đi mua sắm hay từ các đội xe giao hàng “không ngừng nghỉ”.

Để đáp ứng yêu cầu giao hàng nhanh, các công ty logistics phải tăng cường số lượng chuyến xe và shipper trên đường. Thay vì gom nhiều đơn hàng để tối ưu hóa một chuyến đi, họ có thể phải thực hiện nhiều chuyến đi nhỏ lẻ hơn, với lộ trình gấp rút hơn để đảm bảo thời gian giao hàng cam kết. Điều này trực tiếp làm tăng mật độ phương tiện vận chuyển hàng hóa (xe máy, xe van, xe tải nhỏ) lưu thông trên đường phố, đặc biệt là trong các khu vực nội đô. Hơn thế nữa, để đảm bảo giao hàng đúng hẹn, nhiều đơn vị vận chuyển phải đẩy mạnh hoạt động vào các khung giờ cao điểm, khi người dân đi làm, tan tầm. Điều này càng làm trầm trọng thêm tình trạng ùn tắc giao thông vốn đã là vấn đề nhức nhối của các đô thị lớn.

Nhu cầu giao hàng nhanh đòi hỏi các phương tiện phải tiếp cận sâu vào các khu dân cư, văn phòng, nơi có mật độ giao thông và không gian đỗ xe hạn chế. Các shipper thường xuyên phải dừng đỗ nhanh chóng, đôi khi là ở những vị trí không thuận tiện (ví dụ lề đường, khu vực cấm đỗ, thậm chí là dưới lòng đường trong thời gian ngắn) để giao hàng. Tình trạng này không chỉ gây cản trở dòng chảy giao thông mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn, đặc biệt là ở những tuyến đường hẹp, đông đúc. Để rút ngắn thời gian giao hàng, các công ty thương mại điện tử và logistics có xu hướng xây dựng hoặc thuê các kho bãi nhỏ, trung tâm trung chuyển (ngay trong khu vực đô thị hoặc cận đô thị. Mặc dù giúp giảm quãng đường vận chuyển, nhưng sự xuất hiện của các kho bãi này lại kéo theo lượng lớn xe tải ra vào thường xuyên, gây áp lực lên các tuyến đường xung quanh và khu dân cư lân cận.

Sự gia tăng số lượng phương tiện vận chuyển, đặc biệt là xe máy và xe tải chạy bằng nhiên liệu hóa thạch, đồng nghĩa với việc tăng lượng khí thải và ô nhiễm tiếng ồn trong đô thị. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng không khí mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng. Nhu cầu sở hữu hàng hóa ngay lập tức của người tiêu dùng, dù mang lại sự tiện lợi vượt trội, nhưng lại là một trong những động lực chính thúc đẩy sự gia tăng của giao thông vận tải hàng hóa trong đô thị. 

Mua sắm online: Đi ít hơn, mua nhiều hơn? Câu chuyện từ Việt Nam

Bạn có bao giờ tự hỏi: Dù lướt Shopee, Lazada “chốt đơn” lia lịa, mình có thực sự ít ra đường hơn không? Nghiên cứu của chúng tôi thực hiện tại Hà Nội với 450 người trực tiếp tham gia đã giúp trả lời phần nào câu hỏi này, và kết quả thực sự rất thú vị, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam. Hãy xem điều gì đang diễn ra.

Ra đường ít hơn, đúng là vậy! 

Nhưng không phải tất cả mọi người. Tin vui cho những ai ngại tắc đường hay nắng nóng, hơn 42,7% số người tham gia khảo sát của chúng tôi xác nhận rằng họ đã giảm số chuyến đi mua sắm đến cửa hàng truyền thống nhờ có mua sắm online. Điều này khá dễ hiểu khi nghĩ đến cảnh kẹt xe đô thị, chi phí gửi xe, và sự tiện lợi của việc đặt hàng tại nhà. Có vẻ như thương mại điện tử đang dần thay thế những chuyến đi mệt mỏi này. Kết quả này cũng trùng khớp với nhiều nghiên cứu trước đây ở các nước khác.

