Sinh viên FPT phát triển AI phân tích tranh luận mạng xã hội

Việc phân biệt đúng sai, hiểu rõ bản chất vấn đề khi tiếp cận nội dung trên mạng xã hội hiện nay khá phức tạp. Những nội dung tạo ra tranh luận trái chiều có cơ hội lan truyền, gây ra một số hệ lụy tiêu cực. Do đó, là một gen Z thường xuyên sử dụng mạng xã hội, Nguyễn Hoàng Minh Châu ấp ủ ý tưởng về một mô hình AI mới có khả năng phát hiện và giải thích những tranh luận trái chiều trên mạng xã hội.

Minh Châu vận dụng kiến thức chuyên ngành truyền thông và ứng dụng các công cụ của OpenAI để hỗ trợ nghiên cứu, phát triển mô hình này. Nữ sinh sử dụng Notion AI, Firefly AI hay Canva AI để hỗ trợ ghi chú và trình bày. Trong đó, với phần huấn luyện mô hình, Châu sử dụng ChatGPT chuyên biệt và Beta Assistant của OpenAI. Sự linh hoạt của OpenAI cho phép người nghiên cứu truy xuất dữ liệu và tối ưu lập luận, trực tiếp chỉnh sửa, bổ sung các chức năng mới để AI có thể hiểu đặc thù ngôn ngữ và văn hóa mạng xã hội Việt Nam.

Trên nền tảng đó, Minh Châu xây dựng và huấn luyện mô hình lai giữa Transformer (ViSoBERT) và LLMs (GPT-4) bằng bộ dữ liệu hơn 6.000 bình luận trên nền tảng TikTok có gán nhãn. Kết quả đạt độ chính xác trên 82% khi phân tích cảm xúc và lập trường.

Điểm nổi bật của nghiên cứu là mở rộng sang phân tích lập trường, quan điểm và cách thức tương tác của người đưa ra bình luận qua việc tổng hợp đánh giá cách phản hồi. Ngoài ra, việc huấn luyện mô hình AI này cũng đạt được kết quả tốt khi giải quyết “bài toán” phân tích và xử lý ngôn ngữ tiếng Việt với nhiều lớp nghĩa ẩn dụ, tiếng lóng, văn hóa mạng xã hội đặc thù.

Nhờ vậy, mô hình nhận diện sự tồn tại của một cuộc tranh cãi, đồng thời, lý giải vì sao chủ đề đó trở thành tâm điểm tranh luận, hành vi tương tác thường thấy của các tài khoản trên mạng xã hội trước những nội dung này. Đây cũng là khung phân tích đa tầng đầu tiên được thiết kế riêng cho tiếng Việt, kết hợp lý thuyết truyền thông với sức mạnh của Trí tuệ nhân tạo. Cách tiếp cận này mang lại giá trị khác biệt trong cả nghiên cứu lẫn ứng dụng thực tiễn.

Mô hình này có nhiều khả năng ứng dụng thực tế. Với doanh nghiệp, đây có thể trở thành giải pháp giám sát dư luận, kịp thời phản ứng trước khủng hoảng truyền thông. Với báo chí và giới nghiên cứu, mô hình là nguồn dữ liệu hữu ích để phân tích xu hướng tranh luận xã hội, đo lường tác động của các luồng quan điểm.

Ngoài ra, người dùng phổ thông có thể sử dụng mô hình như một người bạn đồng hành, giúp giải thích nội dung gây dư luận trái chiều trên mạng xã hội một cách ngắn gọn, khách quan và dễ hiểu.

Với nghiên cứu này, Nguyễn Hoàng Minh Châu tham gia và giành giải quán quân tiểu ban Truyền thông Đa phương tiện tại cuộc thi nghiên cứu khoa học ResFes 2025. “AI chỉ thực sự có giá trị khi được áp dụng để giải quyết bài toán của cộng đồng”, Châu chia sẻ về mục tiêu nghiên cứu.

ResFes là cuộc thi nghiên cứu khoa học dành cho học sinh, sinh viên do Khối Giáo dục FPT tổ chức thường niên. Năm nay, cuộc thi có chủ đề “Bắt sóng AI – Kiến tạo tương lai”. Vòng chung kết quy tụ 62 đề tài là nghiên cứu của sinh viên các trường trong khối và Đại học Quốc gia TP HCM, cùng hai trường đại học Philippines khác. Thí sinh tranh tài theo 5 tiểu ban: Công nghệ thông tin, Kinh tế – Quản trị kinh doanh, Truyền thông Đa phương tiện, Ngôn ngữ và Thiết kế mỹ thuật số.

Nhật Lệ