Lý do đằng sau sự thay đổi này ở Việt Nam? Rất rõ ràng bởi: (1) Kẹt xe là nỗi ám ảnh, giao thông đô thị ngày càng đông đúc khiến việc di chuyển trở thành gánh nặng; (2) Ít xe hơi cá nhân, đa số người dân vẫn dùng xe máy, khiến việc đi lại và chở đồ cồng kềnh trở nên bất tiện hơn; (3) Shipper “thần tốc”, sự phát triển bùng nổ của các dịch vụ giao hàng (nhất là giao hàng nhanh) đã xóa nhòa khoảng cách địa lý, khiến việc chờ đợi không còn là vấn đề lớn. Tuy nhiên, cũng có 16,2% số người lại nói rằng họ đi mua sắm nhiều hơn. Có thể họ vẫn thích trải nghiệm thực tế, hoặc việc mua sắm online chỉ là bổ sung chứ không thay thế hoàn toàn.

Tiết kiệm thời gian để… mua sắm nhiều hơn!

Đây mới là điểm mấu chốt gây bất ngờ! Dù ít đi lại hơn, nhưng đáng chú ý là có tới hơn 70% số người tham gia khảo sát cho biết mua sắm trực tuyến đã khiến tổng chi tiêu mua sắm của họ tăng lên! Vâng, bạn không nghe nhầm đâu. Các chương trình khuyến mãi, giảm giá liên tục trên các website thương mại điện tử thực sự đang kích thích nhu cầu mua sắm của chúng ta. Vậy tại sao lại có nghịch lý “đi ít hơn nhưng mua nhiều hơn” này? Chúng tôi nhận thấy ba lý do chính:

– Tiết kiệm thời gian, dùng để… mua thêm. Khi không phải mất thời gian di chuyển, tìm kiếm hàng hóa ở cửa hàng, bạn có thêm thời gian rảnh rỗi. Và thời gian đó, đôi khi lại được dùng để… lướt app mua sắm và tìm kiếm thêm các món đồ khác!

– Thông tin dễ dàng hơn, quyết định nhanh hơn. Chỉ cần vài cú click, bạn có thể tìm hiểu mọi thông tin về sản phẩm, đọc đánh giá, so sánh giá cả. Việc tiếp cận thông tin dễ dàng hơn này thúc đẩy bạn đưa ra quyết định mua hàng nhanh chóng và thường xuyên hơn.

– Giá hời “thôi thúc”. Các sản phẩm trên sàn thương mại điện tử thường có giá cạnh tranh hơn, cộng thêm các mã giảm giá, phí ship ưu đãi. Với cùng một khoản tiền, bạn có thể mua được nhiều món đồ online hơn so với mua ở cửa hàng truyền thống.

Điều này cho thấy, mua sắm trực tuyến không chỉ là một kênh thay thế mà còn là một yếu tố thúc đẩy tổng doanh số bán hàng tăng lên, ngay cả khi chúng ta không còn mua sắm trực tiếp thường xuyên như trước. Một kết quả khá trớ trêu nhưng lại rất đúng với thực tế tiêu dùng của người Việt hiện nay!

Mua sắm online: Ai giảm đi mua sắm, ai vẫn la cà dù đã chốt đơn?

Chúng ta vừa nói chuyện về việc liệu mua sắm online có làm bạn ít ra đường hơn không. Giờ thì, hãy cùng soi kỹ hơn xem ai là những người thực sự cắt giảm chuyến đi mua sắm nhờ online, và ai thì vẫn giữ thói quen la cà cửa hàng dù đã nghiện mua sắm trực tuyến. Nghiên cứu của chúng tôi đã đi sâu vào tìm hiểu điều này và phát hiện ra những điểm khá thú vị.

Dân văn phòng và sinh viên: Giảm chuyến đi!

Kết quả nghiên cứu cho thấy, những người làm nghề giảng viên, giáo viên, và đặc biệt là sinh viên đại học, có xu hướng giảm đáng kể số lần đi mua sắm truyền thống của họ. Tại sao ư? Đơn giản là vì họ thường bắt đầu công việc hay việc học rất sớm, đôi khi là trước 7 giờ sáng. Với lịch trình bận rộn và quỹ thời gian eo hẹp, mua sắm online trở thành cứu cánh hoàn hảo, giúp họ tiết kiệm thời gian một cách tối đa. Thay vì phải lóc cóc ra cửa hàng, họ có thể mua sắm ngay tại nhà, giải phóng bản thân khỏi những chuyến đi mua sắm vật lý.

Mua sắm online thường xuyên không có nghĩa là sẽ ít đi mua sắm hơn!

Có một phát hiện hơi trớ trêu nhưng lại rất logic: những ai càng thường xuyên mua sắm online thì lại càng ít có khả năng giảm số chuyến đi mua sắm truyền thống của mình. Nghe có vẻ ngược đời phải không? Nhưng hãy nghĩ mà xem: những người thường xuyên mua sắm online có thể là những người vốn dĩ đã có “máu mua sắm” rất cao. Họ có nhu cầu khổng lồ cho việc tiêu dùng. thương mại điện tử chỉ là thêm một kênh để họ thỏa mãn đam mê mua sắm của mình, chứ không làm mất đi niềm vui hay nhu cầu được ra ngoài, được trải nghiệm và mua sắm trực tiếp. Có lẽ, đối với họ, mua sắm là một phần của cuộc sống, và có thêm kênh online chỉ khiến họ mua được nhiều hơn, chứ không làm họ ngừng mua ở cửa hàng.

Gia đình đông con cháu: Vẫn phải xách giỏ ra đường!

Một điểm đáng chú ý nữa là những hộ gia đình có quy mô lớn (trên 5 người) lại ít có xu hướng giảm các chuyến đi mua sắm của họ. Ở Việt Nam, việc nhiều thế hệ cùng chung sống (ông bà, cha mẹ, con cái) trong một nhà vẫn còn phổ biến. Với số lượng thành viên đông đảo, nhu cầu tiêu dùng hàng hóa của họ rất lớn. Mặc dù họ có thể tận dụng các chương trình khuyến mãi và mua được nhiều đồ hơn online với giá tốt, nhưng khối lượng và sự đa dạng của những mặt hàng thiết yếu cho một gia đình lớn vẫn đòi hỏi họ phải thường xuyên đến các cửa hàng, siêu thị để mua sắm. Việc mua sắm số lượng lớn, đồ tươi sống, hoặc những món đồ cồng kềnh vẫn cần sự có mặt trực tiếp.

Mặc dù phát hiện về gia đình đông người có vẻ hơi khác so với một số nghiên cứu quốc tế, nhưng nó hoàn toàn có thể được lý giải trong bối cảnh Việt Nam, nơi văn hóa gia đình nhiều thế hệ vẫn mạnh mẽ và nhu cầu tiêu dùng vẫn rất cao.

Việc mua sắm online thay thế các chuyến đi truyền thống không phải là một quy luật chung cho tất cả mọi người. Nó phụ thuộc vào thói quen, lối sống, và nhu cầu đặc thù của từng nhóm đối tượng. Giáo viên, sinh viên có thể nghiện online vì tiết kiệm thời gian, trong khi những tín đồ mua sắm hay các gia đình đông người vẫn sẽ duy trì những chuyến đi truyền thống của mình.

Điều gì đã được làm sáng tỏ?

Việt Nam đang là một ngôi sao sáng về phát triển thương mại điện tử trên bản đồ thế giới. Thế nhưng, điều đáng ngạc nhiên là trước đây, ít có nghiên cứu nào thực sự đào sâu vào mối quan hệ giữa việc lướt app mua sắm online và những chuyến đi thực tế đến cửa hàng. Nghiên cứu của chúng tôi đã lấp đầy khoảng trống này, không chỉ giúp hiểu rõ hơn về việc liệu online có thay thế offline hay không, mà còn chỉ ra những yếu tố bất ngờ ảnh hưởng đến quyết định của người mua sắm.

Nhìn chung, hành vi mua sắm online và thói quen đi lại của người Hà Nội chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ: (1) Đặc điểm cá nhân: Bạn là ai, làm nghề gì; (2) Nghề nghiệp: Công việc của bạn có bận rộn hay không; (3) Khoảng cách đi làm: Bạn có phải di chuyển xa mỗi ngày không; (4) Sở hữu xe cá nhân: Bạn có ô tô hay không.

Kết quả nghiên cứu cho thấy một bức tranh khá rõ ràng: hơn 42,7% người dân Hà Nội đã giảm các chuyến đi mua sắm nhờ mua sắm online, qua đó chứng tỏ, đối với nhiều người, sự tiện lợi của việc chốt đơn tại nhà đã giúp họ tiết kiệm đáng kể thời gian và công sức di chuyển. Tuy nhiên, một nhóm nhỏ (khoảng 16,1%) lại cho biết điều ngược lại, tức là vẫn đi mua sắm trực tiếp thường xuyên, hoặc thậm chí nhiều hơn. Điều này cho thấy không phải ai cũng thay đổi thói quen hoàn toàn.

Điều thú vị hơn cả là hơn 70% người được hỏi thừa nhận rằng, chính nhờ mua sắm online mà tổng số lượng đồ họ mua đã tăng lên! Đúng vậy, các chương trình khuyến mãi, giảm giá liên tục trên các sàn thương mại điện tử đã kích thích cơn khát mua sắm, khiến chúng ta chi tiêu nhiều hơn tổng thể.

Vậy giao thông đô thị sẽ “thở phào” hay vẫn “nghẹt thở”?

Từ những phát hiện trên, chúng tôi rút ra hai gợi mở quan trọng cho hệ thống giao thông đô thị của Hà Nội. 

Thứ nhất, online chỉ thay thế một phần nhỏ các chuyến đi và ở một số nhóm người cụ thể. Những người bận rộn, có lịch làm việc bắt đầu sớm và quãng đường đi làm xa (như giảng viên, giáo viên, sinh viên…) là nhóm có xu hướng giảm các chuyến đi mua sắm truyền thống rõ rệt nhất. Đối với họ, mua sắm online thực sự là một giải pháp tiết kiệm thời gian hiệu quả. Tuy nhiên, với đa số người khác, dù họ có mua sắm online nhiều hơn, tổng nhu cầu mua sắm của họ cũng tăng theo. Điều này có nghĩa là lợi ích từ các chương trình khuyến mãi online không làm họ ngừng hẳn việc đi mua sắm, mà chỉ thêm vào giỏ hàng chung của họ.

Thứ hai, những người sở hữu ô tô cá nhân thường có xu hướng ít đi đến các cửa hàng truyền thống hơn. Lý do chính? Nỗi ám ảnh tắc đường và “cuộc chiến” tìm chỗ đỗ xe. Sự bất tiện này khiến họ “ngại” ra đường hơn, và mua sắm online trở thành lựa chọn ưu tiên. Tuy nhiên, điều này cũng chỉ ra rằng, dù online có giúp giảm nhu cầu đi lại đến các cửa hàng vật lý, tác động này vẫn còn hạn chế và phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Nghiên cứu của chúng tôi đã đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về mối quan hệ phức tạp này, đặc biệt trong bối cảnh một nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam. Chúng tôi cũng đã xác định được yếu tố nghề nghiệp và khoảng cách đi làm là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tần suất mua sắm online và khả năng thay thế các chuyến đi truyền thống. Do đó, mua sắm online đang định hình lại thói quen của chúng ta. Nó giúp một số người giảm bớt những chuyến đi mệt mỏi, nhưng đồng thời lại kích thích nhu cầu mua sắm tổng thể. Câu chuyện về giao thông đô thị vì thế mà phức tạp hơn nhiều, không chỉ là giảm xe cá nhân mà còn là sự gia tăng của đội ngũ giao hàng và những thách thức mới đòi hỏi các giải pháp thông minh cho giao thông đô thị hơn trong tương lai.□

——-

* TS. Trương Thị Mỹ Thanh giảng dạy tại Trường Đại học Công nghệ GTVT

Tài liệu tham khảo

1. Vietnam E-commerce Association, “Vietnam E-Commerce Business Index Report,” May 2023.

2. H. T. K. Le, A. L. Carrel, and H. Shah, “Impacts of online shopping on travel demand: a systematic review,” Transp Rev, vol. 42, no. 3, pp. 273–295, 2022, doi: 10.1080/01441647.2021.1961917.

3. J. W. J. Weltevreden and O. Rotem-Mindali, “Mobility effects of b2c and c2c e-commerce in the Netherlands: a quantitative assessment,” J Transp Geogr, vol. 17, no. 2, pp. 83–92, Mar. 2009, doi: 10.1016/j.jtrangeo.2008.11.005.

4. T. M. T. Truong, H.-B. Ly, D. Lee, B. T. Pham, and S. Derrible, “Analyzing travel behavior in Hanoi using Support Vector Machine,” Transportation Planning and Technology, vol. 44, no. 8, pp. 843–859, Nov. 2021, doi: 10.1080/03081060.2021.1992178.

5. T. T. M. Truong, “Effectiveness of policy incentives on electric motorcycles acceptance in Hanoi, Vietnam,” Case Stud Transp Policy, vol. 13, p. 101020, Sep. 2023, doi: 10.1016/j.cstp.2023.101020.

6. M. H. Nguyen, J. Armoogum, and B. Nguyen Thi, “Factors Affecting the Growth of E-Shopping over the COVID-19 Era in Hanoi, Vietnam,” Sustainability, vol. 13, no. 16, p. 9205, Aug. 2021, doi: 10.3390/su13169205.

7. B. Nguyen Thi, T. L. A. Tran, T. T. H. Tran, T. T. Le, P. N. H. Tran, and M. H. Nguyen, “Factors influencing continuance intention of online shopping of generation Y and Z during the new normal in Vietnam,” Cogent Business & Management, vol. 9, no. 1, Dec. 2022, doi: 10.1080/23311975.2022.2143016.

8. S. Farag, K. J. Krizek, and M. Dijst, “E-Shopping and its Relationship with In-store Shopping: Empirical Evidence from the Netherlands and the USA,” Transp Rev, vol. 26, no. 1, pp. 43–61, Jan. 2006, doi: 10.1080/01441640500158496.

9. S. Farag, M. Dijst, and M. Lanzendorf, “Exploring the Use of E-Shopping and Its Impact on Personal Travel Behavior in the Netherlands,” Transportation Research Record: Journal of the Transportation Research Board, vol. 1858, no. 1, pp. 47–54, Jan. 2003, doi: 10.3141/1858-07.

10. L. L. Sim and S. M. Koi, “Singapore’s Internet shoppers and their impact on traditional shopping patterns,” Journal of Retailing and Consumer Services, vol. 9, no. 2, pp. 115–124, Mar. 2002, doi: 10.1016/S0969-6989(01)00029-7.

11. O. Rotem-Mindali and J. W. J. Weltevreden, “Transport effects of e-commerce: What can be learned after years of research?,” Transportation, vol. 40, no. 5. Kluwer Academic Publishers, pp. 867–885, 2013. doi: 10.1007/s11116-013-9457-6.

12. J. Allen et al., “Understanding the impact of e-commerce on last-mile light goods vehicle activity in urban areas: The case of London,” Transp Res D Transp Environ, vol. 61, pp. 325–338, Jun. 2018, doi: 10.1016/j.trd.2017.07.020. 

Bài đăng Tia Sáng số 15/2025

(Visited 3 times, 3 visits today)